T-64
| ||
 T-64A | ||
| Dane podstawowe | ||
| Państwo |  ZSRR
| |
| Typ pojazdu | czołg podstawowy | |
| Trakcja | gąsienicowa | |
| Załoga | 3 | |
| Historia | ||
| Prototypy | 1962/1963 | |
| Produkcja | 1964–1987 | |
| Egzemplarze | ok. 8000 | |
| Dane techniczne | ||
| Silnik | 1 silnik wysokoprężny, 5 cylindrowy (z przeciwnie ustawionymi 10 tłokami) 5DTF o mocy 700 KM (515 kW) | |
| Transmisja | mechaniczna | |
| Pancerz | kompozytowy, grubość przeliczeniowa: 20 – 460 mm | |
| Długość | 9,22 m (całkowita) 6,54 m (kadłuba) | |
| Szerokość | 3,60 m | |
| Wysokość | 2,17 m | |
| Prześwit | 0,50 m | |
| Masa | 42 400 kg (bojowa) 38 000 kg (własna) | |
| Moc jedn. | 16,2 KM/t | |
| Nacisk jedn. | 0,83 kg/cm² | |
| Osiągi | ||
| Prędkość | 60,5 km/h (po drodze) 45 km/h (w terenie) | |
| Zasięg | 500 km (normalny) 700 km (z dodatkowymi zbiornikami) | |
| Pokonywanie przeszkód | ||
| Brody (głęb.) | 1,00 m (bez przygotowania) | |
| Rowy (szer.) | 2,85 m | |
| Kąt podjazdu | 30º | |
| Dane operacyjne | ||
| Uzbrojenie | ||
| 1 armata gładkolufowa 2A46 kal. 125 mm (zapas amunicji – 40 szt.) 1 karabin maszynowy PKT kal. 7,62 mm (zapas amunicji – 2000 szt.) 1 wielkokalibrowy karabin maszynowy NSW kal. 12,7 mm (zapas amunicji – 500 szt.) | ||
| Użytkownicy | ||
| ZSRR/Rosja, Ukraina, Uzbekistan | ||
T-64 – radziecki czołg podstawowy. Na Zachodzie oznaczono go symbolem M-1970[1]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Prace nad czołgiem T-64 rozpoczęto w ZSRR w roku 1954. Podjęło się tego zadania Biuro Konstrukcyjne Fabryki Maszyn Transportowych im. W. Małyszewa w Charkowie. Głównym konstruktorem czołgu był A. Morozow. T-64 był pierwszym na świecie wozem bojowym tego typu, wyposażonym w automat ładowania i trzyosobową załogę. Pierwsze prototypy posiadały armatę kalibru 100 mm. Następnie zamieniono ją na armatę kalibru 115 mm. W roku 1969 wprowadzono nowy typ armaty kalibru 125 mm - 2A46. Unikalnym rozwiązaniem charakteryzował się silnik 5TDF zamontowany w tym czołgu. Jest to silnik wielopaliwowy dwusuwowy, pięciocylindrowy, dziesięciotłokowy. Silnik posiada dwa wały korbowe, zaś komorę spalania tworzyła przestrzeń między przeciwbieżnymi tłokami w ich GMP (górnym martwym położeniu). Silnik ten miał niewielką pojemność 13.6 l w stosunku do silnika W-2 znanego z czołgów T-34/44/54/55, rozwijał jednak moc 700 KM. Na przedniej dolnej płycie kadłuba znajduje się lemiesz do samookopywania. Dzięki temu czołg w kilkanaście minut jest w stanie przygotować ukryte stanowisko ogniowe.
T-64 był również pierwszym na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym w pancerz kompozytowy, w dwóch wersjach: początkowo między dwiema warstwami stali umieszczano warstwę aluminium, a w drugiej kulki ceramiczne zatopione w metalowej matrycy. Zwiększało to odporność na działanie pocisków kumulacyjnych[2].
Pojawienie się czołgu T-64 było ogromnym zaskoczeniem dla sił zbrojnych państw NATO[potrzebny przypis]. Armata 2A46 umożliwia prowadzenie ognia przeciwpancernymi pociskami kierowanymi o zasięgu 4 km. W czasach ZSRR wyprodukowano ponad 12 500 wozów tego typu.[3]
Służba i modernizacje[edytuj | edytuj kod]
Czołg był projektowany równolegle do innego czołgu – T-72 i przypomina go wyglądem. Ale w przeciwieństwie do T-72, był używany tylko przez Armię Radziecką i nigdy nie został wyeksportowany. Wiele z wozów jest jeszcze w służbie. Przed 1989 rokiem, był używany podczas zimnej wojny przez oddziały radzieckie stacjonujące w Niemczech Wschodnich. Wszędzie indziej Rosjanie używali czołgów T-72. Aktualnie znaczna ilość T-64 (2200 szt.) jest używana przez Ukrainę. Konstrukcja czołgu T-64 była dalej rozwijana jako T-80 i T-84.
W 2005 roku Ukraina opracowała własną modernizację T-64 o nazwie BM Bułat. Na potrzeby eksportowe powstała również modyfikacja o nazwie T-64B1M. Wóz miał być sprzedany do Kongo, jednak przetarg został zerwany[4], a zmodernizowane 50 wozów przekazano do Sił Zbrojnych Ukrainy jako uzupełnienie strat powstałych podczas walk w Donbasie[5].
Również na Ukrainie, na podwoziu czołgu T-64 powstał ciężki wóz bojowy BMP-64. Pojazd w miejscu standardowej wieży wyposażony jest w wieżę z działkiem 2A42 30 mm, karabin PKT, podwójną wyrzutnię pocisków przeciwpancernych i granatnik[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bons 1999 ↓, s. 22.
- ↑ Steven Zaloga: T-80 Standard Tank: The Soviet Army's Last Armored Champion. Oxford: Osprey Publishing, 2009, s. 14, seria: New Vanguard. ISBN 978-1846032448.
- ↑ Jarosław Wolski, Anatomia Pancerza. Czołgi T-64, „Nowa Technika Wojskowa”, lipiec 2017.
- ↑ T-64BM1M nie dla Kongo - Altair Agencja Lotnicza, www.altair.com.pl [dostęp 2017-01-08].
- ↑ Ukraiński pancerz reaktywny Nóż. Część III – Opłot-M, BM Bułat, T-64B1M i ich użycie w wojnie na Ukrainie - DziennikZbrojny.pl, „DziennikZbrojny.pl” [dostęp 2017-01-08] (pol.).
- ↑ BMP-64 - Nowe dziecko. [dostęp 2015-02-11].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ray Bons: Ilustrowany przewodnik po radzieckich wojskach lądowych. Warszawa: Dom Wydawniczy "Belona", 1999. ISBN 83-11-08763-6.
| ||||||||||||||||||||||||
