Takiego pięknego syna urodziłam
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
1999 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
25 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Marcin Koszałka |
| Zdjęcia |
Marcin Koszałka |
| Montaż | |
| Produkcja |
Takiego pięknego syna urodziłam – polski krótkometrażowy film dokumentalny z 1999 roku, debiut reżyserski Marcina Koszałki.
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
Pomysł na Takiego pięknego syna urodziłam narodził się jeszcze wtedy, gdy Koszałka studiował na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ponieważ Koszałka poszukiwał pomysłu na zaliczenie swoich studiów, zdecydował się nakręcić własną rodzinę i toksyczne warunki, w jakich wychowywał się, żyjąc praktycznie cały czas z rodzicami[1].
Koszałka ostentacyjnie prowokował rodziców swoim zachowaniem (np. wylegiwał się na kanapie, późno wracał do domu), co skłaniało jego nerwową matkę do narzekań oraz awantur przed kamerą[2]. Gotowy materiał Koszałka puścił matce, doklejając później końcówkę, w której ona w bólu przyznaje: „No cóż, obejrzałam... przykre. Z tego materiału wyciągnęłam wnioski co do mojej osoby, że jak człowieka poniosą nerwy, nie panuje nad sobą, rani najbliższych, no i niestety…”[3]
Odbiór i spuścizna[edytuj | edytuj kod]
„W Polsce po emisji w telewizji w tamtych czasach wybuchł skandal […]. Byłem narażony na oskarżenia, że sprzedałem swoją własną matkę dla osiągnięcia sukcesu ekranowego […] i jest to bardzo prosta, tania zagrywka” – mówił o dokumencie Koszałka w 2011 roku[4]. Dokumentalista Marcel Łoziński był oburzony po emisji filmu, nazywając Koszałkę „matkobójcą”[5]. Piotr Wojciechowski na łamach „Filmu” krytykował Koszałkę za uczynienie sobie przedmiotem ataku własnej matki; stwierdzał zarazem, że film oglądał z zażenowaniem[6].
Michał Piepiórka pisał, iż Koszałka „celowo manipuluje rzeczywistością i prowokuje rodziców”, a jego film „nie jest dokumentem aspirującym do przeźroczystego przedstawienia świata. Dokumentalista zrywa z mitem obiektywności i na każdym kroku ujawnia »filmowość« swojego dzieła”[7]. Adam Kruk nazwał Takiego pięknego syna urodziłam „największym skandalem w historii polskiego kina dokumentalnego”[5]. Tomaš Kučko i Jadwiga Hučková krytykowali film Koszałki za „ucieczkę od tematów społecznych w tematy osobiste, przekraczające dopuszczalny poziom voyeuryzmu czy ekshibicjonizmu”[8]. Bardziej życzliwi krytycy, tacy jak Jakub Majmurek, traktowali Takiego pięknego syna urodziłam jako pomost pomiędzy filmem dokumentalnym a sztuką krytyczną spod znaku dzieł Zbigniewa Libery i Katarzyny Kozyry[9].
Pomimo fali krytyki Takiego pięknego syna urodziłam przyczynił się zarówno do katharsis w relacjach między reżyserem a jego rodzicami, jak i do gwałtownego rozwoju nurtu filmów autoterapeutycznych w Polsce. Sam reżyser otrzymał kilkaset listów od osób, które mierzyły się z podobnymi doświadczeniami i którym film pomógł w nawiązaniu poprawnych relacji z rodzicami. Koszałka na kanwie swojego debiutu zrealizował film Do bólu (2008), tym razem przyjmując funkcję obserwatora relacji między krakowskim psychiatrą a matką tegoż[10].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Festiwal/instytucja | Nagroda | Nominowani[11] |
|---|---|---|---|
| 2000 | Prix Europa w Berlinie | Prix Europa | Marcin Koszałka |
| Lato Filmowe w Kazimierzu Dolnym | Tytuł najlepszego filmu dokumentalnego festiwalu | ||
| Krakowski Festiwal Filmowy | Wyróżnienie Jury Studentów Miasta Krakowa w konkursie polskim | ||
| Wyróżnienie w konkursie międzynarodowym | |||
| 2003 | Międzynarodowy Festiwal Filmu Dokumentalnego "Vision du Reel" w Nyonie | Prix Etat de Vaude |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Małgorzata Kozubek, (Auto)terapeutyczny wymiar filmów Marcina Koszałki, „Kwartalnik Filmowy” (73), 2011, s. 54, ISSN 0452-9502 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Małgorzata Kozubek, (Auto)terapeutyczny wymiar filmów Marcina Koszałki, „Kwartalnik Filmowy” (73), 2011, s. 57, ISSN 0452-9502 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Małgorzata Kozubek, (Auto)terapeutyczny wymiar filmów Marcina Koszałki, „Kwartalnik Filmowy” (73), 2011, s. 55, ISSN 0452-9502 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Marta Sikorska: Masterclass Marcina Koszałki. pisf.pl, 2011-11-02. [dostęp 2011-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-01)].
- ↑ a b Adam Kruk, Auto-dokument, „Kino”, wrzesień 2022, s. 30-31.
- ↑ Piotr Wojciechowski, Groteska dokumentalna, „Film”, marzec 2000, s. 119.
- ↑ Michał Piepiórka, Maska i demistyfikacja. Wątki autobiograficzne we współczesnych polskich filmach dokumentalnych, „Panoptikum” (12 (19)), 2013, s. 95, ISSN 1730-7775 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Jadwiga Hučková, Dokąd ucieka polski dokument? Refleksje na początku drugiego stulecia jego historii, „Media - Kultura - Komunikacja Społeczna”, 3 (13), 2017, s. 26, DOI: 10.31648/mkks.2971, ISSN 2450-081X [dostęp 2023-09-29] (pol.).
- ↑ Jakub Majmurek, Od ciała do wspólnoty i z powrotem |, „Tygodnik Powszechny”, 12 października 2015 [dostęp 2023-09-29] (pol.).
- ↑ Małgorzata Kozubek, (Auto)terapeutyczny wymiar filmów Marcina Koszałki, „Kwartalnik Filmowy” (73), 2011, s. 56, ISSN 0452-9502 [dostęp 2023-09-29].
- ↑ Takiego pięknego syna urodziłam w bazie filmpolski.pl