Tarnowszczyzna
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1561 |
| Kod pocztowy |
231328 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°47′41,1″N 25°08′49,9″E/53,794750 25,147194
| |
Tarnowszczyzna[2] (biał. Тарнова, Tarnowa; ros. Тарново, Tarnowo) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie lidzkim. Od 1974 roku siedziba sielsowietu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Od XV wieku dobra Białohruda, w skład których wchodziło kilka folwarków, należały do Kieżgajło Zawiszów h. Łabędź. Pod koniec XVII w. właścicielką Białohrudy była córka rotmistrza królewskiego i starosty brasławskiego Jana Jerzego Kieżgajło Zawiszy, a wnuczka marszałka wielkiego litewskiego Krzysztofa Kieżgajło Zawiszy - Anna z Kieżgajło-Zawiszów (zm. 1736) I v. za Czerniewskim II v. za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim, starostą krzepickim, III v. za Krzysztofem Benedyktem Niemirowiczem-Szczyttem, kasztelanem smoleńskim[3][4].
Anna Zawiszanka na cześć swojego drugiego męża - Piotra Stanisława hr. Tarnowskiego, nazwała jeden z folwarków białohrudzkiego majątku Tarnowszczyzną, a po powtórnym wyjściu za mąż kolejnemu folwarkowi nadała nazwę Szczytniki na cześć Krzysztofa Benedykta Niemirowicza Szczytta, kasztelana smoleńskiego[5].
Kiedy w 1690 Anna z Zawiszów właścicielka dóbr Białohruda (Białogród) poślubiła Piotra Stanisława Tarnowskiego, wkrótce na przeciwległym brzegu rzeki Dzitwy powstała osada nazwana Tarnowszczyzną. W połowie XVIII wieś Tarnowszczyzna stanowiła część wiana Barbary Franciszki Zawiszy-Kieżgajłło, która poślubiła Mikołaja Faustyna Radziwiłła, miecznika wielkiego litewskiego, wojewody nowogródzkiego. Po jego śmierci w 1746 dobra przeszły na jego syna Stanisława, a następnie na wnuka Mikołaja.
Pod koniec XVIII nad Dzitwą wybudowano młyn, ale ze względu na niski stan wody pracował on tylko wiosną i na jesieni. Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie lidzkim województwa wileńskiego[6].
W 1808 wieś została dana w zastaw Tadeuszowi Andrzejkiewiczowi za kwotę 10 tysięcy dukatów złotych i 130 tysięcy złotych. W 1824 ostatecznie podpisano umowę na mocy której Andrzejkiewicz został właścicielem Tarnowszczyzny, jego syn Juliusz sprzedał wieś Konstantemu Kaszczycowi. Kaszczyc walczył w powstaniu styczniowym za co został zmuszony w 1866 do sprzedaży majątku i zesłany na Syberię. Nabywcą był pułkownik Dymitr Mauros, a po jego śmierci w 1896 jego syn Mikołaj. Mikołaj Mauros zmarł w 1919, w 1921 pozostały po nim majątek przeszedł na własność polskiego Skarbu Państwa. W tym czasie Tarnowszczyzna liczyła 8 domów i 57 mieszkańców[7]. Od 1864 we wsi istniała szkoła powszechna, w 1880 działał młyn i gorzelnia.
Za II Rzeczypospolitej w woj. nowogródzkim, w powiecie lidzkim. Do 1931 siedziba gminy Tarnowo, następnie w gminie Białohruda[8][9],.
Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ A. Rachuba, Szczytt Niemirowicz Krzysztof Benedykt [w:] Polski Słownik Biograficzny, Zeszyt 195, 2011, s. 568-570
- ↑ Dwory i Pałace Pogranicza http://dworypogranicza.pl/index.php/bialorus/35-tarnowszczyzna
- ↑ Dwory i Pałace Pogranicza http://dworypogranicza.pl/index.php/bialorus/35-tarnowszczyzna
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 88.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część I - Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 285, poz. 378
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Korzeniowska, Katarzyna Mączewska "Kościół parafialny p.w. Św. Michała Archanioła w Białohrudzie", Ziemia Lidzka
- Michał Szymielewicz "Białohruda" Ziemia Lidzka
- Tarnowszczyzna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 212.]