Divadlo Jána Palárika
Divadlo Jána Palárika – słowacki teatr z siedzibą w Trnawie. Znajduje się na placu św. Trójcy w Trnawie i mieści się w budynku zbudowanym w 1831 roku[1][2].
Budynek teatru Rada Miejska zdecydowała się usytuować w zachodniej pierzei głównego placu miejskiego (dziś Trojičné námestie), tuż za zajazdem „U čierneho orla”. Budowa teatru z równoczesną przebudową i nadbudową zajazdu została zrealizowana w 1831 r. według planów Bernharda Grünna[3]. Cały obiekt uzyskał jednolity styl, a czołowa i boczna fasada otrzymały wystrój w stylu empire. Na froncie budynku umieszczono łaciński napis:
ISTHANC AEDEM THALIAE POSVIT SENATVS AC POPVLVS TIRNAVIENSIS
(tłum.: Ten przybytek Talii wybudowano wysiłkiem Senatu i mieszkańców Trnawy). Napis jest chronostychem, w którym została ukryta data budowy gmachu (1831). Sala widowiskowa i scena były stosunkowo duże jak na swój czas i lokalne warunki: na widowni mogło się zmieścić 548 widzów[3]. W 1907 r., dzięki wyburzeniu stropu i połączeniu kilku pomieszczeń powstał na piętrze wielki, paradny hol, bogato ozdobiony stiukami, tapetami i wielkimi zwierciadłami, nazwany „Pannonią” (dziś Sala Lustrzana – słow. Zrkadlová sieň)[3]. Uwidocznia się on na fasadzie rzędem trzech wysokich, łukowo zwieńczonych okien, nad którymi umieszczono rząd trzech owalnych okien w rodzaju wolich oczu. Przy tej okazji elewacja od strony placu św. Trójcy uzyskała bogatszy, neobarokowy wystrój, połączony z detalami sztukaterii i stolarki okiennej w stylu secesyjnym.
Podczas remontu w 1960 r. teatr otrzymał interesujące witraże w oknach parteru. Podczas rozleglejszej przebudowy w roku 2002 powstała nowa przestrzeń inscenizacyjna – Studio Teatralne (słow. Divadelné štúdio). Wybudowano również nowe pomieszczenia głównej szatni dla widzów, które umieszczono w podziemiu teatru, w starych, sklepionych piwnicach dawnego zajazdu.
Pierwsze przedstawienie – w języku niemieckim – odbyło się w Boże Narodzenie 1831 r., pierwsze w języku słowackim – w 1869 r.[3] Teatr nie posiadał własnego zawodowego zespołu aktorskiego. Występowały w nim głównie zespoły przyjezdne, m.in. z Bratysławy czy Budapesztu. W latach 1960–1965 w budynku działał pierwszy profesjonalny teatr w Trnawie. Po jego rozwiązaniu teatr pozostał w mieście głównie dzięki amatorom. W 1974 roku został przekształcony w objazdowy Teatr dla Dzieci i Młodzieży (słow. Divadlo pre deti a mládež). Występowali w nim oprócz kilku starszych aktorów głównie studenci jednego rocznika Wyższej Szkoły Sztuk Scenicznych w Bratysławie. W 1990 r. scena została przemiana na Teatr Trnawski (słow. Trnavské divadlo). W 2001 r., z okazji 130. rocznicy funkcjonowania obiektu nadano mu imię Jána Palárika – wybitnego słowackiego XIX-wiecznego publicysty i dramaturga.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ História. Divadlo Jána Palárika. [dostęp 2021-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-05)]. (słow.).
- ↑ Irina Fatijewa, Aleksiej Kalinin: Словакия. Путеводитель + мини-разговорник. Litres, 2020, s. 69. ISBN 978-5-04-260766-0. [dostęp 2021-03-05]. (ros.).
- ↑ a b c d wg [1]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ondrušová Klára, Tomovičová Marta: Trnava. Historické pamiatky, wyd. Mesto Trnava, 2010.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona teatru (słow.)