Temnocerus

	Temnocerus
	Thunberg, 1815
	; Temnocerus nanus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	tutkarzowate
Podrodzina	Rhynchitinae
Plemię	Rhynchitini
Podplemię	Temnocerina
Rodzaj	Temnocerus
	Typ nomenklatoryczny
	Attelabus planirostris Fabricius, 1801
Synonimy
	Paratemnocerus Legalov, 2003; Pselaphorhynchites Schilsky, 1903; Pselaphorrhynchites Voss, 1967; Temnocerus (Paratemnocerus) Legalov, 2003; Temnocerus (Temnocerus) Thunberg, 1815;
	Paratemnocerus Legalov, 2003; Pselaphorhynchites Schilsky, 1903; Pselaphorrhynchites Voss, 1967; Temnocerus (Paratemnocerus) Legalov, 2003; Temnocerus (Temnocerus) Thunberg, 1815;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Temnocerus – rodzaj chrząszczy z rodziny tutkarzowatych. Głównie palearktyczny. Zamieszkuje Palearktykę i obie Ameryki.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o ciele długości od 1,8 do 3,5 mm^[1]^[2]. Kształt ciała mają podługowaty z równoległymi bokami^[2]. Ubarwienie jest ciemnoniebieskie lub zielonkawe, zawsze z metalicznym połyskiem. Owłosienie wierzchu ciała jest krótkie, ciemne i przylegające, wskutek czego niemal niewidoczne^[1].

Ryjek jest lekko zakrzywiony^[1]^[2], stosunkowo cienki, rozszerzający się ku szczytowi^[1], u samicy wyraźnie dłuższy od przedplecza, zaś u samca tak długi jak ono lub od niego krótszy. Czułki są ciemne, u samicy umieszczone w nasadowych 0,3–0,4 ryjka, a u samca w połowie jego długości lub nieco dalej. Głowa jest wyraźnie szersza niż dłuższa, u podstawy nieprzewężona. Oczy złożone są zaokrąglone, u samca silniej wysklepione niż u samicy. Skronie nigdy nie są oddzielone od potylicy poprzeczną listewką ani wyraźnie zaokrąglone^[2].

Tułów ma przedplecze tak szerokie jak długie lub dłuższe niż szerokie, najszersze pośrodku lub niewiele dalej, po bokach zaokrąglone, bardzo słabo przewężone przed krawędzią tylną. Dołeczków przypodstawowych brak zupełnie lub są słabo widoczne. Kształt tarczki jest prawie trapezowaty^[2]. Pokrywy są smukłe^[1], od 1,5 do 1,7 raza dłuższe niż w barkach szerokie^[1]^[2], o dość dobrze zaznaczonych guzach barkowych^[2] i widocznym, skróconym rządku przytarczkowym. Rzędy pokryw są wyraźne i głęboko punktowane, zaś międzyrzędy węższe od nich, lekko wysklepione i pozbawione punktowania^[1]^[2]. Biodra tylnej pary stykają się z episternitami zatułowia^[2]. Odnóża mają dość smukłe uda i golenie^[1]^[2] oraz zwieńczone rozdwojonymi pazurkami stopy^[2]. Golenie środkowej i tylnej pary mają po wewnętrznej stronie wierzchołków małe, czarne ostrogi^[1]^[2].

Odwłok ma pygidium częściowo odsłonięte^[2].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owady te żyją i żerują na drzewach i krzewach z rodziny brzozowatych i wierzbowatych. Postacie dorosłe są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach. Larwy przechodzą rozwój w pąkach lub szczytowych częściach pędów roślin żywicielskich^[1]^[2]^[3]. W warunkach europejskich ich zimowanie odbywa się w żerowiskach^[1]^[3]. Przepoczwarczają się w glebie^[1]^[2]^[3]. W warunkach europejskich ma to miejsce wczesną wiosną^[1]^[2]^[3].

Rodzaj ten rozprzestrzeniony jest w krainie palearktycznej, Nearktyce (zarówno w Kanadzie, jak i Stanach Zjednoczonych) oraz w krainie neotropikalnej od Meksyku przez Amerykę Centralną po Brazylię^[2]. W Polsce rodzaj reprezentują trzy nierzadkie gatunki^[1]^[3] (zobacz: tutkarzowate Polski).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1815 roku przez Carla Petera Thunberga. Jako gatunek typowy wyznaczony został opisany w 1801 roku przez Johana Christiana Fabriciusa Attelabus planirostris, który później zsynonimizowano z Curculio nanus, opisanym w 1792 roku przez Gustafa von Paykulla^[2].

Do rodzaju tego należą następujące gatunki^[4]:

Temnocerus coeruleus (Fabricius, 1798)
Temnocerus daliangensis Legalov, 2009
Temnocerus dundai Legalov, 2006
Temnocerus elaeagni Korotyaev & Legalov, 2006
Temnocerus japonicus (Morimoto, 1958)
Temnocerus longiceps (C.G. Thomson, 1888)
Temnocerus morimotoi (Sawada, 1997)
Temnocerus nanus (Paykull, 1792)
Temnocerus rubripes (Reitter, 1916)
Temnocerus semicyaneus (Bedel, 1884)
Temnocerus sibiricus Legalov, 2006
Temnocerus subglaber (Desbrochers des Loges, 1897)
Temnocerus yunnanicus Legalov, 2003

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r HansH. Gønget HansH., The Nemonychidae, Anthribidae and Attelabidae (Coleoptera) of Northern Europe, N.P.N.P. Kristensen (red.), „Fauna Entomologica Scandinavica”, 38, Leiden, Boston, New York, Koln: Brill, 2003, ISSN 0106-8377 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 18. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. Warszawa: 1992.
↑ genus Temnocerus Thunberg, 1815. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2021-07-23].

[Cmoluch-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979.

[Gonget-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r HansH. Gønget HansH., The Nemonychidae, Anthribidae and Attelabidae (Coleoptera) of Northern Europe, N.P.N.P. Kristensen (red.), „Fauna Entomologica Scandinavica”, 38, Leiden, Boston, New York, Koln: Brill, 2003, ISSN 0106-8377 .

[Burakowskietal-3] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 18. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. Warszawa: 1992.

[biolib-4] us Temnocerus Thunberg, 1815. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2021-07-23].

[1]

[2]

[3]

[4]