Teodor Gabras Młodszy

Teodor Gabras Młodszy (grec. Θεόδωρος Γαβρᾶς, zm. po 1208) – bizantyński arystokrata z rodziny Gabrasów, uzurpator i niezależny władca w rejonie Pontu w okresie ok. 1204 - ok. 1208.

Życiorys

Teodor pochodził z jednej z najbogatszych rodzin w Poncie, związanej z Trapezuntem. W okresie IV krucjaty, gdy nastąpił upadek władzy centralnej podjął po 1204 roku działania zmierzające do stworzenia własnego państwa. Opanował miasto Amisos (dziś Samsun w północnej Turcji, nad Morzem Czarnym). Ogłosił się tam niezależnym władcą. Wkrótce wszedł w konflikt z cesarstwem Trapezuntu a także Cesarstwem Łacińskim. Oba państwa wysunęły roszczenia do tego strategicznie ważnego miasta portowego. W 1208 Teodor ostatecznie zaakceptował zwierzchnictwo cesarza nicejskiego Teodora I Laskarysa. Ten przyznał mu tytuł duksa.

Bibliografia

• Anthony M. Bryer, A Byzantine Family: The Gabrades, c. 979- c. 1653, "University of Birmingham Historical Journal" 12 (1970), s. 164-187.
• Νίκος Αθανασίου Βέης, Γαβρᾶς [w:] Εγκυκλοπαιδικό λεξικό, Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1927.
• Jürgen Hoffmann, Rudimente von Territorialstaaten im Byzantinischen Reich (1071–1210) Ars Una, Neuried 1974, ISBN 3-89391-396-3, s. 22–24, 82–84.
• Alexis G. C. Savvides, Byzantium in the Near East: Its Relations with the Seljuk Sultanate of Rum in Asia Minor, the Armenians of Cilicia and the Mongols, A.D. c. 1192–1237 (= Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται. Bd. 17 , ISSN|1106-6180. Κέντρον Βυζαντινών Ερευνών – ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 1981, s.. 60–61.
• Alexis G. C. Savvides, Internal Strife and Unrest in Later Byzantium, XIth–XIIIth Centuries (A.D. 1025–1261). The Case of Urban and Provincial Insurrections (Causes and Effects) [w:] Σύμμεικτα KBE/EΙE Bd. 7, 1987, ISSN|1105-1639, s. 237–273.
• Αλέξης Γ. Κ. Σαββίδης, Βυζαντινά στασιαστικά και αυτονομιστικά κινήματα στα Δωδεκάνησα και τη Μικρά Ασία, 1189–1240 μ.Χ.: Συμβολή στη μελέτη της υστεροβυζαντινής προσωπογραφίας και τοπογραφίας την εποχή των Αγγέλων, των Λασκαρίδων της Νίκαιας και των Μεγαλοκομνηνών του Πόντου, Δόμος, Αθήνα 1987, Kap. 7.
• Alexios G. Savvides, Benjamin Hendrickx (Hrsg.), Encyclopaedic Prosopographical Lexicon of Byzantine History and Civilization, Bd. 3: Faber Felix – Juwayni, Al-, Brepols Publishers, Turnhout 2012, ISBN 978-2-503-53243-1, s. 38.