Ożanka czosnkowa

Ożanka czosnkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	ożanka
Gatunek	ożanka czosnkowa
	Nazwa systematyczna
	Teucrium scordium L.; Sp. pl. 2:565. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ożanka czosnkowa (Teucrium scordium L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Obszar zwartego zasięgu obejmuje Afrykę Północną (Maroko, Tunezja, Etiopia), niemal całą Europę oraz znaczną część Azji (Azja Zachodnia, Syberia, Chiny, Pakistan, Kazachstan)^[3]. W Polsce średnio pospolity^[4]. Rośnie na nizinach^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Owłosiona, do 70 cm wysokości.
Liście: Podługowate, tępe, karbowane lub ząbkowane, siedzące, w nasadzie obejmujące łodygę.
Kwiaty: Grzbieciste, zebrane w 2-6-kwiatowe, oddalone od siebie nibyokółki. Przysadki dłuższe od kwiatów. Kielich dzwonkowaty, owłosiony. Ząbki kielicha jednakowe, kończyste. Korona kwiatu pozornie jednowargowa, jasnopurpurowa, długości 8-10 mm^[6].
Owoc: Rozłupnia; rozłupki siatkowato dołkowane, długości około 1 mm.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na podmokłych łąkach i w rowach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na 4 podgatunki^[7]:

Teucrium scordium subsp. glabrescens (Murata) Rech.f. - występuje w Afganistanie i Pakistanie
Teucrium scordium subsp. scordioides (Schreb.) Arcang. - rośnie od północno-zachodniej Afryki i południowo-wschodniej Europy na zachodzie po Chiny na wschodzie
Teucrium scordium subsp. scordium - występuje od środkowej Europy na zachodzie po Chiny na wschodzie
Teucrium scordium subsp. serratum (Benth.) Rech.f. - rośnie w Afganistanie, Iranie, Pakistanie i Himalajach

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[8] w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia: V). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię NT (bliski zagrożenia)^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
↑ World Checklist of Selected Plant Families [dostęp 2013-12-14].
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].

[4] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[6] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.

[7] World Checklist of Selected Plant Families [dostęp 2013-12-14].

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]