Tomasz z Pakości
Tomasz z Pakości – starosta generalny Wielkopolski w latach 1426-1428, kasztelan poznański w latach 1426-1428, kasztelan bydgoski w 1422 roku, starosta nakielski w latach 1424-1425[1].
Przed objęciem urzędu kasztelana bydgoskiego nie pełnił żadnej godności. W 1418 r. został odnotowany jako rycerz w dokumencie biskupa włocławskiego Jana Kropidły, a w 1419 r. zasiadał w sądzie królewskim w Inowrocławiu nie pełniąc jeszcze żadnej godności.
Jako kasztelan bydgoski często przebywał w otoczeniu króla Władysława Jagiełły podczas jego północnych wojaży. Monarcha corocznie objeżdżał kraj, na przełomie wiosny i lata bawiąc w Wielkopolsce i na Kujawach. W związku z tym na podstawie jego podpisów złożonych na dokumentach królewskich można odtworzyć w części miejsca w jakich przebywał i wydarzenia w jakich brał udział:
- 13 lipca 1423 r. – przebywał w Bodzentynie, gdzie świadkował na dokumencie królewskim obok Mikołaja z Szydłowca wojewody sandomierskiego, Zbigniewa z Brzezia – marszałka królestwa i innych dygnitarzy,
- 7 czerwca 1424 r. – był obecny w Nieszawie w gronie dygnitarzy koronnych regulujących sprawy handlu i ceł ze stroną krzyżacką,
- 17 lipca 1424 r. – przebywał w Poznaniu razem z królem,
- 12-13 czerwca 1425 r. – przebywał w Gnieźnie razem z orszakiem królewskim,
- 28 czerwca 1425 r. – przebywał jako świadek w Poznaniu,
- 7-9 lipca 1425 r. – przebywał w Kościanie,
- 17 lipca 1425 r. – przebywał w Kole,
- 22 lipca 1425 r. – był obecny przy hołdzie królowi Władysławowi Jagielle złożonemu przez mieszczan bydgoskich.
We wszystkich powyższych miejscowościach występował w roli świadka obok znakomitych dygnitarzy: Wojciecha Jastrzębca arcybiskupa gnieźnieńskiego, Andrzeja Łaskarza biskupa poznańskiego, wojewodów: Sędziwoja z Ostroroga – poznańskiego, Macieja z Łabiszyna – brzeskiego, Jana z Kościelca – inowrocławskiego, Wojciecha z Szkaradowa – kaliskiego, Marcina z Rytwian – łęczyckiego, Jana z Koniecpola – sieradzkiego i innych. Tomasz jako kasztelan bydgoski przejawiał z nich największą aktywność w towarzyszeniu u boku monarchy.
Tomasz z Pakości jest wystawcą pełnomocnictwa prawnego w języku polskim, zapisanego w rękopisie nr 2503 Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie[2]. Zabytek ten jest cennym źródłem do poznania historii dialektu wielkopolskiego, zwłaszcza rozwoju samogłosek nosowych[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urzędnicy wielkopolscy XII-XV wieku. Spisy". Oprac. Maria Bielińska, Antoni Gąsiorowski, Jerzy Łojko. 1985, s. 194.
- ↑ a b Wydra i Rzepka 1984 ↓, s. 182.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Wydra, Wojciech Ryszard Rzepka: Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984. ISBN 83-04-01568-4.
- Zyglewski Zbigniew. Późnośredniowieczne urzędy i urzędnicy w powiecie bydgoskim. Urzędnicy ziemscy – starostowie, burgrabiowie [w.] Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. T.16. Bydgoszcz jako ośrodek administracyjny na przestrzeni wieków. Zbiór studiów pod red. Zdzisława Biegańskiego i Włodzimierza Jastrzębskiego. Bydgoszcz 1998.