Tramwaje w Hongkongu
| tramwaj | |
| |
 Hongkoński tramwaj piętrowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Organizator |
RATP Dev |
| Liczba linii |
6 |
| Lata funkcjonowania |
od 1904 |
| Dzienna liczba pasażerów |
180 000 (2015)[1] |
| Infrastruktura | |
 Mapa linii oraz ważniejszych przystanków | |
| Długość sieci |
13 km |
| Rozstaw szyn |
1067 mm |
| Napięcie zasilania |
550 V |
| Liczba przystanków |
120 |
| Strona internetowa | |
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Tramwaje w Hongkongu (chiński: 香港電車) – sieć tramwajowa funkcjonująca na obszarze miasta Hongkong, jedna z najstarszych form publicznego transportu zbiorowego w mieście. Właścicielem oraz operatorem systemu jest firma RATP Dev[2]. Tramwaje kursują obecnie na wyspie Hongkong, łącząc Shau Kei Wan w dzielnicy Eastern oraz Kennedy Town na zachodnim krańcu północnego wybrzeża wyspy Hongkong, w dzielnicy Central and Western, obsługując po drodze pętlę na osiedlu Happy Valley w dzielnicy Wan Chai.
Tramwaje w Hongkongu nie są jedynie istniejącym ponad 100 lat środkiem transportu umożliwiającym przemieszczanie się po mieście, lecz stanowią także dużą atrakcję turystyczną. Według operatora są jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu miejskiego[3]. Jest to jedyny na świecie system tramwajowy, który jest obsługiwany wyłącznie przez tramwaje piętrowe.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Sieć tramwajowa w Hongkongu od samego początku obsługiwana była przez tramwaje elektryczne.
Kronika[edytuj | edytuj kod]
| Lata | Wydarzenia |
|---|---|
| 1881 | Pierwsze plany uruchomienia sieci tramwajowej w Hongkongu. |
| 1901 | Władze miejskie wyrażają zgodę na budowę sieci tramwajowej. |
| 1902 | Powstaje spółka Hong Kong Tramway Electric Company Limited. |
| 1902 | Zmiana nazwy firmy na Electric Traction Company of Hong Kong Limited. |
| 1903 | Rozpoczęto budowę odcinka jednotorowego od Kennedy Town do Causeway Bay. W późniejszym czasie linię wydłużono do Shau Kei Wan. |
| 1904 | Części do pierwszych 26 wagonów tramwajowych zostały wyprodukowane w Wielkiej Brytanii. Montaż miał miejsce w Hung Hom. Wszystkie wagony były parterowe. 10 tramwajów zaprojektowano dla pasażerów 1 klasy, natomiast pozostałe powstały dla pasażerów podróżujących 3 klasą. Przedział 1 klasy posiadał dwie ławki po obu stronach pudła w jego środkowej części oraz dwa otwarte pomosty na końcach. Ówczesne wagony mogły przewieźć do 32 pasażerów. Opłata za przejazd wagonem 1 klasy wynosiła 10 centów, natomiast za przejazd 3 klasą należało zapłacić 5 centów. Początkowo operator planował podzielenie wagonów na 3 klasy, lecz w późniejszym czasie zdecydowano się wprowadzić jedynie 2. |
| 1910 | Nazwę firmy zmieniono na The Hongkong Tramway Company Limited. |
| 1912 | Z powodu wzrastającego zapotrzebowania pasażerów na przejazd tramwajami, pierwszy wagon piętrowy wprowadzono w 1912. Przedział pierwszej klasy zajmował pomost górny oraz 1/3 pomostu dolnego. Ogółem wyprodukowano 10 takich tramwajów. |
| 1922 | Elektryczność zaczyna być dostarczana przez Hong Kong Electric Co. Ltd (HEC). Nazwę operatora zmieniono na Hongkong Tramways Limited. |
| 1932 | Uruchomiono zajezdnię North Point Depot. |
| 1941 | Początek japońskiej okupacji Hongkongu. Ograniczono kursowanie tramwajów. W ciągu dnia kursowało jedynie 12 wagonów tramwajowych od Causeway Bay do Western Market. Jeden wagon parterowy używany był do przewozu towarów |
| 1945 | Po trzech latach i ośmiu miesiącach okupacji japońskiej, stan taboru wynosił 109 tramwajów, lecz w eksploatacji pozostawało jedynie 15 z nich. Do października 1945 r. eksploatowano 40 sztuk. |
| 1949 | W sierpniu zakończono dobudowę drugiego toru na trasie tramwaju. |
| 1950 | Początek produkcji tramwajów na własną rękę. |
| 1954 | Zajezdnia North Point Depot została zamknięta, natomiast zajezdnię Russell Street Depot rozbudowano i przemianowano na Sharp Street Depot. |
| 1964 | Rozpoczęto eksploatację trzech własnych tramwajów oraz jednej doczepy. |
| 1965 | Wprowadzono do ruchu liniowego 10 parterowych wagonów doczepnych. Doczepy były przeznaczone wyłącznie dla pasażerów pierwszej klasy. Każdy z wagonów mógł jednorazowo przewieźć 36 pasażerów. |
| 1966 | Wprowadzenie 22 nowych doczep do eksploatacji. Ostatnie z nich wycofano w 1982 r. |
| 1967 | Wyprodukowano ostatni wagon doczepny. |
| 1972 | Zniesiono podział przedziałów na klasy. |
| 1974 | The Hong Kong Tramways Limited acquired by Wharf Holdings. |
| 1976 | Montaż automatów płatniczych. Automaty zainstalowano przy kabinie motorniczego. Pasażerowie uiszczali opłatę przy wysiadaniu z wagonu. Zainstalowano obrotowe bramki w tylnych drzwiach. |
| 1986 | Rozpoczęto remonty tramwajów. |
| 1989 | Zajezdnia Sharp Street została zamknięta; jej zadania przejęły Sai Wan Ho oraz Whitty Street. |
| 1992 | Dwa tramwaje piętrowe wyeksportowano do Birkenheadu w Wielkiej Brytanii. |
| 2000 | Wprowadzono kolorowe tablice z nazwą stacji końcowej. |
| 2000 | 24 października uruchomiono tramwaj "Millenium", który został zaprojektowany i zbudowany przez specjalną grupę inżynierów. |
| 2001 | Wprowadzono system płatności kartą elektroniczną w tramwajach. |
| 2004 | Tramwaje w Hongkongu świętują 100 lat funkcjonowania. |
| 2007 | Zamontowano schemat sieci tramwajowej na każdym przystanku na trasie. |
| 2008 | Zainstalowano klimatyzację w tramwaju #128. |
| 2009 | 50% udziałów i praw do transportu tramwajowego przejmuje Veolia Transport. W późniejszym czasie staje się właścicielem. |
| 2011 | 28 października wprowadzono do eksploatacji siódmą generację hongkońskich tramwajów. Wprowadzone modele charakteryzowały się nowoczesnym wnętrzem; wygląd zewnętrzny nawiązywał do starszych tramwajów. |
| 2014 | Tramwaje w Hongkongu świętują 115. rocznicę uruchomienia. |
| 2015 | Na skutek otwarcia nowej linii metra West Iland, liczba przewożonych pasażerów w ciągu dnia spada o 10% do 180 000[1]. |
Właściciel[edytuj | edytuj kod]
Kolejni właściciele:
- Hong Kong Tramway Electric Company Limited 1904–1974;
- The Wharf (Holdings) 1974–2009; utrzymała 50% udziałów od 2009 do 2010;
- Veolia Transport 2010;
- od kwietnia 2010 do września 2020 Hong Kong Tramways, Limited (HKT) była w całości własnością RATP Dev Transdev Asia (RDTA);
- w 2020 roku RATP Dev Group przejęła pełną kontrolę nad RDTA i od tego czasu jest w pełni właścicielem HKT[4].
Linie tramwajowe[edytuj | edytuj kod]
Tramwaje kursują po dwutorowym torowisku wybudowanym wzdłuż północnego wybrzeża wyspy Hongkong od części miasta Kennedy Town na zachodzie do Shau Kei Wan na wschodzie, przemierzając po drodze odcinek o długości 3 km okrążający osiedle Happy Valley.
Funkcjonuje 7 terminali tramwajowych, które według kolejności zachód-wschód, noszą nazwy: Kennedy Town, Shek Tong Tsui, Sheung Wan (Western Market), Happy Valley, Causeway Bay, North Point and Shau Kei Wan; niektóre przystanki pośrednie, jak Sai Ying Pun, Admiralty MTR Station, Wan Chai oraz Victoria Park wyposażone są w awaryjne rozjazdy, które umożliwiają zawrócenie tramwaju w razie wystąpienia awarii na trasie.
Istnieje sześć głównych linii tramwajowych:
- Shau Kei Wan ↔ Western Market
- Shau Kei Wan ↔ Happy Valley
- Shau Kei Wan ↔ Kennedy Town
- North Point ↔ Whitty Street
- Happy Valley ↔ Kennedy Town
- Causeway Bay ↔ Whitty Street
- Western Market ↔ Kennedy Town
| Godziny kursowania | ||||
| Początek | Okręg | Dni powszednie | Soboty | Niedziele i dni wolne |
| Kennedy Town | eastbound | 05:10–23:54 | 05:07–23:57 | 05:12–23:54 |
| Western Market | eastbound | 06:00–00:02 | 06:01–00:00 | 06:13–00:00 |
| Happy Valley | eastbound | 06:34–23:10 | 06:34–23:10 | 06:34–23:10 |
| west bound | 05:59–00:37 | 06:00–00:40 | 06:04–00:37 | |
| North Point | westbound | 06:07–23:17 | 05:20–23:17 | 06:07–23:17 |
| Shau Kei Wan | westbound | 05:58–23:55 | 05:58–23:36 | 05:56–23:36 |
| średnia częstotliwość kursowania w godzinach szczytu: 90 sekund | ||||
| Czas przejazdu w minutach | |||||
| Western Market | Causeway Bay | Happy Valley | North Point | Shau Kei Wan | |
| Kennedy Town | 23 | 55 | 60 | 70 | 80 |
| Western Market | – | 35 | 40 | 50 | 58 |
| Causeway Bay | 40 | - | 5 | 35 | 42 |
| Happy Valley | 35 | 5 | - | 15 | 25 |
| North Point | 50 | 15 | 35 | - | 15 |
Bilety[edytuj | edytuj kod]
Obecnie (XI 2021) opłata za przejazd osoby dorosłej wynosi: HK$ 2,60, HK$ 1,30 – dzieci od 3 do 12 roku życia oraz HK$ 1,20 – seniorów powyżej 65 lat. W przeciwieństwie do innych form transportu w Hongkongu, opłata jest niezależna od ilości przejechanych przystanków. Bilety miesięczne kosztują HK$ 220; można je kupić na stacjach Shek Tong Tsui, Causeway Bay oraz North Point pod koniec każdego miesiąca[5][6].
Opłatę za przejazd pasażerowie uiszczają w specjalnym automacie, możliwa jest także płatność kartą Octopus. Bramka przy wejściu do tramwaju oraz monitoring zapobiegają przejazdom osób, które nie zapłaciły za podróż.
Istnieje możliwość wypożyczenia tramwaju zabytkowego. Zabytkowe tramwaje z otwartymi pomostami są wykorzystywane w czasie imprez. Turyści również mają możliwość przejazdu tramwajami z odkrytym pomostem dzięki wycieczkom, które organizuje Hong Kong Tourism Board.
Tabor[edytuj | edytuj kod]
Obecnie w eksploatacji znajdują się 163 dwuosiowe, piętrowe tramwaje, w tym dwa wagony z odkrytymi pomostami (posiadają one numery taborowe 28 oraz 128) przeznaczone dla turystów lub do wypożyczenia. Użytkowane są także trzy tramwaje techniczne (numery taborowe 200, 300 i 400).
Mieszkańcy Hongkongu nazywają czasem tramwaj „Ding Ding” (chiński: 叮叮) - jest to onomatopeja sygnału dźwiękowego tramwajów, który używany jest do ostrzegania pieszych przed nadjeżdżającym wagonem. Wyrażenie „Ding Ding” używane jest dziś w odniesieniu do całego systemu tramwajowego, np. wyrażenie „podróżować tramwajem” (chiński: 搭電車) zastępuje się słowami „podróżować ding ding” (搭叮叮).
Hongkong jest jedynym miastem na świecie, które eksploatuje wyłącznie tramwaje piętrowe. Większość tramwajów pozostających w ruchu liniowym zostało zmodernizowanych w latach 1987-1992. Otrzymały one wówczas przesuwane okna. W pierwszej dekadzie XXI wieku, tramwaje zostały ponownie zmodernizowane w celu zapewnienia pasażerom bezpieczeństwa. Prawie wszystkie wagony posiadają obecnie całopojazdowe reklamy.
Wykaz tramwajów eksploatowanych w Hongkongu w poszczególnych latach
| Producent/Model | Opis | Liczba, szt. | Początek eksploatacji | Zakończenie eksploatacji | Uwagi |
| Dick, Kerr & Company of Preston, England (#1–16, #27-36) oraz Electric Railway & Tramway Works Limited of Preston (#17–26) pierwsza generacja | wagony parterowe – drewniane | 36 (zredukowana do 18 w 1912-1913, następnie do 14 w 1923) | 1904–1905 | 1935 | |
| United Electric Car Company of Preston, England & Hong Kong and Whampoa Dock Co.of Kowloon, Hong Kong - druga generacja | wagony piętrowe – drewniane | 28 (10 nowych 18 przebudowanych z parterowych) | 1912–1913 | 1924 (przebudowane) | otwarty pomost górny |
| English Electric Company Preston, England & Hong Kong and Whampoa Dock Co.of Kowloon, Hong Kong - trzecia generacja | wagony piętrowe – drewniane | 48 (44 nowe, 4 przebudowane z parterowych) | 1923–1924 | 1930 | |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - czwarta generacja (przedwojenna) | wagony piętrowe – drewniane | 119 (57 nowych, 62 przebudowane z innych tramwajów) | 1925–1949 | 1955 | 62 tramwaje przebudowano z 14 pierwszej generacji oraz 48 trzeciej generacji |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - piąta generacja (w stylu z lat 50. XX wieku) | wagony piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny | 163 (43 nowe, 1 przebudowany w 1979 z doczepy biernej #1, pozostałe przebudowane z istniejących tramwajów) | 1949 (original #120), 1950-1964 (#121-162), 1979 (#163) | 1992 | |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - szósta generacja (wygląd współczesny) | wagony piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny | 157 – #120 (przebudowany w latach 90. na styl lat 50. XX wieku) oraz pozostałe z lat 80. XX wieku (#1–27, 29–43, 45–119, 121–127, 129–143, 145–150, 151–163, 165–166) | przebudowy od 1986, 1987 – 1992 | ||
| Hong Kong Tramways, Hong Kong Millennium | wagony piętrowe – stop aluminium | 4 (3 w eksploatacji) – #168–171 | 2000 | W tramwaju #171 testowano klimatyzację, #168 przebudowano na pojazd VVVF. | |
| Hong Kong Tramways, doczepy | wagony doczepne – stop aluminium, (#1 – poszycie aluminiowe, rama z teczyny) | 22 | 1964, 1965-1966 | 1982 (ocalał wagon #1, który przebudowano na piętrowy #163) | doczepy bierne |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagon techniczny | wagon parterowy | 1 – #200 (pierwsza generacja) | 1956 | 1984 | |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagony techniczne | wagony piętrowe | 3 – #200, #300 oraz #400 | |||
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagony do wynajęcia | zabytkowe tramwaje piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny | 2 – #28 and 128 | 1985, 1987 | Przeznaczone tylko do wynajęcia | |
| Hong Kong Tramways, Hong Kong - pierwsza partia tramwajów VVVF | wagony piętrowe – stop aluminium, (#172 – poszycie aluminiowe, rama z teczyny) | 48 – #1, #11, #13, #19, #23, #32, #36, #40-42, #49, #52, #56, #58, #60, #64, #66, #69, #70, #74, #77, #79, #88, #95, #99, #101, #108, #109, #116, #118, #122, #129, #132, #133, #137, #141, #143, #146, #148, #155, #157, #158, #168, #171–175 | 2009-2015 | wygląd zewnętrzny wzorowany na tramwajach czwartej generacji, współczesne wnętrze, wyświetlacze LED |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tram passengers down 10pc after opening of MTR West Island line, dostęp 12 marca 2015, South China Morning Post, 4 marca 2015 r.
- ↑ Hong Kong - China A time-honored, iconic tram perfectly blending past and present. ratpgroup.com. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
- ↑ Environmental Friendliness, Hong Kong Tramways
- ↑ Our Shareholders. Hong Kong Tramways, Limited. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
- ↑ Service Updates. Hong Kong Tramways, Limited, 2020. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
- ↑ Fares. Hong Kong Tramways, Limited. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Martin Barnett: Tramlines: The Story of the Hong Kong Tramway System. South China Morning Post, 1984. ISBN 962-100-032-7.
- Martin Jones: Tram Jam: The Hong Kong Tram Collection. Presstram, 1984. ISBN 962-711-801-X.
- Mike Davis (2004)：Hong Kong Trams - Hong Kong Tramways 100 Years ISBN 1-900515-95-4
- WE LOVE TRAM. Hong Kong Tram Enthusiasts, 2011. ISBN 978-988-19956-4-3.
- Joseph Tse & Ricky Lau (2012) Amazing Ding Ding ISBN 978-988-219-819-7
- Eric Lee: A Centenary Date with Hong Kong Tramways. Tramric & Hong Kong Tramways Ltd, 2012. ISBN 978-988-16655-0-8.
- Joseph Tse & Ricky Lau (2012) Amazing Ding Ding ISBN 978-988-219-819-7
- Bona Liu 、Eric Lee、Kenny Yung 、Kelvin Pang、Joe Fung: Tram Art Gallery. Tramric & Hong Kong Tramways Ltd, 2013. ISBN 978-988-16655-8-4.
