Strukczaszy
Strukczaszy (trukczaszy) – tytularny urzędnik dworski, później urząd ziemski i jedynie tytuł honorowy.
Jako urząd znany od XV wieku i pierwotnie określający dworzanina usługującego królowi (księciu) podczas uczty. Nazwa wywodzona od niemieckiego Truchsess (dosłownie: „ten, co drużynie [trucht] miejsce [przy stole] znaczy”)[1] wskazuje, że do jego obowiązków należało nie tylko wyręczanie krajczego, ale i zastawianie stołu wraz z wyznaczaniem miejsc biesiadnikom według ich godności. Choć nierzadko uznawany za synonim krajczego[2], Gloger uważa go raczej za odpowiednik stolnika[3].
Na początku XVII wieku w hierarchii urzędów ziemskich Rzeczypospolitej zaliczany na Litwie do najniższych. Pod koniec XVIII w. zachowany jedynie w województwie wileńskim[4]. Syn tytułowany był publicznie mianem strukczaszyca, małżonkę zwano strukczaszyną, córkę – strukczaszanką[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927, s. 521.
- ↑ Por. Wielki słownik języka polskiego (red. Witold Doroszewski).
- ↑ Zygmunt Gloger: Słownik rzeczy starożytnych. Kraków: Gebethner i Wolff, 1896, s. 448.
- ↑ Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1900, s. 276.
- ↑ M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1916, s. 797.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zygmunt Gloger: Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. 4. Warszawa: P. Laskauer i W. Babicki, 1901, s. 286
- «strukczaszy» w Wielki słownik języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996-1997
- Henryk Wisner: Rzeczpospolita Wazów (2). Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego, dyplomacja, varia. Warszawa: Neriton, 2004, s. 45.