Trędownik skrzydlaty

Trędownik skrzydlaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	trędownikowate
Rodzaj	trędownik
Gatunek	trędownik skrzydlaty
	Nazwa systematyczna
	Scrophularia umbrosa Dumort.; Fl. belg. 37. 1827
Synonimy
	Scrophularia alata Gilib.;
	Scrophularia alata Gilib.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trędownik skrzydlaty, trędownik oskrzydlony^[3] (Scrophularia umbrosa Dumort.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny trędownikowatych. Gatunek eurazjatycki^[5]. W Polsce jest dość pospolity na całym niżu, rzadziej występuje na pogórzu i w niższych położeniach górskich^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kłącze: Krótkie, pełzające, bez bulw^[6]^[7].
Łodyga: Naga, ostro czterokanciasta, o kantach wyraźnie oskrzydlonych, osiągająca (30) 50-100 (160) cm wysokości^[8]^[6], wzniesiona lub wznosząca się^[9].
Liście: Liście jajowate lub jajowato lancetowate, na krótkich, oskrzydlonych ogonkach, zwykle zaostrzone, piłkowane^[6]^[7]. Nerwacja liści pierzasta^[6].
Kwiaty: Kwiatostan szczytowy, wiechowaty^[7]. Szypułki ogruczolone^[7]. Kielich o pięciu działkach, szeroko (ponad 0,5 mm) błoniasto obrzeżonych^[10]^[8]. Korona czerwonobrunatna, u nasady żółtawozielona, o pięciu łatkach, 6-8 mm długa^[6]^[10]. Pręciki cztery, prątniczek odwrotnie sercowaty^[11].
Owoc: Jajowata, prawie kulista torebka długości 4-5 mm^[6]^[10].

Pokrój
Łodyga
Kwiat
Owoce i nasiona

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina. Kwitnie od czerwca do września^[6]^[8]. Siedlisko: brzegi wód, mokradła, wilgotne zarośla^[6]^[8]. Gatunek charakterystyczny dla zespołów Calystegio-Epilobietum hirsuti^[12] i Sparganio-Glycerion fluitantis^[13]. Liczba chromosomów 2n = 26, 52^[8]. Gatunek cechuje się dużą zmiennością w zależności od czynników siedliskowych^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-06-15] (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Scrophularia umbrosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Taxon: Scrophularia umbrosa Dumort.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-06-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. X. Warszawa, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 259-260.
↑ ^a ^b ^c ^d W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 521. ISBN 83-01-05287-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 413. ISBN 83-01-14342-8.
↑ D. Aichele, M. Golte-Bechtle: Jaki to kwiat?. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 380. ISBN 83-09-00687-X.
↑ ^a ^b ^c S. Kłosowski, G. Kłosowski: Flora Polski. Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2001, s. 201. ISBN 83-7073-248-8.
↑ Jakub Mowszowicz: Rośliny wodne krajowe. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 372.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 107. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 115. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-06-15] (ang.).

[checklist2002-3] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[iucn-4] Scrophularia umbrosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-5] Taxon: Scrophularia umbrosa Dumort.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-06-14].

[flora-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. X. Warszawa, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 259-260.

[szafer-7] W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 521. ISBN 83-01-05287-2.

[rutkowski-8] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 413. ISBN 83-01-14342-8.

[kwiat-9] D. Aichele, M. Golte-Bechtle: Jaki to kwiat?. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 380. ISBN 83-09-00687-X.

[klosowscy-10] S. Kłosowski, G. Kłosowski: Flora Polski. Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2001, s. 201. ISBN 83-7073-248-8.

[wodne-11] Jakub Mowszowicz: Rośliny wodne krajowe. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 372.

[matuszkiewicz1-12] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 107. ISBN 83-01-14439-4.

[matuszkiewicz2-13] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 115. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]