Tekst źródłowy strony Tunis

{{Miejscowość infobox
 |nazwa                        = Tunis
 |nazwa oryginalna             = {{k|ar|تونس}}
 |zdjęcie                      = AvenueHabibBourguibaTunis.JPG
 |opis zdjęcia                 = Ulica [[Habib Burgiba]] w Tunisie
 |herb                         = 
 |flaga                        = 
 |dopełniacz nazwy             = Tunisu
 |państwo                      = TUN
 |1. jednostka administracyjna = [[Gubernatorstwo Tunis|Tunis]]
 |stanowisko zarządzającego    = mer
 |zarządzający                 = [[Souad Abderrahim]]
 |powierzchnia                 = 
 |wysokość                     = maks. 66
 |rok                          = 2014-04-23
 |liczba ludności              = 
 |gęstość zaludnienia          = 
 |numer kierunkowy             = 
 |kod pocztowy                 = 
 |tablice rejestracyjne        = 
 |współrzędne                  = 36°50′N 10°9′E
 |commons                      = Category:Tunis
 |www                          = http://www.commune-tunis.gov.tn/
 |wikisłownik = Tunis
}}
'''Tunis''' ({{w języku|ar|تونس}}; [''Tūnis'']) – [[stolica]] [[Tunezja|Tunezji]], położona w odległości ok. 10&nbsp;km od [[Zatoka Tuniska|Zatoki Tuniskiej]] na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]], nad zachodnim brzegiem [[Jezioro Tuniskie|Jeziora Tuniskiego]].

Miasto znajduje się ok. 17&nbsp;km na południowy zachód od dawnej [[Kartagina|Kartaginy]].

Tunis jest największym ośrodkiem kulturalnym i gospodarczym Tunezji. Znajdują się w nim ważne porty morski i lotniczy, a także węzły drogowy i kolejowy. Jest to jeden z najważniejszych punktów turystycznych na mapie Tunezji.

W 2018 roku merem Tunisu została [[Souad Abderrahim]]. Jest to pierwszy przypadek w świecie arabskim, że burmistrzem stolicy państwa została kobieta<ref>{{Cytuj | url=http://www.newsweek.pl/swiat/ludzie/islamska-feministka-rzadzi-arabska-stolica-souad-abderrahim-zostala-burmistrzem-tunisu,artykuly,431859,1.html | tytuł=Islamska feministka rządzi arabską stolicą: Souad Abderrahim została burmistrzem Tunisu | opublikowany=Newsweek.pl | język=pl | data dostępu=2018-08-25 | archiwum=https://web.archive.org/web/20180825180023/http://www.newsweek.pl/swiat/ludzie/islamska-feministka-rzadzi-arabska-stolica-souad-abderrahim-zostala-burmistrzem-tunisu,artykuly,431859,1.html?utm_source=fb&utm_medium=social&utm_campaign=fb_nw | zarchiwizowano=2018-08-25}}</ref>.

== Historia ==
[[Plik:PANTN.JPG|thumb|350px|left|Panorama Tunisu i pobliskich gór]]
Początki Tunisu sięgają starożytności, kiedy to powstał jako [[Fenicja|fenicka]] osada handlowa Tunes. Od ok. VII w. p.n.e. we władaniu [[Kartagina|Kartaginy]]. Podczas [[III wojna punicka|III wojny punickiej]] został w roku 146 p.n.e. zniszczony przez wojska rzymskie. Później odbudowany przez cesarza [[Oktawian August|Oktawiana Augusta]]. 

Po osłabieniu [[Cesarstwo zachodniorzymskie|państwa zachodniorzymskiego]] miasto stało się posiadłością tak zwanych „[[Limes|barbarzyńców zza limesu]]”. Zdobyli je migrujący z obszaru [[Sudety|Sudetów]] i [[Beskidy|Beskidów]] poprzez [[Hispania Baetica|Betykę]] (znaną dziś jako Andaluzja) [[Wandalowie|Wandalowie-Silingowie]].
[[Plik:Vandal Kingdom at its maximum extent in the 470s.png|thumb|350px|left|Okolice Tunisu w V wieku n.e. były w Królestwie [[Wandalowie|Wandalów]]]]

W VII wieku teren był pod władaniem [[Berberowie|Berberów]] w państwie rządzonym przez ich królową o imieniu Dihya. Królowa przegrała wojnę z najeźdźczą armią [[Kalifat|Kalifatu Ummajadów]] złożoną głównie z Arabów. Podbój okolic spowodował, że miasto zaczęło rozwijać się szybciej, od [[698]] roku wyrastała miejscowa [[Medyna (urbanistyka)|medyna]], która stała się fundamentem rozkwitu Tunisu.

W XII w. Tunis stał się stolicą kraju, a także centrum piractwa w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]].
Od XVI w. miasto dostało się pod panowanie [[Imperium Osmańskie|Turków]]. [[Francja|Francuzi]] zajęli Tunis w roku 1881.
Od roku 1956 Tunis jest stolicą niepodległej Tunezji.
W 1985 roku kwartały w pobliżu Tunisu (gdzie schronił się [[Jasir Arafat]] po [[Wojna libańska|inwazji Izraela na Liban]]) zostały [[Operacja Drewniana Noga|zbombardowane przez izraelskie samoloty F-15]], w wyniku nalotu zginęło ok. 80 cywilów.

== Zabytki ==
* warowna [[kasba]] (IX, XIII–XVI w.) z [[meczet]]em (1231–1235)
* zabudowa starego miasta – medyna (wpisana w roku 1979 na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa]] [[UNESCO]])
** meczet Wielki, tzw. meczet Oliwny (Djama Az-Zajituna) (732, XIII, XV w.)
** meczet Al-Kasr (1106)
** meczet Sidi Jusuf (1616)
* [[mauzoleum]] Sidi Ben Arus (1491, 1654)
* pałac Dar al-Bej (z XVIII–XIX w.)
* pałac Dar Husajn (z XIX w.)
* pałac Dar al-Monastiri (z XVIII w.)
* pałac Dar Othman (z XVII w.)
* pałac Dar Ben Abd Allah (z XIX w.)
* [[medresa|medresy]] – szkoły [[koran]]iczne (z XVII–XVIII w.) – Mouradia i inne
* zespół pałacowy [[Muzeum Bardo|Bardo]] zbudowany przez króla tureckiego [[bej]]a (XVIII–XIX w.) – siedziba Muzeum Narodowego, zawierającego słynną kolekcję rzymskich [[mozaika|mozaik]]
* [[Katedra św. Wincentego à Paulo w Tunisie|rzymskokatolicka katedra św. Wincentego]] z 1882 (posiada cenne organy i piękne [[fresk]]i na suficie)
* [[Kościół Reformowany w Tunisie|kościół Chrystusa Odkupiciela]] - świątynia Kościoła reformowanego z 1889 roku

== Klimat ==
{{Średnia temperatura i opady
 |metric_first     = yes
 |single_line      = yes
 |location         = Tunisu
 |Jan_Hi_°C = 16.2
 |Feb_Hi_°C = 16.5
 |Mar_Hi_°C = 19.6
 |Apr_Hi_°C = 22.2
 |May_Hi_°C = 26.5
 |Jun_Hi_°C = 31.2
 |Jul_Hi_°C = 34.5
 |Aug_Hi_°C = 34.6
 |Sep_Hi_°C = 30.4
 |Oct_Hi_°C = 26.9
 |Nov_Hi_°C = 21.8
 |Dec_Hi_°C = 17.5
 |Year_Hi_°C = 24.9
 |Jan_MEAN_°C = 11.8
 |Feb_MEAN_°C = 11.8
 |Mar_MEAN_°C = 14.2
 |Apr_MEAN_°C = 16.9
 |May_MEAN_°C = 20.7
 |Jun_MEAN_°C = 25.0
 |Jul_MEAN_°C = 28.1
 |Aug_MEAN_°C = 28.2
 |Sep_MEAN_°C = 24.8
 |Oct_MEAN_°C = 21.6
 |Nov_MEAN_°C = 16.9
 |Dec_MEAN_°C = 13.1
 |Year_MEAN_°C = 19.5
 |Jan_Lo_°C = 7.9
 |Feb_Lo_°C = 7.7
 |Mar_Lo_°C = 9.5
 |Apr_Lo_°C = 12.5
 |May_Lo_°C = 16.0
 |Jun_Lo_°C = 19.6
 |Jul_Lo_°C = 22.8
 |Aug_Lo_°C = 22.9
 |Sep_Lo_°C = 20.5
 |Oct_Lo_°C = 17.2
 |Nov_Lo_°C = 12.7
 |Dec_Lo_°C = 9.1
 |Year_Lo_°C = 14.9
 |Jan_Precip_mm = 50.3
 |Feb_Precip_mm = 55.1
 |Mar_Precip_mm = 45.1
 |Apr_Precip_mm = 49.9
 |May_Precip_mm = 24.3
 |Jun_Precip_mm = 9.6
 |Jul_Precip_mm = 2.0
 |Aug_Precip_mm = 4.2
 |Sep_Precip_mm = 51.8
 |Oct_Precip_mm = 57.2
 |Nov_Precip_mm = 45.1
 |Dec_Precip_mm = 78.6
 |Year_Precip_mm = 473
 |Jan_Precip_days = 12.7
 |Feb_Precip_days = 13.1
 |Mar_Precip_days = 9.4
 |Apr_Precip_days = 10.7
 |May_Precip_days = 6.9
 |Jun_Precip_days = 3.3
 |Jul_Precip_days = 1.3
 |Aug_Precip_days = 1.8
 |Sep_Precip_days = 8.9
 |Oct_Precip_days = 8.4
 |Nov_Precip_days = 12.1
 |Dec_Precip_days = 13.2
 |Year_Precip_days = 102
 |Jan_Sun = 146
 |Feb_Sun = 160
 |Mar_Sun = 198
 |Apr_Sun = 225
 |May_Sun = 282
 |Jun_Sun = 309
 |Jul_Sun = 357
 |Aug_Sun = 329
 |Sep_Sun = 258
 |Oct_Sun = 217
 |Nov_Sun = 174
 |Dec_Sun = 149
 |Year_Sun = 2803
 |source = climatebase.ru<ref>{{cytuj stronę |url = http://climatebase.ru/station/60715/from2000?lang=en |tytuł = Tunis, Tunisia |autor = climatebase.ru}}</ref> <small>(liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 4 m n.p.m., 8 km od morza, dane po 2000 r.)</small>
 |accessdate       = 
}}

== Gospodarka ==
W Tunisie rozwinął się przemysł:
* chemiczny
* metalowy
* cementowy
* włókienniczy
* elektrotechniczny
* spożywczy (olejarski, rybny)

Ważne znaczenie ma również rzemiosło – tkactwo, jubilerstwo.

== Edukacja ==
W Tunisie znajduje się uniwersytet (założony w 1958 roku), a także kilka innych szkół wyższych. 

Miasto posiada 7 linii tramwajowych, 2 linie metra oraz dobrze rozwiniętą sieć autobusów miejskich i podmiejskich. 

== Miasta partnerskie ==
* {{Flaga|SRB}} [[Serbia]]: [[Belgrad]]
* {{Flaga|DEU}} [[Niemcy]]: [[Kolonia (Niemcy)|Kolonia]]
* {{Flaga|JOR}} [[Jordania]]: [[Amman]]
* 

== Galeria ==
<gallery>
Plik:Zitouna-Moschee-Minarett01.JPG|meczet Djama Az-Zajituna
Plik:Panorama-tunis01.JPG|Panorama w Tunisie
Plik:Tunis Zitouna-Moschee Minarett.JPG|meczet Djama Az-Zajituna
Plik:Cathédrale Saint-Vincent-de-Paul.jpg|katedra św. Wincentego
Plik:Porte-de-france.jpg|Bab el Bahr - Porte De France
Plik:Doors-in-tunis.jpg|Charakterystyczne drzwi tunezyjskie przed Mediną
Plik:Clock-big-ben-in-tunis.jpg|Odpowiedź na Big Bena
Plik:Tunis.png|Tunis nocą
</gallery>

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Obiekty UNESCO w Tunezji}}
{{Stolice Afryki}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Tunis| ]]
[[Kategoria:Stolice państw w Afryce]]
[[Kategoria:Miasta w Tunezji]]
[[Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Tunezji]]