Tymalczyk arabski
| Argya squamiceps[1] | |||
| (Cretzschmar, 1827) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
tymalczyk arabski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Tymalczyk arabski[3], dżunglotymal arabski[4], tymal arabski[5] (Argya squamiceps) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny pekińczyków (Leiothrichidae). Występuje od północno-wschodniego Egiptu po Półwysep Arabski. Niezagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał Philipp Jakob Cretzschmar w roku 1827. Holotyp pochodził z Akaby (Jordania). Nadano mu nazwę Malurus squamiceps[6]. Dawniej umieszczano dżunglotymala arabskiego w rodzaju Turdoides[1][7]. Nazwa rodzajowa Argya oznacza bycie głośnym (łacińskie arguere – oskarżać (tzn. być głośnym)), zaś nazwa gatunkowa squamiceps pochodzi od łacińskich słów squameus oraz caput, capitis, -ceps, co oznacza „głowę pokrytą łuskami”[8].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się następujące podgatunki[7]:
- A. s. squamiceps – północno-wschodni Egipt (półwysep Synaj) i Izrael po centralną Arabię Saudyjską
- A. s. yemensis – południowo-zachodnia Arabia Saudyjska i Jemen
- A. s. muscatensis – wschodnia część Zjednoczonych Emiratów Arabskich i północny Oman
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Zasiedla różne typy środowisk, od gruntów ornych i plantacji po obszary trawiaste, mokradła słone, zarośla krzewów i pustynie. Spotykany do wysokości 2800 m n.p.m. W Izraelu, na pustyni Negew przebywa w zaroślach akacji i w nich również gniazduje[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 28 cm, z czego 14,5–15,5 cm stanowi ogon. Masa ciała waha się między 65 a 85 g. Upierzenie szaro-brązowe, maskujące na kamienistym lub pustynnym tle. U młodych tęczówki matowoszare. W pierwszym roku życia stają się one jasnożółte u większości samców i ciemnobrązowe u samic[10].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Dżunglotymal arabski zazwyczaj przebywa na ziemi; jeśli zrywa się do lotu, leci powoli i nisko nad ziemią. Żywi się głównie pokarmem zwierzęcym, głównie stawonogami, które wydłubuje z ziemi lub spod kory. Zjada również niewielkie jaszczurki, gekony i węże. Odnotowano również odżywanie się jagodami roślin z rodzajów Ochradenus, Lycium i Nitraria[10].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
W trakcie badań w dolinie Ha-Arawa około 5–10% populacji stanowiły ptaki nieterytorialne, odganiane przez pozostałe. Gniazduje kooperatywnie, a blisko połowę grup stanowią rodzice z ich potomstwem. Jeżeli samica oderwie się od grupy, dołącza nowa lub nawet kilka[10]. W gnieździe w kształcie kubeczka, zwykle zawieszonym na gałązce, składane są 2–3 jaja, jednak w razie pokrywania się terytoriów składających samic może być więcej. Inkubacja trwa 13–14 dni. Młode karmione są przez rodziców do 2 miesięcy po wykluciu[9].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje dżunglotymala arabskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Liczebność populacji nie została oszacowana; w Izraelu ptak opisywany jest jako lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Turdoides squamiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-26] (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Argya squamiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-11] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Leiothrichidae Swainson, 1831 - pekińczyki - Babblers, laughing-thrushes and allies (wersja: 2023-10-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Uaktualnienia strony. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 294, 1999. ISSN 0550-0842.
- ↑ del Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 12. Picathartes to Tits and Chickadees. Lynx Edicions, 2007, s. 216. ISBN 978-84-96553-42-2.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Laughingthrushes and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
- ↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 392 i 363. ISBN 1-4081-2501-3.
- ↑ a b Arabian babbler fact file. ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-05)].
- ↑ a b c A. Zahavi: 4. Arabian Babblers: The quest for social status in a cooperative breeder. W: Peter B. Stacey, Walter D. Koenig: Cooperative Breeding in Birds: Long Term Studies of Ecology and Behaviour. Cambridge University Press, 1990, s. 105-131.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).