Tymalczyk arabski

Tymalczyk arabski
	Argya squamiceps
	(Cretzschmar, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pekińczyki
Rodzaj	Argya
Gatunek	tymalczyk arabski
Synonimy
	Malurus squamiceps Cretzschmar, 1827; Turdoides squamiceps (Cretzschmar, 1827);
	Malurus squamiceps Cretzschmar, 1827; Turdoides squamiceps (Cretzschmar, 1827);
Podgatunki
	A. s. squamiceps (Cretzschmar, 1827); A. s. yemensis Neumann, 1904; A. s. muscatensis (Meyer de Schauensee & Ripley, 1953);
	A. s. squamiceps (Cretzschmar, 1827); A. s. yemensis Neumann, 1904; A. s. muscatensis (Meyer de Schauensee & Ripley, 1953);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tymalczyk arabski^[3], dżunglotymal arabski^[4], tymal arabski^[5] (Argya squamiceps) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny pekińczyków (Leiothrichidae). Występuje od północno-wschodniego Egiptu po Półwysep Arabski. Niezagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisał Philipp Jakob Cretzschmar w roku 1827. Holotyp pochodził z Akaby (Jordania). Nadano mu nazwę Malurus squamiceps^[6]. Dawniej umieszczano dżunglotymala arabskiego w rodzaju Turdoides^[1]^[7]. Nazwa rodzajowa Argya oznacza bycie głośnym (łacińskie arguere – oskarżać (tzn. być głośnym)), zaś nazwa gatunkowa squamiceps pochodzi od łacińskich słów squameus oraz caput, capitis, -ceps, co oznacza „głowę pokrytą łuskami”^[8].

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżnia się następujące podgatunki^[7]:

A. s. squamiceps – północno-wschodni Egipt (półwysep Synaj) i Izrael po centralną Arabię Saudyjską
A. s. yemensis – południowo-zachodnia Arabia Saudyjska i Jemen
A. s. muscatensis – wschodnia część Zjednoczonych Emiratów Arabskich i północny Oman

Środowisko

Zasiedla różne typy środowisk, od gruntów ornych i plantacji po obszary trawiaste, mokradła słone, zarośla krzewów i pustynie. Spotykany do wysokości 2800 m n.p.m. W Izraelu, na pustyni Negew przebywa w zaroślach akacji i w nich również gniazduje^[9].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 28 cm, z czego 14,5–15,5 cm stanowi ogon. Masa ciała waha się między 65 a 85 g. Upierzenie szaro-brązowe, maskujące na kamienistym lub pustynnym tle. U młodych tęczówki matowoszare. W pierwszym roku życia stają się one jasnożółte u większości samców i ciemnobrązowe u samic^[10].

Zachowanie

Dżunglotymal arabski zazwyczaj przebywa na ziemi; jeśli zrywa się do lotu, leci powoli i nisko nad ziemią. Żywi się głównie pokarmem zwierzęcym, głównie stawonogami, które wydłubuje z ziemi lub spod kory. Zjada również niewielkie jaszczurki, gekony i węże. Odnotowano również odżywanie się jagodami roślin z rodzajów Ochradenus, Lycium i Nitraria^[10].

Lęgi

W trakcie badań w dolinie Ha-Arawa około 5–10% populacji stanowiły ptaki nieterytorialne, odganiane przez pozostałe. Gniazduje kooperatywnie, a blisko połowę grup stanowią rodzice z ich potomstwem. Jeżeli samica oderwie się od grupy, dołącza nowa lub nawet kilka^[10]. W gnieździe w kształcie kubeczka, zwykle zawieszonym na gałązce, składane są 2–3 jaja, jednak w razie pokrywania się terytoriów składających samic może być więcej. Inkubacja trwa 13–14 dni. Młode karmione są przez rodziców do 2 miesięcy po wykluciu^[9].

Status

IUCN uznaje dżunglotymala arabskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[2]. Liczebność populacji nie została oszacowana; w Izraelu ptak opisywany jest jako lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Turdoides squamiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Argya squamiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-11] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Leiothrichidae Swainson, 1831 - pekińczyki - Babblers, laughing-thrushes and allies (wersja: 2023-10-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Uaktualnienia strony. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 294, 1999. ISSN 0550-0842.
↑ del Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 12. Picathartes to Tits and Chickadees. Lynx Edicions, 2007, s. 216. ISBN 978-84-96553-42-2.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Laughingthrushes and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 392 i 363. ISBN 1-4081-2501-3.
↑ ^a ^b Arabian babbler fact file. ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-05)].
↑ ^a ^b ^c A. Zahavi: 4. Arabian Babblers: The quest for social status in a cooperative breeder. W: Peter B. Stacey, Walter D. Koenig: Cooperative Breeding in Birds: Long Term Studies of Ecology and Behaviour. Cambridge University Press, 1990, s. 105-131.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Turdoides squamiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-26] (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Argya squamiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-11] (ang.).

[mie&kuz-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Leiothrichidae Swainson, 1831 - pekińczyki - Babblers, laughing-thrushes and allies (wersja: 2023-10-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].

[mie&kuz2-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Uaktualnienia strony. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-17].

[mie&cich-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 294, 1999. ISSN 0550-0842.

[hbw12-6] Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 12. Picathartes to Tits and Chickadees. Lynx Edicions, 2007, s. 216. ISBN 978-84-96553-42-2.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Laughingthrushes and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-11]. (ang.).

[hdsbn-8] James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 392 i 363. ISBN 1-4081-2501-3.

[arkive-9] Arabian babbler fact file. ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-05)].

[gb-10] A. Zahavi: 4. Arabian Babblers: The quest for social status in a cooperative breeder. W: Peter B. Stacey, Walter D. Koenig: Cooperative Breeding in Birds: Long Term Studies of Ecology and Behaviour. Cambridge University Press, 1990, s. 105-131.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]