Urocystis colchici
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Urocystis colchici |
| Nazwa systematyczna | |
| Urocystis colchici (Schltdl.) Rabenh. Fungi europ. exsicc.: no. 396 (1861) | |
Urocystis colchici (Schltdl.) Rabenh. – gatunek podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt zimowitów[2], wywołujący u nich chorobę o nazwie głownia zimowita[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Urocystis, Urocystidaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1826 r. Diederich Franz Leonhard von Schlechtendal nadając mu nazwę Caeoma colchici. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Gottlob Rabenhorst w 1861 r.[1]
Morfologia i tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Urocystis colchici jest obligatoryjnym pasożytem zimowitów. Poraża je systemowo, zimuje w ich bulwach. Staje się widoczny, gdy na żywych liściach tworzy nabrzmiałe pęcherze wytwarzające zarodniki[2]. W miarę rozwoju choroby nabrzmiewają one i pękają, odsłaniając proszkowate, czarne masy zarodników. Kupki zarodników na liściach i ogonkach liściowych są widoczne jako lekko wzniesione, brodawkowate, wydłużone obszary o różnej wielkości i kształcie, często zlewające się z sobą. Są po obu stronach liścia, początkowo mają barwę ołowiową i znajdują się pod naskórkiem żywiciela. Dojrzewając powiększają się, co powoduje pęknięcie naskórka. Przez pęknięcie to wydostają się zarodniki. Rozprzestrzeniane przez wiatr infekują nowe rośliny[4]. Każda kulka zarodników ma około 15–50 μm średnicy i obejmuje grupę centralną, zwykle z 1–3(4) ciemnobrązowymi, gładkimi, o nieregularnym kształcie zarodnikami o średnicy około 10–20 μm, otoczonymi warstwą mniejszych, jaśniejszych, sterylnych komórek[2].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek rzadki. W Anglii notowany zaledwie na 3 stanowiskach[2]. Znane jest jego występowanie tylko w niektórych krajach Europy i na dwóch stanowiskach w Kanadzie[5]. W Polsce jego stanowisko w 1973 r. podali Józef Kochman i Tomasz Majewski na zimowicie jesiennym (Colchicum autumnale)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-06-26].
- ↑ a b c d D. Shorten i inni, Smutty Naked Ladies: new discoveries at Long Hanborough & Westonbirt, „Field Mycology”, 14 (4), 2013, DOI: 10.1016/j.fldmyc.2013.10.008 [dostęp 2022-06-26].
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ Urocystis colchici [online], Fungi of Great Britain and Ireland [dostęp 2022-06-26].
- ↑ Występowanie Urocystis colchici na świecie (mapa) [online] [dostęp 2022-06-26].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.