Wanzyr

Wanzyr
	Atilax
	F. Cuvier, 1826
	; Przedstawiciel rodzaju – wanzyr błotny (A. paludinosus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Herpestinae
Rodzaj	wanzyr
	Typ nomenklatoryczny
	„Vansire” (= Herpestes paludinosus G. Cuvier, 1829)
Synonimy
	Athylax: de Blainville, 1837; Athylax: de Blainville, 1837;
	Athylax: de Blainville, 1837; Athylax: de Blainville, 1837;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wanzyr^[4] (Atilax) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny Herpestinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Afryce^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 48,7–51,4 cm, długość ogona 31–41 cm; masa ciała 2,4–4,1 kg^[7]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1826 roku zoolog i paleontolog Frédéric Cuvier w publikacji, której współautorem był francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, poświęconej historii naturalnej ssaków^[1]. Cuvier w pierwotnym opisie wymienił gatunek o nazwie „Vansire”, nie podając jednak naukowej nazwy; zwierzę to zostało później zidentyfikowane jako Herpestes paludinosus G. Cuvier, 1829 i oznaczone jako typ nomenklatoryczny rodzaju^[9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Atilax (Athylax): gr. przedrostek negatywny α ‘bez’; θυλαξ thulax, θυλακος thulakos ‘worek’^[10].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[11]^[8]^[5]^[4]:

Atilax paludinosus (G. Cuvier, 1829) – wanzyr błotny

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Południowej Afryki^[12]^[13]:

Atilax mesotes (Ewer, 1956)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Atilax F. Cuvier, 1826.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b F. Cuvier: Vansire. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d'aprèsdes animaux vivans. T. 5. Paryż: Chez A. Belin, 1824, s. ryc. + tekst. (fr.).
↑ H.M.D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l’Inde. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 589, 1837. (fr.).
↑ H.M.D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l’Inde. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 8, s. 272, 1838. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Atilax. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-25].
↑ J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 307. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 657. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47, s. 167–183, 1924. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 128, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).
↑ R.F. Ewer. The fossil carnivores of the Transvaal caves: two new viverrids, together with some general considerations. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 126 (2), s. 259, 1956. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1956.tb00436.x. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Atilax Cuvier, 1826, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-15] (ang.).

[uwaga1-2] Niepoprawna późniejsza pisownia Atilax F. Cuvier, 1826.

[Cuvier-1] F. Cuvier: Vansire. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d'aprèsdes animaux vivans. T. 5. Paryż: Chez A. Belin, 1824, s. ryc. + tekst. (fr.).

[Blainville1837a-3] H.M.D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l’Inde. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 589, 1837. (fr.).

[Blainville1837b-4] H.M.D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l’Inde. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde série. 8, s. 272, 1838. (fr.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Atilax. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-25].

[Gilchrist&inni-8] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 307. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 657. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[all-10] J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47, s. 167–183, 1924. (ang.).

[Palmer-11] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 128, 1904. (ang.).

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).

[ewer-13] R.F. Ewer. The fossil carnivores of the Transvaal caves: two new viverrids, together with some general considerations. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 126 (2), s. 259, 1956. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1956.tb00436.x. (ang.).

[Zijlstra-14] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Atilax Cuvier, 1826, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-15] (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]