War Industries Board
Członkowie rady, od lewej do prawej: Daniel Willard (przewodniczący), Frank Friday Fletcher, Robert S. Brookings, Hugh Frayne, Robert S. Lovett, Palmer E. Pierce, Alexander Legge?, Bernard Baruch, 30 listopada 1917 | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia |
28 lipca 1917 |
Data likwidacji |
30 listopada 1918 |
Przewodniczący |
War Industries Board – amerykańska agencja rządowa istniejąca od 28 lipca 1917 roku do 30 listopada 1918 roku, której zadaniem była organizacja i koordynacja pracy przemysłu amerykańskiego na rzecz wygrania I wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed I wojną światową rząd Stanów Zjednoczonych nie interweniował z zasady w funkcjonowanie gospodarki amerykańskiej[1]. Potrzeba dobrze zorganizowanego wysiłku na rzecz wygrania wojny spowodowała zmianę polityki i odgórne przestawienie produkcji przemysłu na potrzeby prowadzenia wojny, w tym również nacjonalizację przedsiębiorstw i całych gałęzi przemysłu[1]. Jeszcze przed przystąpieniem do wojny rozpoczęto przygotowania, uruchamiając program zbrojeniowy oraz program zaopatrzeniowy[2].
Rada Obrony Narodowej[edytuj | edytuj kod]
29 sierpnia 1916 roku utworzono doradczą Radę Obrony Narodowej (ang. Council of National Defense, CND), która miała koordynować przemysł i środki produkcji na rzecz narodowego bezpieczeństwa i dobrobytu oraz ustanowić system, który w razie potrzeby pozwoliłby na natychmiastową mobilizację dostępnych środków[2]. W radzie zasiadło sześciu sekretarzy stanu: wojny, marynarki, zasobów wewnętrznych, rolnictwa, handlu i pracy, a jej przewodniczącym został sekretarz wojny Stanów Zjednoczonych[2][3]. Równocześnie powstała komisja doradcza złożona z siedmiu doradców nominowanych przez prezydenta[2].
Rada pozbawiona była władzy administracyjnej, a jej struktura, oparta na układzie geograficznym, nie była sformalizowana, opierała się na pracy doraźnych komisji i nie odzwierciedlała struktury gospodarki amerykańskiej[2][3]. 28 lutego 1917 roku rada powołała do życia Radę Standaryzacji Amunicji (ang. Munitions Standardisation Board) w celu wypracowania standardów produkcji amunicji, a w marcu 1917 roku powstała Generalna Rada ds. Amunicji (ang. General Munitions Board), której przewodnictwo objął Frank A. Scott i której zadaniem była koordynacja zakupu amunicji przez departamenty rządowe[2]. Wobec rosnącego popytu na produkcję wojenną zarówno ze strony rządu amerykańskiego, jak i aliantów wystąpiły niedobory, a ceny zaczęły szybko rosnąć[2]. By lepiej kontrolować sytuację, zaczęto tworzyć spontanicznie kolejne komisje i rady przy udziale różnych przedsiębiorstw (powstało ich ponad 150[3]), których kompetencje i zakres odpowiedzialności często się pokrywały, a interesy sprzedających i kupujących przenikały w niezbyt transparentny sposób[2]. Taki system dawał małe szanse na szybką i efektywną mobilizację gospodarki w momencie przystąpienia do wojny[3].
War Industries Board (Rada Przemysłu Wojennego)[edytuj | edytuj kod]
Wobec zaistniałej sytuacji w maju 1917 roku Frank A. Scott wyszedł z inicjatywą przyznania jego radzie uprawnień w zakresie kontroli produkcji przemysłowej, co zapoczątkowało debatę nad reorganizacją systemu mobilizacji[3]. Latem 1917 roku stwierdzono, że Rada Obrony Narodowej nie spełniła oczekiwań[1]. 28 lipca 1917 roku Rada Obrony Narodowej utworzyła za zgodą prezydenta Radę Przemysłu Wojennego USA (War Industries Board)[2]. Rada ta wchłonęła Radę Standaryzacji Amunicji i Generalną Radę ds. Amunicji, reorganizując również pracę wielu komisji, które zostały jej podporządkowane[2]. Rada początkowo doradzała gabinetowi prezydenta i, podobnie jak Rada Obrony Narodowej, nie miała uprawnień administracyjnych[1]. Współpracowała z amerykańską Izbą Handlową i 267 komisjami przemysłu[1]. Rada wypracowała rozwiązania dla lepszej kontroli zakupów i cen, poprzez ustalenie systemu zakupów priorytetowych i mechanizmu regulacji cen[2]. Jednak stale rosnące zamówienia z departamentu wojny, mnogość komisji i brak spójnego działania nadal uniemożliwiały efektywne przygotowywania mobilizacji[1].
4 marca 1918 roku prezydent Woodrow Wilson przeprowadził reorganizację Rady, którą uniezależnił od Rady Obrony Narodowej, przekształcając ją w samodzielną agencję podlegającą bezpośrednio prezydentowi[2][1]. Przewodnictwo agencji zaproponował Bernardowi Baruchowi[2]. Agencja otrzymała również szereg nowych funkcji i uprawnień, m.in. ustanawiania priorytetów dla produkcji przemysłowej, tworzenie nowych obiektów i przekształcanie istniejących zgodnie z potrzebami, doradzanie departamentom rządowym w zakresie cen zakupu i prowadzenie zakupów w imieniu aliantów[2]. Rola przewodniczącego została wzmocniona[2].
Wkrótce agencja miała informacje o potencjalnych możliwościach produkcyjnych 28 tys. fabryk[4]. Dysponowała również informacjami na temat zapotrzebowania agencji rządowych, aliantów i konsumentów i sterowała dystrybucją produkcji, by w jak najlepszy sposób te zapotrzebowania zaspokoić[4]. Agencja pomagała w przestawianiu produkcji na cele wojenne, negocjowała kontrakty handlowe, dostarczała producentom know-how i obsługiwała zamówienia aliantów[4]. Agencja zachęcała przedsiębiorstwa do standaryzacji i produkcji masowej[4].
Z czasem Rada przejęła większość funkcji Rady Obrony Narodowej, która w kolejnych latach straciła na znaczeniu[3]. Po zakończeniu wojny Rada poddała się samorozwiązaniu 30 listopada 1918 roku[2].
Organizacja Rady[edytuj | edytuj kod]
Pierwszymi członkami Rady byli[2]:
- Frank A. Scott – przewodniczący
- Bernard Baruch
- Robert S. Brookings
- Robert S. Lovett
- Hugh Frayne
- Palmer E. Pierce
- Frank Friday Fletcher
Wkrótce na stanowisku przewodniczącego Scotta zastąpił Daniel Willard, a od połowy stycznia 1918 roku szefostwo Rady objął na prośbę prezydenta Bernard Baruch[3], który w marcu 1918 roku po przekształceniu rady w agencję został również jej szefem[2].
Członkami Rady po jej reorganizacji zostali[2]:
- Bernard Baruch – przewodniczący
- Alex Legge – wiceprzewodniczący
- Frank Friday Fletcher
- George Washington Goethals
- Robert S. Brookings
- Edwin B. Parker
- George N. Peek
- Hugh Frayne
- J. Leonard Replogle
- L.L. Summers
- Albert C. Ritchie
- H.P. Ingels
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Anne Cipriano Venzon: The United States in the First World War: An Encyclopedia. Routledge, 2013, s. 774–775. ISBN 978-1-135-68446-4. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s United States. War Industries Board.: American industry in the war. A report of the War industries board, by Bernard M. Baruch, chairman.. Govt. Print. Off., 1921, s. 17–29. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Anne Cipriano Venzon: The United States in the First World War: An Encyclopedia. Routledge, 2013, s. 173–175. ISBN 978-1-135-68446-4. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Ronald Schaffer: America in the Great War: The Rise of the War Welfare State. Oxford University Press, 1994. ISBN 978-0-19-992331-1. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).