Warzęcha zwyczajna
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Platalea leucorodia[1] | ||
| Linnaeus, 1758 | ||
_(20710449456).jpg) Warzęcha zwyczajna; widoczny charakterystycznie rozszerzony dziób | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | pelikanowe | |
| Rodzina | ibisy | |
| Rodzaj | Platalea | |
| Gatunek | warzęcha zwyczajna | |
| Podgatunki | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
Warzęcha zwyczajna, warzęcha (Platalea leucorodia) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny ibisów (Threskiornithidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku[3]:
- Platalea leucorodia leucorodia – zachodnia i południowa Europa, Azja Środkowa, Bliski Wschód oraz Azja Południowa po Indie i Cejlon na wschodzie. Zimuje w Afryce i południowej Azji. Do Polski nieregularnie zalatuje (np. Wielikąt) – do 2017 odnotowano około 199 stwierdzeń, łącznie obserwowano około 345 osobników[4].
- Platalea leucorodia balsaci – wyspy Naurois i Roux u wybrzeży Mauretanii. Populacja osiadła.
- Platalea leucorodia archeri – wybrzeża Morza Czerwonego i Somalii. Populacja osiadła.
Cechy gatunku[edytuj | edytuj kod]
Upierzenie czysto białe, nogi i dziób ciemne. Z bliska widać nieregularne, faliste rysy poprzeczne brązowego koloru. Dziób na końcu łyżkowato rozszerzony i spłaszczony, żółty na końcu. U nasady dzioba i wokół oczu naga żółta skóra, w innych miejscach czarna. W okresie godowym u obu płci żółty czub z tyłu głowy (pióra ozdobne o długość 10–12 cm) i żółty nalot na piersi. Osobniki młodociane mają cały dziób różowy, a końce skrzydeł czarne. To ptak wędrowny, do Afryki podzwrotnikowej odlatuje w sierpniu i wrześniu. Budowa zbliżona do bociana, ale jest od niego mniejsza i ma czarne nogi. W locie wyciąga szyję i głowę, a za ogon nogi. Nie wydaje wtedy głosu. Usłyszeć „huh, huh, huh” można tylko gdy jest w gnieździe, oprócz tego klekoce.
- Wymiary średnie
- Biotop
- Brzegi wód słodkich i słonych (jeziora, stawy i bagna), o zarośniętych brzegach, lecz również o miejscach płytkich, z mulistym dnem, bez roślinności. Najczęściej w deltach rzek i przybrzeżnych lagunach zarośniętych gęstwinami trzcin, pałki i wikliny.
_feeding_at_Bharatpur_I_IMG_5670.jpg)
Żerowanie w Parku Narodowym Keoladeo w Bharatpur (Indie)
- Toki
- Na lęgowiska wraca w kwietniu lub maju. W czasie toków ptaki stroszą długie pióra na głowach i zadzierają dzioby tak, by uwidocznić barwną plamę na piersiach.
- Gniazdo
- Na drzewie, krzakach i w zaroślach lub w dużych trzcinowiskach, zbudowane z gałązek i trzciny, wyścielone trawą i piórami. Budują go oboje rodzice. Używane jest przez wiele lat i mogą przybierać ogromne rozmiary. Tworzy stałe, duże (liczące kilkaset – kilka tysięcy par) kolonie lęgowe, często wraz z innymi ibisowatymi.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając (pora zależy od lokalizacji geograficznej) 3–5 białych jaj w brunatne plamki, na grubym końcu gęściejsze.
- Wysiadywanie i dorastanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 20–25 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta pozostają w gnieździe 6–8 tygodni karmione w tym czasie przez rodziców owadami wodnymi, larwami, robakami, mięczakami, skorupiakami i rzadziej drobnymi rybami i żabami. Młode mają czarne końce skrzydeł, czerwonobrązowy dziób i żółtawe łapy. Nie mają czubka.
- Pożywienie
- Drobne zwierzęta wodne. Poluje brodząc po płyciznach, zanurzając lekko otwarty dziób w wodzie i energicznie, łukowato poruszając głową i szyją na boki.
- Ochrona
- Gatunek chroniony Konwencją o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt[6]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Platalea leucorodia, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Platalea leucorodia. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ a b Matheu, E., del Hoyo, J., Christie, D.A., Garcia, E.F.J., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Eurasian Spoonbill (Platalea leucorodia). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-26].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ a b P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 50-51. ISBN 83-7311-341-X.
- ↑ Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z dnia 23 czerwca 1979 r. Dz.U. z 2003 r. nr 2, poz. 17
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.