Widlicz Zeillera

Widlicz Zeillera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	widłaki
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widlicz
Gatunek	widlicz Zeillera
	Nazwa systematyczna
	Diphasiastrum ×zeilleri (Rouy) Holub; Preslia 47(2): 108 108 1975
Synonimy
	Diphasium zeileri Damboldt; Diphasium complanatum subsp. montellii Kukkonen; Diphasium complanatum subsp. zeileri Pacyna;
	Diphasium zeileri Damboldt; Diphasium complanatum subsp. montellii Kukkonen; Diphasium complanatum subsp. zeileri Pacyna;

Widlicz Zeillera, widłak Zeillera, zeglej Zeillera (Diphasiastrum × zeilleri (Rouy) Holub) – gatunek rośliny z rodziny widłakowatych^[3]. Jest mieszańcem widlicza spłaszczonego (D. complanatum (L.) Holub) i cyprysowego (D. tristachyum (Pursh) Holub)^[4].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje na izolowanych obszarach zasięgu. Główne ośrodki występowania znajdują się w Europie Środkowej i Północnej. W Azji znany jest z kilku rozproszonych stanowisk, występuje też w środkowej części Ameryki Północnej. W Skandynawii na północy dochodzi aż do granicy lasu. W Polsce uważany był za gatunek rzadki i występujący wyłącznie na niżu. Prawdopodobnie występuje jednak częściej, lecz jest nieodróżniany od innych gatunków. Ostatnio znaleziony został również na dwóch stanowiskach w Karpatach: pod szczytem Jaworzynki Gorcowskiej w Gorcach i w dolinie Ponikwi w Beskidzie Małym^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Dychotomicznie rozgałęziona, do 35 cm wysokości. Gałązki płonne sinawe na stronie brzusznej, szerokości 1,4-1,7 mm^[5].
Liście: Liście brzuszne wąskie, rozszerzające się ku dołowi, lekko wypukłe^[5].
Kłosy zarodnionośne: Do 15 kłosów na długich, dychotomicznie rozgałęzionych szypułkach. Sporofile jajowate lub sercowate z długim kończykiem^[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, chamefit. Rośnie w murawach bliźniczkowych i na zrębach. Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n=46^[5].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku^[6]^[7].

Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V)^[8]. W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Yury Ivanenko. New varieties of Diphasiastrum zeilleri (Rouy) Holub (Lycopodiaceae). „{Novitates Systematicae Plantarum Vascularium”, s. 5-21, January 2016. DOI: 10.31111/novitates/2016.47.5. [dostęp 2021-09-16]. (ros.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
↑ Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-11].

[Ivanenko16-4] Yury Ivanenko. New varieties of Diphasiastrum zeilleri (Rouy) Holub (Lycopodiaceae). „{Novitates Systematicae Plantarum Vascularium”, s. 5-21, January 2016. DOI: 10.31111/novitates/2016.47.5. [dostęp 2021-09-16]. (ros.).

[K-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[rozp2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[rozp1946-7] Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]