Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Boston9 (dyskusja | edycje) o 10:51, 25 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Wydane na rozkaz Niemców obwieszczenie warszawskiej Rady Żydowskiej z 22 lipca 1942 rozpoczynające wielką akcję likwidacyjną warszawskiego getta
Żydzi ładowani do pociągów na Umschlagplatz

Wielka Akcja (niem. Grossaktion Warschau) – akcja likwidacyjna getta warszawskiego połączona z masową eksterminacją jego mieszkańców przeprowadzona od 22 lipca do 21 września 1942. Była częścią akcji „Reinhardt”.

Przebieg

22 lipca 1942 o godz. 10.00 rano szef sztabu akcji „Reinhardt” SS-Sturmbannführer Hermann Höfle poinformował prezesa Rady Żydowskiej Adama Czerniakowa o rozpoczęciu „przesiedlenia na wschód”[1].

W akcji czynny udział wzięli funkcjonariusze Żydowskiej Służby Porządkowej[2]. Żydzi byli gromadzeni na Umschlagplatzu, skąd byli wywożeni pociągami towarowymi do obozu zagłady w Treblince.

 Osobny artykuł: Umschlagplatz w Warszawie.

Po przybyciu do Warszawy w sierpniu 1942 pierwszych uciekinierów z Treblinki stało się jasne, że deportacje nie mają na celu przesiedlenia, lecz eksterminację.

W końcowej fazie akcji, w dniach 6–11 września, pomiędzy ulicami: Smoczą, Gęsią, Zamenhofa, Szczęśliwą i placem Parysowskim zgromadzono ok. 100 tys. mieszkańców getta („kocioł na Miłej” lub „kocioł na Niskiej”)[3]. W wyniku selekcji 32 tys. osób otrzymało „numerki na życie” i mogło pozostać w getcie, 2,6 tys. zastrzelono, a ponad 54 tys. wywieziono do Treblinki[4].

Ostatnim dniem Wielkiej Akcji był 21 września, w którym wypadało święto Jom Kippur[5]. Tego dnia zredukowano liczebność Żydowskiej Służby Porządkowej z 2400 do 380; wielu policjantów wraz z rodzinami trafiło na Umschlagplatz i zostało wywiezionych[5].

Ogółem w czasie akcji wywieziono ok. 265 tys. Żydów[6]. Na miejscu zamordowano ok. 10 tysięcy, w efekcie w getcie szczątkowym pozostało (legalnie bądź nielegalnie) ok. 70 tys. osób[6]. Do Treblinki wywieziono ok. 75% mieszkańców getta[7], a jego powierzchnię ograniczono do terenów zajmowanych przez zakłady produkcyjne (tzw. szopy) w północnej części dzielnicy zamkniętej oraz szopu Tobbensa w rejonie ul. Pańskiej.

Przypisy

  1. ↑ Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 282. ISBN 83-85249-26-5.
  2. ↑ Abraham Lewin: Dziennik. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2016, s. 171–215. ISBN 978-83-65254-20-7.
  3. ↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 746, 859. ISBN 978-83-63444-27-3.
  4. ↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 745–746. ISBN 978-83-63444-27-3.
  5. ↑ a b Dariusz Libionka: Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2017, s. 142. ISBN 978-83-62816-34-7.
  6. ↑ a b Wielka Akcja. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2016-12-08].
  7. ↑ Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 100. ISBN 83-85249-26-5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wielka_akcja_deportacyjna_w_getcie_warszawskim&oldid=52979126”