Cytrynik jaskrawy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
cytrynik jaskrawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pleopsidium flavum (Trevis.) Körb. Syst. lich. Germ (Breslau): 114, tab. IV, fig. 4 (1855) | |
_K%C3%B6rber_(231014).jpg)
Cytrynik jaskrawy, wielosporek jaskrawy (Pleopsidium flavum (Trevis.) Körb. – gatunek grzybów z rodziny Acarosporaceae[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleopsidium, Acarosporaceae, Acarosporales, Acarosporomycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisany został w 1852 r. przez Trevisa jako Acarospora flava. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Körber w 1855 r.[1]
- Acarospora flava (Bellardi) Trevis. 1852
- Gussonea flava (Körb.) Anzi 1860
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Plecha skorupiasta o średnicy do kilku cm, tworząca rozetki lub nieregularne płaty. W środku zbudowana jest z areolek, na zewnątrz z promienistych odcinków. Powierzchnia lekko błyszcząca o barwie cytrynowej lub zielonawożółtej. Areolki są wyraźnie wypukłe, przylegają do siebie, a czasami zachodzą na siebie. Mają średnicę 0,5–1 mm. Zewnętrzne odcinki plechy mają długość 1,5–2,5 mm i szerokość ok. 0,5 mm. Ich zewnętrzne końce są pomarszczone[4][5]. Żółta kora ma grubość 40–70 μm, warstwa glonów 40–90 μm i jest ciągła lub przerywana nieregularnie wiązkami strzępek. Rdzeń zbudowany z paraplektenchymy z granulkami[4].
Apotecja mają średnicę 0,5–1 mm. Występują pojedynczo na górnej powierzchni areolek, są w nie wgłębione lub siedzące. Mają brudnożółte, płaskie lub nieco wypukłe tarczki i gładki, gruby, trwały brzeżek[5]. Brzeżek ten nigdy nie zasłania całkowicie osłony apotecjum. Brudnożółte lub jasnożółte hymenium ma grubość 65–100 μm i zbudowane jest głównie z antyklinalnych strzępek. Zielonkawożółte epihymenium ma grubość do 20 μm, bezbarwne hypotecjum do 20 μm. Worki zgrubiałe, o rozmiarach 50–70 × 16–24 μm. Pomiędzy workami zlepione wstawki z wieloma przegrodami, o grubości 1.7–2 μm w nasadzie. Zarodniki bezbarwne, raczej wąsko elipsoidalne, proste, o rozmiarach 4–5 × 1,7–2 μm[4]. W jednym worku znajduje się około 100 zarodników[5]. Pyknidia głęboko zanurzone z bladymi ostiolami. Pykniospory o rozmiarach 2–2,5× 0,7–0,8 μm[4].
Reakcje barwne: wszystkie ujemne, tylko UV + pomarańczowy. Kwasy porostowe: kwas rizokarpiowy, akaranoinowy i akarenoinowy lub lichesteriniowy[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w górach i w tundrze na całej półkuli północnej. Sięga po najdalej na północ wysunięte skrawki Półwyspu Skandynawskiego, na południu po Meksyk i Indie[6]. W Polsce występuje tylko w Tatrach i Sudetach. W Sudetach jest rzadki, w Tatrach częsty, w niektórych miejscach występuje na skałach tak obficie, że niektóre szczyty zawdzięczają mu swoją nazwę (np. Żółta Turnia)[5].
Rośnie głównie na skałach krzemianowych[2], zazwyczaj na pochyłych lub pionowych ścianach, lub nawisach skalnych[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobny jest Pleopsidium chlorophanum, w niektórych ujęciach taksonomicznych Pleopsidium flavum klasyfikowany jest jako jego synonim. Podobny jest także Acarospora schleicheri rosnący głównie na ziemi i na mchach[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Mycobank. Pleopsidium flavum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Mosses Lichens & Ferns of Northwest North America, Dale H. Vitt, Janet E. marsh, Robin B. Bovey, Lone Pine Publishing Company, ISBN 0-295-96666-1