Wierzbołów
54°38′N 22°49′E/54,633333 22,816667
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Burmistrz |
Zitas Lasevičius | ||
| Powierzchnia |
4,6 km² | ||
| Populacja (2005) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
342 | ||
| Kod pocztowy |
LT-70061 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
| 54°38′N 22°49′E/54,633333 22,816667
| |||
Wierzbołów (lit. Virbalis, pierwotnie Nowa Wola) – miasto na Litwie, położone w okręgu mariampolskim, 12 km od Wyłkowyszek.
Miasto królewskie lokowane w 1536 roku, położone było w Księstwie Żmudzkim[1]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu starodubowskiego, przeniesionych tu ze Staroduba na czas okupacji rosyjskiej w 1659 roku[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Położona w pobliżu granicy z Prusami miejscowość początkowo nazywane było Nowawola. Król Zygmunt III Waza w dniu 15 czerwca 1593 roku jej prawo magdeburskie i herb wyobrażający anioła z mieczem i wagami. W 1554 roku królowa Bona Sforza ufundowała w Wierzbołowie drewniany kościół, którego proboszczem został ks. Mikołaj z Oszmiany. Kościół został rozebrany w 1855 roku wraz z murowaną wieżą i budynkami probostwa. Oprócz tego w mieście istniał też kościół zakonu dominikanów z klasztorem.
W dniu 23 sierpnia 1655 roku w Wierzbołowie zbuntowane oddziały radziwiłłowskie zawiązały w obronie króla Jana Kazimierza konfederację wojsk litewskich[3], wymierzoną przeciwko Szwedom i Januszowi Radziwiłłowi.
Miasto królewskie w 1782 roku[4].
W latach 1807–1815 w składzie Księstwa Warszawskiego. Następnie po kongresie wiedeńskim część Królestwa Polskiego, w zaborze rosyjskim. Stanowiło część Suwalszczyzny jako przynależne do guberni suwalskiej. Za Królestwa Polskiego siedziba wiejskiej gminy Kibarty (w której skład nie wchodził).
W 1860 r. wieku w pobliżu miasta przeprowadzono linię kolejową łączącą Królewiec i Kolej Warszawsko-Petersburską, w związku z czym w odległości ok. 4 km od miasta we wsi Kibarty zbudowany reprezentacyjny graniczny dworzec kolejowy „Wierzbołów” z komorą celną, zburzony w 1945 r.
W czasie I wojny światowej w lutym 1915 roku zajęty przez wojska niemieckie. W 1918 roku po zajęciu przez wojska litewskie zmieniono nazwę miejscowości na Virbalis. W latach 1941–1944 pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji niemieckiej, 10 lipca 1941 roku Litwini utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. 11 września 1941 roku zlikwidowano getto, a Żydów zamordowano w okolicznych rowach przeciwczołgowych[5].
Do 1991 roku w ZSRR, a następnie w Republice Litewskiej.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz polski z XIX w.
- Kaplica grobowa z pocz. XX w., którą ufundował Mikołaj Franciszek Rekosz (zm. 1911)
- były kościół ewangelicko-luterański z 1878 r.
Nieistniejące:
- kościół z klasztorem Dominikanów, potem parafialny - w 1643 roku przebudowany z inicjatywy Jana i Marianny z Tebańskich Wściekliców. Dominikanie opuścili klasztor 29 września 1819 roku, a ich konsekrowany w 1783 roku kościół przeznaczono na parafialny. Kościół został zniszczony w 1944 roku i nieodbudowany.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kościół św. Michała Archanioła -
Kościół ewangelicko-luterański -
Cmentarz z grobem rodziny Rekoszów -
Starostwo -
Dom kultury -
Poczta -
Szkoła średnia
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 95.
- ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33.
- ↑ Tomasz Krzywicki: Litwa: przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 59. ISBN 83-89188-40-6.
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1145.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Virbalis. vilkaviskis.lt. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)]. - na stronie rejonu
- Wierzbołów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 400.
- Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona