Wilhelm Czulak
 podporucznik piechoty rezerwy
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Batalion ON "Cieszyn I", Oddział Partyzancki Armii Krajowej „Błysk” |
| Główne wojny i bitwy | |
Wilhelm Franciszek Czulak, ps. Góral (ur. 16 czerwca 1912 w m. Chodorów, pow. Bóbrka, zm. 9 maja 1944 w kolonii Łuby Sobieńskie) – podporucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego II RP, podczas wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 dowódca plutonu w Batalionie ON "Cieszyn I", a w czasie wojny oficer Armii Krajowej, m.in. jako dowódca Oddziału Partyzanckiego Armii Krajowej „Błysk” na ziemi opoczyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Antoniego. W latach 1936–1939 komendant Ochotniczej Straży Pożarnej w Skoczowie[1]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 1140. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W 1939 dowódca I plutonu w 3 kompanii strzeleckiej Skoczów kpt. Ignacego Stachowiaka w Batalionie ON "Cieszyn I" mjr. Kazimierza Bełko.
Jako mieszkaniec Śląska został przymusowo wcielony do Wehrmachtu.
W kwietniu 1944 przebywał jako rekonwalescent w Białaczowie, gdzie został przydzielony do ochrony będącego pod zarządem niemieckim majątku Platerów[3]. Czulak nawiązał kontakt z kierownictwem konspiracji Armii Krajowej i wyraził gotowość przejścia do polskich oddziałów partyzanckich. Po porzuceniu służby w wojsku niemieckim został zaprzysiężony przez kpt. Jana Seredyńskiego ps. „Bolek”, przybierając pseudonim „Góral”[4]. 3 maja 1944 został zaprzysiężony przez kpt. „Ziębę” na dowódcę Oddziału Partyzanckiego AK „Błysk” w Obwodzie Opoczyńskim Inspektoratu Piotrkowskiego AK.
9 maja 1944 r. dowodzony przez niego oddział partyzancki został otoczony przez niemiecką żandarmerię i granatową policję w kolonii Łuby Sobieńskie (Ludwików). W nierównej walce zginęło 16 partyzantów, w tym sam Wilhelm Czulak. Zwłoki poległych partyzantów Niemcy ułożyli na stosie chrustu i drewna, który następnie podpalili. Z trudem dokonano identyfikacji zwłok ze względu na częściowe zwęglenie ciał[5]. Zwłoki poległych partyzantów zniesiono do piwnicy jednego z domów. Kilka tygodni później, w czerwcu, w lesie niedaleko Zakrzowa odbył się żołnierski pogrzeb ofiar potyczki[6][7].
27 sierpnia 1945 roku zwłoki partyzantów z oddziału „Błysk”, w tym Wilhelma Czulaka, zostały ekshumowane z grobu w zakrzowskim lesie i pochowane na cmentarzu w Paradyżu.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 1987 roku w Łubach Sobieńskich, w miejscu potyczki, postawiono pamiątkowy krzyż. Pamiątkowe tablice znajdują się też na cmentarzu w Paradyżu oraz na ścianie przy wejściu do kościoła parafialnego w Białaczowie[8]. Pamiątkowa tablica poświęcona pamięci oddziału AK „Błysk” znajduje się też w kościele ojców bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim[9].
15 maja 1997 imię OP AK "Błysk" ppor. Wilhelma Czulaka przyjęła Szkoła Podstawowa w Paradyżu w powiecie opoczyńskim[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ osp skoczów - Historia [online], pl.tl [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 290.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 155.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 131.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 132.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 135.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 171.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 137.
- ↑ Niemierowska-Szczepańczyk 1992 ↓, s. 252.
- ↑ Historia patrona Szkoły Podstawowej w Paradyżu - OP AK ˝BŁYSK˝ - Informacje - Paradyż [online], gminaparadyz.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bożenna Niemierowska-Szczepańczyk: Z przeżyć okupacyjnych na Ziemi Opoczyńskiej. Wyd. drugie poprawione i uzupełnione. Łódź: 1992.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Eugeniusz Wawrzyniak: Na rubieży Okręgu AK Łódź. Warszawa: Pax, 1988. ISBN 83-211-0928-4.