Yu
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| półlegendarny władca Chin | |||||||||||
| Okres |
od 2070 p.n.e.? | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Poprzednik | |||||||||||
| Następca | |||||||||||
| Dane biograficzne | |||||||||||
| Dynastia | |||||||||||
| Dzieci | |||||||||||
Yu (禹), Wielki Yu (chiń. 大禹; pinyin Dà Yǔ), urodzony jako Si Wenming (chiń. 姒文命; pinyin Sì Wénmìng) – półlegendarny[1] władca starożytnych Chin, założyciel pierwszej dynastii Xia.
Jego panowanie datuje się na lata 2205–2198 p.n.e.[1] lub 2070–2025 p.n.e. (ta druga wersja jest oficjalnie przyjmowaną w Chinach)[2]. Opublikowane w 2016 badania stratygraficzne i radiowęglowe wykazują duże prawdopodobieństwo zaistnienia powodzi w dorzeczu Huang He około roku 1920 p.n.e., być może tej, której opanowanie chińskie kroniki przypisują Wielkiemu Yu[3].
W klasycznych tekstach chińskich Yu przedstawiany jest jako władca idealny, wzór pracowitości, usłużności i pobożności. Każdy poddany Yu miał dostęp do jego pałacu i mógł zwrócić się do władcy ze skargą. Według podań jego największą zasługą było opanowanie wielkiej powodzi oraz uregulowanie rzek[1], dokonane poprzez budowę systemu kanałów i grobli. Przypisuje mu się także pokonanie zagrażającego Chinom ludu Miao i podział kraju na 9 prowincji[4]. Do dziś krokiem Yu nazywa się charakterystyczny chód wykonywany w ludowej religii chińskiej podczas składania ofiar[5].
Yu był piątym z kolei następcą Huang Di, od czasów którego każdy władca wyznaczał swojego następcę. Dwór Yu nie zaakceptował jednak wskazanego przez niego następcy i na tronie został osadzony jego syn Qi. W ten sposób rozpoczęła się pierwsza dziedziczna dynastia w Chinach.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Yu Wielki, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-02-05].
- ↑ Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI: 10.1163/156852302322454585 (ang.).
- ↑ Wu QinglongQ. i inni, Outburst flood at 1920 BCE supports historicity of China’s Great Flood and the Xia dynasty, „Science”, 353 (6299), 2016, s. 579–582, DOI: 10.1126/science.aaf0842 [dostęp 2022-02-05] (ang.).
- ↑ Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 318. ISBN 83-85909-61-3.
- ↑ Wolfram Eberhard: Symbole chińskie. Słownik. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2007, s. 115-116. ISBN 978-83-242-0766-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.