Złotolitka miedziana
| Chrysura cuprea | |||
| (Rossi, 1790) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Chrysura cuprea | ||
| Synonimy | |||
| |||
Złotolitka miedziana (Chrysura cuprea) – gatunek błonkówki z rodziny złotolitkowatych.
Gatunek ten opisany został w 1790 roku przez Pietro Rossiego jako Chrysis cuprea[1].
Błonkówka o wydłużonym ciele długości od 7 do 12 mm. Głowę ma z wyjątkiem spodu miedzianozłocistą[2] lub czerwoną[3], o silnie wydłużonych, dłuższych niż szerokość żuwaczek policzkach. Tułów ma przedplecze, śródplecze i tarczkę miedzianozłocistej[2] lub czerwonej barwy[3]. Zatarczka i pozatułów są niebieskie bądź zielonkawe. Tylny fragment zatarczki leży na opadającej ścianie tułowia[2]. Zaplecze w widoku bocznym jest stożkowate. Odnóża są niebieskie do ciemnoniebieskich[3]. Złocisty[2] lub czerwony gaster[3] cechuje się pozbawionym zębów i falistych wcięć tylnym brzegiem trzeciego tergitu[2].
Larwy są pasożytami gniazdujących w pustych muszlach ślimaków z rodzaju Helix[2] gatunków murarek: Osmia rufohirta, Osmia andrenoides, Osmia versicolor, Osmia bicolor, Osmia aurulenta, Osmia spinulosa i Osmia rufohirta. Owady dorosłe spotyka się na wilczomleczach, ostrogowcach i storczykach z rodzaju Serapias[4]. Prawdopodobnie mają jedno pokolenie w roku. W Czechach latają od maja do sierpnia[3].
Owad o rozprzestrzenieniu europejsko-medyteranejskim[4] lub pontyjsko-atlantyckim[3]. W Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Polski, Czech, Węgier, Chorwacji, Rumunii, Bułgarii i Albanii[1]. Ponadto występuje w zachodniej części Azji i Afryce Północnej[2]. W 2002 umieszczony na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce jako gatunek o słabo rozpoznanym statusie[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Chrysura cuprea (Rossi, 1790). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ a b c d e f g Jan Noskiewicz, Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki — Hymenoptera. Zeszyt 55—56. Złotolitki — Chrysididae, Cleptidae. Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
- ↑ a b c d e f Review of the genera and species with keys to Polish species of cuckoo-wasps. W: Bogdan Wiśniowski: Cuckoo-wasps (Hymenoptera: Chrysididae) of Poland. Ojców National Park, 2015, s. 330-346.
- ↑ a b G.L. Agnoli, P. Rosa: Chrysura cuprea (Rossi, 1790). [w:] Chrysis.net Database of the Italian Chrysididae [on-line]. 2018. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ Józef Banaszak: Chrysididae. Złotolitki. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 54–56. ISBN 83-901236-8-1.