Zamek Kierepeć

Zamek Kierepeć
Kirumpää piiskopilinnus
	nr rej. 14142
	; Ruiny zamku (2006)
Państwo	Estonia
Miejscowość	Kirumpää
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	XIII lub XIV w.
Ważniejsze przebudowy	XV w.
Zniszczono	1658, 1701
	Plan budynku; ; Rzut poziomy z XVII wieku
	Położenie na mapie Estonii Zamek Kierepeć
	57°51′44,22″N 26°59′29,55″E/57,862283 26,991542
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek Kierepeć^[2] (est. Kirumpää piiskopilinnus) – zamek biskupi(inne języki) z około XIV–XV wieku we wsi Kirumpää koło Võru w Estonii, zachowany w stanie ruiny.

Historia

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi pochodzi z 1322 roku^[1], kiedy to książę Giedymin go zniszczył^[3], był on wówczas własnością biskupstwa Dorpatu^[4]. Pod koniec XIII lub na początku XIV wieku na miejscu wcześniejszej warowni wzniesiono tenże zamek^[1]. W XV wieku został rozbudowany^[1]. Był wielokrotnie oblegany i uszkadzany, m.in. przez armię Iwana IV Groźnego w 1558 roku^[4], a także Krzysztofa Radziwiłła pod dowództwem Jürgena Buttlera w 1579 roku^[2] (wspomina o tym Jan Kochanowski: Gdzieś Derptowi w nos kurzył, Kierepeć wywrócił^[5]); zniszczono go również podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej w 1658 roku^[3] i w 1701 roku^[4]. Od XVIII wieku pozostaje w stanie ruiny^[4].

Materiał budowlany pozyskiwano przy wznoszeniu zabudowań miasta Võru^[3]. W latach 50. XX wieku rozebrano część murów aby pozyskać materiał budowlany^[6]; zachowały się jedynie fragmenty budowli^[3]. 14 stycznia 1998 roku ruiny zamku zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych^[1]. Właścicielem zabytku jest Samorząd gminy wiejskiej Võru^[1].

Na zamku toczy się akcja powieści przygodowej Kättemaks Kirumpääl autorstwa Erkki Koorta(inne języki)^[7].

Architektura

Budowla była położona przy ważnym szlaku handlowo-wojennym na trasie Tartu–Psków^[3] na niskim owalnym wzgórzu nad rzeką Võhandu^[4]. Zamek wzniesiony z kamienia polnego i cegły, prawdopodobnie trójkondygnacyjny, podpiwniczony, o wymiarach 42x45 m na planie kwadratu, wzdłuż trzech jego boków znajdowały się pomieszczenia^[1]. Do założenia przylegał trapezoidalny dziedziniec^[1]. W części północnej znajdowała się zapewne większa sala^[1].

Najstarszy fragment stanowi część mieszkalna zamku o wymiarach 14x10 m, cechująca się grubymi murami; znajdowała się tam kaplica^[1]. Wejście do zamku prowadziło przez budynek bramny w murze zachodnim^[1].

W narożniku południowo-zachodnim dobudowano później okrągłą wieżę, natomiast w narożnikach północno-wschodnim i południowo-wschodnim mniejsze 4-boczne baszty obronne^[1]. Przed bramą po stronie zachodniej znajdował się niewielki pięcioboczny bastion^[1].

Zamek był otoczony fosą, według podań starszych mieszkańców otaczała go woda ze wszystkich stron, wypływająca ze źródła, które wyschło^[6]. Pomiędzy ruinami rosną lipy drobnolistne z 1940 roku^[3].

Plany zamku znajdują się w Narodowym Archiwum Szwecji(inne języki)^[3].