Zariqum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alabastrowy, bezgłowy posąg (wys. 87 cm.) odnaleziony przez Waltera Andrae w trakcie wykopalisk w świątyni bogini Isztar w Aszur, który przedstawiać może Zariquma; zbiory Muzeum Pergamońskiego w Berlinie

Zariqum, też Zarriqum (akad. Zāriqum, Zarriqum)[1] – wysoki dostojnik, który za rządów Szulgiego, Amar-Suena i Szu-Suena, królów z III dynastii z Ur (2113-2005 p.n.e.), zajmował kolejno kilka ważnych urzędów w królewskiej administracji, w tym zarządcy miasta Aszur i zarządcy miasta Suza[2].

Imię[edytuj | edytuj kod]

Zariqum wymieniany jest w kilkunastu tekstach pochodzących z Puzrisz-Dagan, Ummy, Aszur, Suzy i Girsu[3]. W tekstach tych jego akadyjskie imię Zāriqum (Zarriqum) zapisywane jest Za-rí-qum (dwa teksty z Puzrisz-Dagan), Za-ri-qum (tekst z Aszur) i w formie skróconej Za-rí-iq (teksty z Puzrisz-Dagan, Suzy, Ummy i Girsu)[3]. Dokładne znaczenie słowa zarriqum nie jest pewne, ale wydaje się, iż używano go jako określenia osób o dość specyficznym kolorze oczu: zgodnie z The Assyrian Dictionary określać tak miano osoby „o oczach z kolorowymi plamkami” (ang. „with speckled eyes”)[1], a zgodnie z Akkadisches Handwörterbuch osoby „o oczach mieniących się (kolorami)” (niem. „mit schillernden Augen”)[4].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Zariqum jest jednym z niewielu mezopotamskich dostojników, których karierę jesteśmy w stanie prześledzić w zachowanych dokumentach. Jak zostało już wspomniane, powyżej wzmiankowany jest on w kilkunastu dokumentach pochodzących z kilku sumeryjskich miast. Wszystkie te teksty, poza jednym z Aszur, to teksty ekonomiczne, które w większości można datować dzięki umieszczonym na nich „nazwom rocznym” królów z III dynastii z Ur[5]. Chronologicznie obejmują one okres około 18 lat, począwszy od 44 roku panowania Szulgiego, aż do 4 roku panowania Szu-Suena[5]. W oparciu o informacje zawarte w tekstach udało się wyróżnić trzy etapy w karierze Zariquma: etap związany z Puzrisz-Dagan (trwający od 44 do 47 roku panowania Szulgiego, poświadczony w tekstach z Puzrisz-Dagan), etap związany z Aszur (trwający od 48 roku panowania Szulgiego do 5 roku panowania Amar-Suena, poświadczony w tekstach z Puzrisz-Dagan i Aszur) i etap związany z Suzą (trwający od 4 roku panowania Amar-Suena do 4 roku panowania Szu-Suena, poświadczony w tekstach z Puzrisz-Dagan, Ummy, Suzy i Girsu)[2].

W tekstach związanych z pierwszym etapem jego kariery, pochodzących w całości z Puzrisz-Dagan i obejmujących okres ponad trzech lat, Zariqum jest już jednym z ważniejszych urzędników w Puzrisz-Dagan. Teksty nie podają wprawdzie nazwy zajmowanego przez niego urzędu, ale wiadomo, iż odpowiedzialny był on za przyjmowanie i redystrybucję wielkich stad zwierząt sprowadzanych do Puzrisz-Dagan z różnych części imperium III dynastii z Ur[2].

Drugi etap w karierze Zariquma, obejmujący w tekstach okres ponad sześciu lat, związany jest z zajmowaniem przez niego urzędu zarządcy czy też gubernatora miasta Aszur[2]. Tytuł ten pojawia się w tekstach przy jego imieniu kilkukrotnie, choć zapisywany jest za każdym razem w nieco odmienny sposób[6]. Na ten etap datowana jest kamienna płytka z inskrypcją Zariquma, odnaleziona w trakcie wykopalisk w staroasyryjskiej świątyni Isztar w Aszur[7][8]. W inskrypcji tej Zariqum noszący tytuł „gubernatora Aszur” (sum. GÌR.ARAD da-šùrki), upamiętnia wzniesienie świątyni dla bogini Belat-ekallim „za życie Amar-Suena”[8]. W ruinach świątyni Isztar odnaleziono również bezgłowy posąg wykonany w stylu posągów pochodzących z czasów panowania III dynastii z Ur, który zdaniem Waltera Andrae, archeologa, który prowadził wykopaliska w Aszur, przedstawiać mógł właśnie Zariquma[9].

Ostatni znany etap w karierze Zariquma to urząd zarządcy czy też gubernatora Suzy[2]. W tekstach obejmuje on okres ponad ośmiu lat[2]. Sam tytuł „gubernatora Suzy” (énsi Sú-simki; énsi INNIN.ERINki) pojawia się w tekstach przy jego imieniu kilkukrotnie, ale są też teksty gdzie, jest pomijany[6].

Należy tu jeszcze wspomnieć o okresie pomiędzy 4 a 5 rokiem panowania Amar-Suena, kiedy to - jak się wydaje - Zariqum mógł pełnić przez krótki okres zarówno urząd gubernatora Aszur, jak i gubernatora Suzy: w tekście z Puzrisz-Dagan datowanym na 4 rok panowania Amar-Suena jest on już bowiem nazywany „gubernatorem Suzy”, podczas gdy w innym tekście z tego miasta, datowanym na 5 rok panowania Amar-Suena, nosi on jeszcze tytuł „gubernatora Aszur”[3].

Imienia Zariquma nie ma w Asyryjskiej liście królów, nie wspomina też o nim w swych inskrypcjach żaden z późniejszych królów Asyrii[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b hasło zarriqu, The Assyrian Dictionary, tom 21 (Z), The Oriental Institute, Chicago 1961, s. 69.
  2. ↑ a b c d e f Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 221.
  3. ↑ a b c Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 222-223.
  4. ↑ hasło z/sarriqu(m), Akkadisches Handwörterbuch, tom 3 (Ṣ-Z), Wiesbaden 1981, s. 1515.
  5. ↑ a b Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 221-223.
  6. ↑ a b Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 221-224.
  7. ↑ Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 222.
  8. ↑ a b Grayson A.K., Assyrian Rulers ..., s. 9.
  9. ↑ a b Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal ..., s. 220.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), seria The Royal Inscriptions of Mesopotamia (Assyrian Periods, tom 1), University of Toronto Press, 1987.
  • Hallo W.W., Zāriqum, w: Journal of Near Eastern Studies 15 (1956), s. 220-225.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zariqum&oldid=57088532”