Zasłonak biały
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak biały |
| Nazwa systematyczna | |
| Thaxterogaster eburneus (Velen.) Niskanen & Liimat. Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [72] (2022) | |
Zasłonak biały, zasłonak szlklisty (Thaxterogaster eburneus (Velen.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thaxterogaster, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go Josef Velenovský w 1920 r., nadając mu nazwę Phlegmacium eburneum. W 2022 r. Tuula Niskanen i Kare Liimatainen przenieśli go do rodzaju Thaxterogaster[1].
- Cortinarius eburneus (Velen.) Rob. Henry 1958
- Cortinarius eburneus (Velen.) Rob. Henry 1958
- Myxacium eburneum (Velen.) M.M. Moser 1957
- Phlegmacium eburneum Velen. 1920[2].
Obydwie polskie nazwy nadał Andrzej Nespiak w 1975 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował używanie nazwy zasłonak biały[3] Obydwie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie tego gatunku głównie w Europie, poza tym podano jego pojedyncze stanowiska w Ameryce Północnej i Azji[4]. W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył tylko dwa stanowiska w Polsce i zaproponował umieszczenie go na czerwonej liście gatunków zagrożonych w kategorii I – gatunki o nieokreślonym zagrożeniu[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych, zwłaszcza pod brzozami, grabami i topolą osiką[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3,5–6 cm, początkowo półkulista lub dzwonkowata, potem łukowata, w końcu płaska, zazwyczaj z tępym garbkiem. Brzeg ostry, początkowo gładki, potem pofalowany. Powierzchnia gładka, matowa lub jedwabiście błyszcząca. Jest higrofaniczny; podczas wilgotnej pogody nieco lepki, o barwie od ochrowej do czerwonobrązowej, podczas suchej ochrowożółty[5].
Szerokie i szeroko przyrośnięte, w młodych okazach kremowe, potem od zarodników nabierają barwy pomarańczowobrązowej. Ostrza gładkie lub nieco pofalowane[5].
Wysokość 4–7 cm, grubość 0,7–1 cm, walcowaty lub nieco pałkowaty, sprężysty, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia początkowo biała, potem ochrowa. W stanie wilgotnym jest nieco lepka[5].
Cienki, o barwie od kremowej do jasnoochrowej, o niekreślonym zapachu. Skórka kapelusza jest bardzo gorzka[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne z lekko brodawkowatymi ścianami, pod mikroskopem żółtawe[6].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Thaxterogaster causticus ma przy brzegu również białawy kapelusz, ale poza tym jest pomarańczowo brązowy, ma biały trzon i rośnie pod świerkami[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-17].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-17].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Mapa zasięgu Cortinarius eburneus [online] [dostęp 2021-10-11].
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Cortinarius eburneus [online] [dostęp 2021-10-11].