Zasmidium cellare
 Pleśń piwniczna Zasmidium cellare na ścianach piwnicy z winem | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Zasmidium cellare |
| Nazwa systematyczna | |
| Zasmidium cellare (Pers.) Fr. Summa veg. Scand., Sectio Post. (Stockholm): 407 (1849) | |
Zasmidium cellare (Pers.) Fr. – gatunek grzybów z rodziny Mycosphaerellaceae[1]. Występuje w różnych środowiskach, m.in. w piwnicach i magazynach na wino, piwo i brandy. Notowany był również w Polsce[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Zasmidium, Mycosphaerellaceae, Capnodiales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Gatunek ten po raz pierwszy opisał w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Racodium cellare. Elias Fries w 1849 r. przeniósł go do rodzaju Zasmidium[1].
- Cladosporium cellare (Pers.) Schanderl 1936
- Racodium cellare Pers. 1794
- Rhinocladiella cellaris (Pers.) M.B. Ellis 1971
- Rhinocladiella ellisii D. Hawksw. 1977
Budowa i rozwój
[edytuj | edytuj kod]Zasmidium cellare tworzy strzępki o długości do 5 mm, szerokości 2–2,2 μm i ściankach o grubości ścianki 0,5–0,6 μm. Strzępki powietrzne są brodawkowate, rzadko inkrustowane, o barwie od blado brązowej do oliwkowobrązowej, rozgałęzione, z cienką przegrodą[2].
Zarodniki konidialne tworzy rzadko lub wcale. Stan płciowy Z. cellare jest trudny do określenia. Rzadko lub nigdy nie występuje w postaci anamorfy. Przez niektórych mykologów jest określany jako amorficzny lub znajdujący się w stanie pośrednim między anamorfą a teleomorfą, inni uważają, że jest sterylny i rozmnaża się tylko przez fragmentację[4]. Oczekiwane są dalsze spostrzeżenia na ten temat, zanim poznamy rozmnażanie tego gatunku. Ten aspekt jego cyklu życiowego sprawia, że Z. cellare jest wyjątkowy wśród większości innych workowców.
W laboratorium Zasmidium cellare może być hodowany na różnych podłożach, w tym na agarze MAA, PdA i mące kukurydzianej, na podłożach niskowęglowodanowych (np. 10 g/l glukozy + 10 g/l peptonu)[2]
Z. cellare morfologicznie bardzo podobny jest do Cladosporium sphaerospermum, który powszechnie występuje na sufitach pryszniców i może żywić się olejem zawartym w farbach. C. sphaerospermum bardzo trudno jednak pozbyć się, Z. cellare natomiast wymaga bardzo niewiele ingerencji, aby zahamować jego wzrost. Nawet niewielka tylko dbałość o czystość piwnicy może zapobiec jego rozwojowi. Stalowe zbiorniki do starzenia są kolejnym inhibitorem jego wzrostu. Stal jest mniej porowata niż drewno i zapobiega dyfuzji oparów alkoholu do środowiska i już to może wystarczyć do wyginięcia Z. cellare[5].
Wpływ na zdrowie człowieka
[edytuj | edytuj kod]Nie zarejestrowano żadnego przypadku patologicznego wpływu Z. cellare na zdrowego człowieka. Tradycyjni europejscy winiarze nazywają go szlachetną pleśnią piwniczną i od dawna uważają, że korzystnie wpływa on na zdrowie ludzi. Zaobserwowali, że eliminuje zapach stęchlizny. Używany jest np. przy produkcji niektórych win Tokaj[5]. Jednak dla ludzi osłabionych może być szkodliwy. Dla angielskiego lekarza sir Johna Floyera obecność Z. cellare miała szkodliwe konsekwencje. W swoim eseju A Treatise of the Asthma (1698) wspomina, że przebywanie w pobliżu piwnicy, która w tym czasie w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie była pokryta Z. cellare, wywołało u niego ataki astmy[6]. Chociaż jest to dowód poszlakowy, wskazuje to, że Z. cellare może powodować reakcję immunologiczną u niektórych predysponowanych osób.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-08] (ang.).
- ↑ a b c Andrzej Chlebicki, Magdalena Majewska, Zasmidium cellare in Poland, „Acta Mycologica”, 45 (1), 2010, s. 121-124.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-08] (ang.).
- ↑ Racodium Pers. not a Genus of Lichenes, „Persoonia”, 8, 1975, s. 273–276.
- ↑ a b Henry T. Tribe, Moulds that should be better known: the wine cellar mould, Racodium cellare Persoon, „The British Mycological Society”, 2006.
- ↑ A. Sakula, Sir John Floyer's A Treatise of the Asthma (1698), „Thorax”, 39 (4), kwiecień 1984, ISSN 0040-6376.