Ziarnojadek duży
| Sporophila frontalis[1] | |||
| (J. Verreaux, 1869) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnojadek duży | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnojadek duży[5][6] (Sporophila frontalis) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje we wschodniej części Ameryki Południowej. Narażony na wyginięcie[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten jako pierwszy opisał Jules Verreaux w 1869 roku. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała około 12,5 cm, masa ciała 19,8–21 g[8]. Spory ziarnojadek o silnym dziobie z zakrzywionymi szczękami. Samce mają szarą głowę z charakterystycznym wzorem: jasne brwi, prawie białe gardło i wąsy odchodzące od dzioba. Samiec jest oliwkowobrązowy na grzbiecie i szary na spodzie ciała z dwoma jasnymi paskami skrzydłowymi. Samice są całe oliwkowobrązowe, bez charakterystycznych wzorów upierzenia na głowie, z dwoma niewyraźnymi cynamonowymi paskami skrzydłowymi[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnojadek duży występuje lokalnie i nielicznie na obszarach występowania bambusa do wysokości 1500 m n.p.m.[4][10] Obecnie znany jest głównie ze stanowisk w południowo-wschodniej Brazylii (południe stanu Bahia, Espírito Santo i południowo-wschodnia część Minas Gerais na południe po północną część stanu Rio Grande do Sul); skrajnie nielicznie odnotowywany w północno-wschodniej Argentynie (prowincja Misiones), a zaledwie jedno stwierdzenie pochodzi ze wschodniego Paragwaju (departament Górna Parana), gdzie na przełomie XIX i XX wieku odłowiono jeden okaz[2][10].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jest gatunkiem koczowniczym, zamieszkującym lasy atlantyckie, żywiącym się nasionami bambusów. Zamieszkuje wnętrza i obrzeża lasów, a także lasy wtórne i grunty uprawne przylegające do lasów. Lęgi odnotowano podczas południowej zimy i wiosny (lipiec–wrzesień), kiedy to znaleziono gniazda. Samce są terytorialne i bardzo głośne w okresie kwitnienia bambusów lub w jego okolicach[4][11].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek duży od 2000 roku klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej, od 1994 roku uznawano go za gatunek zagrożony (EN, Endangered). Liczebność populacji jest szacowana na 2500–9999 dorosłych osobników. Szacuje się, że populacja systematycznie maleje z powodu zawężania się i zanikania jego naturalnego siedliska (wycinania zarośli bambusowych) oraz wyłapywania w celach handlu ptakami. W Brazylii jest objęty ochroną[4][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sporophila frontalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Buffy-fronted Seedeater (Sporophila frontalis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)]. (ang.).
- ↑ Denis Lepage: Buffy-fronted Seedeater Sporophila frontalis (Verreaux, J, 1869). Avibase – The World Bird Database. [dostęp 2021-06-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Sporophila frontalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-06-13].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 373, 1999.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-13]. (ang.).
- ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 645. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Buffy-fronted Seedeater Sporophila frontalis. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-06-23]. (ang.).
- ↑ a b Data table and detailed info: Buffy-fronted Seedeater Sporophila frontalis. BirdLife International. [dostęp 2021-06-19]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Buffy-fronted Seedeater Sporophila frontalis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-06-19]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).