Żydówka z cytrynami
| |
| Autor |
Aleksander Gierymski |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania | |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
63,5 × 47,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Żydówka z cytrynami (znany też pod tytułem Pomarańczarka[1]) – obraz olejny polskiego malarza Aleksandra Gierymskiego z 1881 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach.
Obraz powstał w czasie pobytu Gierymskiego w Warszawie, w latach 1876–1888. Artysta związał się w tym czasie z grupą młodych literatów i krytyków, zgromadzonych wokół pozytywistycznego czasopisma „Wędrowiec” i podjął współpracę z Stanisławem Witkiewiczem oraz Antonim Sygietyńskim. Efektem tej współpracy był cykl realistycznych scen rodzajowych, przedstawiających życie żydowskich mieszkańców Powiśla i innych ubogich dzielnic Warszawy. Powstały w tym czasie takie prace, jak Żydówka sprzedająca pomarańcze, Żydówka sprzedająca cytryny, Brama na Starym Mieście w Warszawie i kilka wersji Święta trąbek[2].
Opis obrazu
[edytuj | edytuj kod]Artysta przedstawił portret ubogiej żydowskiej handlarki, sprzedającej cytryny na ulicy. Jest to stara, odziana w łachmany kobieta, dźwigająca dwa kosze z owocami. Stoi zwrócona twarzą do widza, patrząc wprost w oczy przechodzących obok niej ludzi. Jest zmęczona życiem, a poorana zmarszczkami twarz wyraża smutek, zmęczenie i nadzieję na znalezienie nabywcy. Kolorystyka obrazu jest zimna, sugeruje późną porę roku, być może jest chłodny, jesienny poranek. Niewyraźne i przymglone tło potęguje wrażenie samotności, wyobcowania i zastygłego cierpienia, a realistycznie przedstawiona postać zamarła w beznadziejnym oczekiwaniu.
Odniesienia
[edytuj | edytuj kod]Żydówka z cytrynami pojawiła się na serii znaczków pocztowych pt. Malarstwo polskie, wydanych w 1968 roku. Autorem projektu znaczka był Andrzej Heidrich[3].
Stylizowany wizerunek fragmentów obrazu znalazł się na monecie o nominale 20 zł, z serii Polscy Malarze XIX/XX w. poświęconej Aleksandrowi Gierymskiemu, wyemitowanej przez NBP w 2006 roku. Monetę wybito w Mennicy Polskiej SA w nakładzie 66 000 sztuk, a jej projektantką jest Roussanka Nowakowska[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ „Żydówka z cytrynam”, „Pomarańczarka”. muzeumslaskie.pl. [dostęp 2024-02-14]. (pol.).
- ↑ Aleksander Gierymski w malarstwo.awardspace.info. [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-15)]. (pol.).
- ↑ Marek Jedziniak: 1968.10.01. Malarstwo polskie. kzp.pl. [dostęp 2022-04-07]. (pol.).
- ↑ Folder emisyjny monety
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Micke-Broniarek: Aleksander Gierymski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. ISBN 978-83-7384-145-1.