Przejdź do zawartości

Jeziora Wysp Owczych: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Addbot (dyskusja | edycje)
748 218 edycji
m Bot: Przenoszę linki interwiki (4) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q1425257
Rozbudowa
Linia 1: Linia 1:
{{Jeziora}}
{{Jeziora}}
Według różnych źródeł na [[Wyspy Owcze|Wyspach Owczych]] istnieje ponad 800 [[jezioro|jezior]], a wliczając zbiorniki mniejsze niż 300 [[m²]] może być ich nawet 2500<ref name="Artykuł">{{Cytuj pismo | nazwisko = Mortensen | imię = Lis E. | tytuł = The Geology and Physical Geography of some Lakes in the Faroe Islands | czasopismo = Annales Societatis Scientiarum Færoensis Supplement | wolumin = 36 | strony = 14 - 27 | rok = [[2002]] | wydawca = Societas Scientiarum Færoensis | miejsce = [[Tórshavn]] | issn = 0365-6772 | język = en }}</ref>. Około 266 z nich zostało oficjalnie nazwanych. Najwięcej jezior znajduje się na większych, południowych wyspach: [[Suðuroy]] oraz [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]], nieco mniej na [[Eysturoy]], [[Streymoy]] i [[Vágar]]<ref name="Artykuł"/>. Na ostatniej z nich mieszczą się dwa największe naturalne zbiorniki: [[Sørvágsvatn]] oraz [[Fjallavatn]]<ref name="Jeziora">{{Cytuj stronę | url = http://www.us.fo/Default.aspx?ID=14075 | tytuł = Størstu vøtn | opublikowany = Umhvørvisstovan | język = fo | data dostępu = 2016-01-21 }}</ref>. Kilka mniejszych leży na: [[Borðoy]], [[Fugloy]], [[Hestur]], [[Kalsoy]], [[Kunoy]], [[Nólsoy]], [[Svínoy]] i [[Viðoy]], zaś na pozostałych nie ma żadnego<ref name="Artykuł"/>. Większość jezior ma pochodzenie polodowcowe, są jednak także jeziora przybrzeżne, a niektórzy autory wskazują także pochodzenie tektoniczne niektórych zbiorników<ref name="Artykuł"/>. Jeziora wykorzystywane są także w celach rekreacyjnych oraz przy hodowli ryb.
[[Wyspy Owcze]] są [[państwo|krajem]] nieposiadającym wielu [[jezioro|jezior]], nie sięgają też nawet połowy [[procent]]u [[powierzchnia|powierzchni]] [[archipelag]]u. Wykorzystywane są głównie do [[hodowla|hodowli]] [[Ryby|ryb]] oraz do pozyskiwania [[energia elektryczna|prądu]] z [[elektrownia wodna|elektrowni wodnych]] (szczególnie w [[Eiði]] i [[Vestmanna]]). Najwięcej naturalnych zbiorników wodnych znajduje się na [[wyspa]]ch: [[Streymoy]], [[Eysturoy]], [[Vágar]] oraz [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]].


== Lista jezior ==
== Lista jezior ==
=== Dziewięć największych jezior ===
Największymi pod względem powierzchni jeziorami są<ref name="Artykuł"/><ref name="Jeziora"/><ref>{{Cytuj książkę | tytuł = The Physical Environment of the Faeroe Islands | url = https://books.google.pl/books?id=ccX-CAAAQBAJ&pg=PA31&lpg=PA31&dq=Fjallavatn+depth&source=bl&ots=D34BldAB6W&sig=HLZ6nT5FedvMPDRGAhuK7a-OfjI&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwj5-YGbzbvKAhVDMnIKHSlSAYkQ6AEILjAC#v=onepage&q=Fjallavatn%20depth&f=false | inni = G. K. Rutherford (red.) | wydawca = Dr W. Junk Publishers | miejsce = [[Haga]]-[[Boston]]-[[Londyn]] | rok = [[1982]] | strony = 31 | rozdział = The Faroe Islands: geology | nazwisko r = Rasmussen | imię r = J. | isbn = 978-94-009-79-79-6 | doi = 10.10007 | język = en | data dostępu = 2016-01-21 }}</ref><ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Joensen | imię = Hans Pauli | tytuł = Bioindicators for environmental radioactivity. Studies in the Faroe Islands. | url = https://www.gr.is/nks-b/seminar2005/extended_abstracts/INDOFERN_FO.pdf | czasopismo = NKS-B Summary Seminar | data = 2005-10-26 | wydawca = Estonian Radiation Protection Centre | miejsce = [[Tartu]] | język = en | data dostępu = 2016-01-21 | odn = }}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.kortal.fo/ | tytuł = Kortal.fo | język = fo | data dostępu = 2016-01-21 }}</ref>:

{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
|-
|-
! LP
! Nazwa
! Nazwa
! Wyspa
! Wyspa
! Typ
! Powierzchnia
! Powierzchnia
! Głębokość maks.
! Głębokość maks.
! Głębokość śr.
! Wysokość
! Wysokość
|-
|-
| [[Sørvágsvatn]] || [[Vágar]] || 3,4 km² || 59 m || 27 m || 32 m n.p.m.
| 1. || [[Sørvágsvatn]] || [[Vágar]] || [[jezioro polodowcowe|polodowcowe]] || 3,57 km² || 59 m || 32 m n.p.m.
|-
|-
| [[Fjallavatn]] || [[Vágar]] || 1,02 km² || ? || ? || ?
| 2. || [[Fjallavatn]] || [[Vágar]] || polodowcowe || 1,03 km² || 45 m || 92 m n.p.m.
|-
|-
| [[Sandsvatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || 0,8 km² || 2 m || ? || 2 m n.p.m.
| 3. || [[Sandsvatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || [[jezioro przybrzeżne|przybrzeżne]] || 0,82 km² || 5 m || 2 m n.p.m.
|-
|-
| [[Toftavatn]] || [[Eysturoy]] || 0,52 km² || 22 m || 5,8 m || 15 m n.p.m.
| 4. || [[Toftavatn]] || [[Eysturoy]] || polodowcowe || 0,52 km² || 22 m || 15 m n.p.m.
|-
|-
| [[Eiðisvatn]] || [[Eysturoy]] || 0,5 km² || ? || ? || ?
| 5. || [[Leynavatn]] || [[Eysturoy]] || polodowcowe || 0,18 km² || 33 m || 63 m n.p.m.
|-
|-
| [[Gróthúsvatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || 0,2 km² || ? || ? || ?
| 6. || [[Kirkjuvatn]] || [[Suðuroy]] || polodowcowe || 0,17 km² || ? || 93 m n.p.m.
|-
|-
| [[Kirkjuvatn]] || [[Suðuroy]] || 0,2 km² || ? || ? || ?
| 7. || [[Stóravatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || przybrzeżne || 0,15 km² || 1,8 m || 26 m n.p.m.
|-
|-
| [[Stóravatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || 0,2 km² || ? || ? || ?
| 8. || [[Vatnsnes]] || [[Suðuroy]] || polodowcowe || 0,15 km² || ? || 176 m n.p.m.
|-
|-
| [[Leynavatn]] || [[Streymoy]] || 0,18 km² || 33 m || 13 m || 63 m n.p.m.
| 9. || [[Gróthúsvatn]] || [[Sandoy (Wyspy Owcze)|Sandoy]] || przybrzeżne || 0,14 km² || ? || 4 m n.p.m.
|}

=== Pozostałe jeziora ===
{|align=right
|[[Plik:Sorvagsvatn 03.jpg|250px|thumb|Największe na archipelagu jezioro Sørvágsvatn]]
|-
|-
|[[Plik:Sandur lake.JPG|250px|thumb|Sandsvatn - największe jezioro przybrzeżne]]
| [[Saksunarvatn]] || [[Streymoy]] || 0,08 km² || 17 m || 6,5 m || 25 m n.p.m.
|-
|-
|[[Plik:Toftavatn.jpg|250px|thumb|Toftavatn]]
| [[Eystara Mjáavatn]] || [[Streymoy]] || 0,03 km² || 7 m || 3 m || 76 m n.p.m.
|-
|-
|[[Plik:Leynavatn.jpg|250px|thumb|Wybrzeże Leynavatn w [[1898]] lub [[1899]] roku]]
|-
|[[Plik:Kirkjuvatn.jpg|250px|thumb|Kirkjuvatn]]
|-
|[[Plik:Grothusvatn, Sandoy, Faroe Islands.JPG|250px|thumb|Gróthúsvatn]]
|-
|[[Plik:Vatnið Vágseiði Vágur.jpg|250px|thumb|Vatnið w [[Vágur]]]]
|-
|[[Plik:Eiðisvatn, Faroe Islands.JPG|250px|thumb|Eiðisvatn największy zbiornik sztuczny na Wyspach Owczych]]
|}
|}

==== Eysturoy ====
* [[Breiðavatn]]
* [[Grastjørn]]
* [[Grunnatjørn]]
* [[Kornvatn]]
* [[Kvíandalsvatn]]
* [[Lómstjørn]]
* [[Ness Vatn]]
* [[Niðara Vatn]]
* [[Starvatn]]
* [[Tjørnin (Wyspy Owcze)|Tjørnin]]
* [[Trælavatn]]
* [[Vørðuvatn]]

==== Hestur ====
* [[Fagradalsvatn]]
* [[Hálsvatn]]

==== Nólsoy ====
* [[Álkuðarvatn]]
* [[Halavatn]]
* [[Reyðastígavatn]]
* [[Steinavatn]]

==== Sandoy ====
* [[Dunjavatn]]
* [[Fossavatn]]
* [[Gásdalsvatn]]
* [[Gulansvatn]]
* [[Lítlavatn]]
* [[Løðusteina Tjørn]]
* [[Lómatjørn]]
* [[Lykkjuvøtn]]
* [[Heimara Hálsavatn]]
* [[Hólmavatn]]
* [[Múlbergsvatn]]
* [[Norðara Hálsavatn]]
* [[Núpsvatn]]
* [[Ørguvatn]]
* [[Stóratjørn (Sandoy)|Stóratjørn]]
* [[Vatndalsvatn]]

==== Streymoy ====
* [[Brúnavatn]]
* [[Gásavatn]]
* [[Hjallatjørn]]
* [[Heiðavatn]]
* [[Hólmatjørn]]
* [[Krossvatn]]
* [[Mjáuvøtn (Streymoy)|Mjáuvøtn]]
* [[Porkerisvatn]]
* [[Saksunarvatn]]
* [[Stóratjørn (Streymoy)|Stóratjørn]]
* [[Stóravatn (Streymoy)|Stóravatn]]
* [[Tjørnuskoravatn]]
* [[Vatnið (Streymoy)|Vatnið]]
* [[Víkarvatn]]

==== Suðuroy ====
* [[Bessavatn]]
* [[Botnskarðsvatn]]
* [[Hamravatn]]
* [[Heygsvatn]]
* [[Kjógvavatn]]
* [[Kviltavatn]]
* [[Miðvatn]]
* [[Mjáuvøtn (Suðuroy)|Mjáuvøtn]]
* [[Mjóvavatn]]
* [[Norðbergsvatn]]
* [[Nykarvatn]]
* [[Ryskivatn]]
* [[Rættarvatn]]
* [[Tindarlíðarvatn]]
* [[Vágsvatn]]
* [[Vágsvatn Norður]]
* [[Vágsvatn Suður]]
* [[Vatnið (Suðuroy)|Vatnið]]
* [[Vatnið á Knávatippi]]
* [[Vatnið í Hvannhaga]]
* [[Vatnsdalsvatn (Suðuroy)|Vatnsdalsvatn]]

==== Vágar ====
* [[Kviltkinnavatn]]
* [[Vatnsdalsvatn (Vágar)|Vatndalsvatn]]

== Zbiorniki sztuczne ==
Prócz jezior naturalnych na Wyspach Owczych są także zbiorniki sztuczne, służące głównie za rezerwuary wody pitnej oraz do pozyskiwania energii elektrycznej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Jakubowski | imię = Marcin | nazwisko2 = Loos | imię2 = Marek | tytuł = Wyspy Owcze: Przewodnik turystyczny | wydawca = PCIT Tramp | miejsce = [[Szczecin]] | rok = [[2003]] | strony = 13 | rozdział = Środowisko przyrodnicze | isbn = 83-913526-3-3 | język = pl }}</ref>. Największym zbiornikiem jest [[Eiðisvatn]]<ref name="Jeziora"/>. Dawniej było ono naturalnym jeziorem o wielkości 0,47 [[km²]], jednak zostało powiększone do 1,14 km² i obecnie, od [[28 kwietnia]] [[1987]] wykorzystywane jest przez elektrownię firmy SEV<ref name="Jeziora"/><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.sev.fo/Default.aspx?ID=33 | tytuł = Eiði 1, 2, 3 og 4 | opublikowany = SEV | język = fo | data dostępu = 2016-01-21 }}</ref>.

{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
|-
! LP
! Nazwa
! Wyspa
! Powierzchnia
! Wysokość
|-
| 1. || [[Eiðisvatn]] || [[Eysturoy]] || 1,14 km² || 4 m n.p.m.
|-
| 2. || [[Mýrarnar]] || [[Streymoy]] || 0,58 km² || ?
|-
| 3. || [[Frammi á Vatni]] || [[Streymoy]] || 0,41 km² || ?
|}

{{Przypisy}}


[[Kategoria:Strony przeglądowe - geografia]]
[[Kategoria:Strony przeglądowe - geografia]]

Wersja z 02:01, 22 sty 2016

Szablon:Jeziora Według różnych źródeł na Wyspach Owczych istnieje ponad 800 jezior, a wliczając zbiorniki mniejsze niż 300 m² może być ich nawet 2500[1]. Około 266 z nich zostało oficjalnie nazwanych. Najwięcej jezior znajduje się na większych, południowych wyspach: Suðuroy oraz Sandoy, nieco mniej na Eysturoy, Streymoy i Vágar[1]. Na ostatniej z nich mieszczą się dwa największe naturalne zbiorniki: Sørvágsvatn oraz Fjallavatn[2]. Kilka mniejszych leży na: Borðoy, Fugloy, Hestur, Kalsoy, Kunoy, Nólsoy, Svínoy i Viðoy, zaś na pozostałych nie ma żadnego[1]. Większość jezior ma pochodzenie polodowcowe, są jednak także jeziora przybrzeżne, a niektórzy autory wskazują także pochodzenie tektoniczne niektórych zbiorników[1]. Jeziora wykorzystywane są także w celach rekreacyjnych oraz przy hodowli ryb.

Lista jezior

Dziewięć największych jezior

Największymi pod względem powierzchni jeziorami są[1][2][3][4][5]:

LP Nazwa Wyspa Typ Powierzchnia Głębokość maks. Wysokość
1. Sørvágsvatn Vágar polodowcowe 3,57 km² 59 m 32 m n.p.m.
2. Fjallavatn Vágar polodowcowe 1,03 km² 45 m 92 m n.p.m.
3. Sandsvatn Sandoy przybrzeżne 0,82 km² 5 m 2 m n.p.m.
4. Toftavatn Eysturoy polodowcowe 0,52 km² 22 m 15 m n.p.m.
5. Leynavatn Eysturoy polodowcowe 0,18 km² 33 m 63 m n.p.m.
6. Kirkjuvatn Suðuroy polodowcowe 0,17 km² ? 93 m n.p.m.
7. Stóravatn Sandoy przybrzeżne 0,15 km² 1,8 m 26 m n.p.m.
8. Vatnsnes Suðuroy polodowcowe 0,15 km² ? 176 m n.p.m.
9. Gróthúsvatn Sandoy przybrzeżne 0,14 km² ? 4 m n.p.m.

Pozostałe jeziora

Największe na archipelagu jezioro Sørvágsvatn
Sandsvatn - największe jezioro przybrzeżne
Toftavatn
Wybrzeże Leynavatn w 1898 lub 1899 roku
Kirkjuvatn
Gróthúsvatn
Vatnið w Vágur
Eiðisvatn największy zbiornik sztuczny na Wyspach Owczych

Eysturoy

Hestur

Nólsoy

Sandoy

Streymoy

Suðuroy

Vágar

Zbiorniki sztuczne

Prócz jezior naturalnych na Wyspach Owczych są także zbiorniki sztuczne, służące głównie za rezerwuary wody pitnej oraz do pozyskiwania energii elektrycznej[6]. Największym zbiornikiem jest Eiðisvatn[2]. Dawniej było ono naturalnym jeziorem o wielkości 0,47 km², jednak zostało powiększone do 1,14 km² i obecnie, od 28 kwietnia 1987 wykorzystywane jest przez elektrownię firmy SEV[2][7].

LP Nazwa Wyspa Powierzchnia Wysokość
1. Eiðisvatn Eysturoy 1,14 km² 4 m n.p.m.
2. Mýrarnar Streymoy 0,58 km² ?
3. Frammi á Vatni Streymoy 0,41 km² ?
  1. ↑ a b c d e Lis E. Mortensen. The Geology and Physical Geography of some Lakes in the Faroe Islands. „Annales Societatis Scientiarum Færoensis Supplement”. 36, s. 14 - 27, 2002. Tórshavn: Societas Scientiarum Færoensis. ISSN 0365-6772. (ang.). 
  2. ↑ a b c d Størstu vøtn. Umhvørvisstovan. [dostęp 2016-01-21]. (far.).
  3. ↑ J. Rasmussen: The Faroe Islands: geology. W: The Physical Environment of the Faeroe Islands. G. K. Rutherford (red.). Haga-Boston-Londyn: Dr W. Junk Publishers, 1982, s. 31. DOI: 10.10007. ISBN 978-94-009-79-79-6. [dostęp 2016-01-21]. (ang.).
  4. ↑ Hans Pauli Joensen. Bioindicators for environmental radioactivity. Studies in the Faroe Islands.. „NKS-B Summary Seminar”, 2005-10-26. Tartu: Estonian Radiation Protection Centre. [dostęp 2016-01-21]. (ang.). 
  5. ↑ Kortal.fo. [dostęp 2016-01-21]. (far.).
  6. ↑ Środowisko przyrodnicze. W: Marcin Jakubowski, Marek Loos: Wyspy Owcze: Przewodnik turystyczny. Szczecin: PCIT Tramp, 2003, s. 13. ISBN 83-913526-3-3. (pol.).
  7. ↑ Eiði 1, 2, 3 og 4. SEV. [dostęp 2016-01-21]. (far.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeziora_Wysp_Owczych&oldid=44723197”