Neuromast: Różnice pomiędzy wersjami
nowy |
(Brak różnic)
|
Wersja z 09:02, 12 lut 2017
Neuromast – mechanoreceptorowe ciałko czuciowe, występujące w skórze i linii bocznej ryb. Jego zadaniem jest rejestrowanie zaburzeń hydrodynamicznych środowiska wodnego. Duża liczna neuromastów umożliwia rybie m.in. odnajdywanie prądów o odpowiednim kierunku i szybkości czy lokalizowanie w wodzie obiektów, w tym ofiar i drapieżników[1].
Pojedynczy neuromast stanowi ciałko złożone z kilku komórek czuciowych i położonych między nimi komórek podporowych[1]. Każda komórka czuciowa zakończona jest jedną dłuższą rzęską, zwaną kinocylium i pęczkiem krótszych rzęsek – stereocyliów[1][2]. Stereocylia stopniowo zwiększają długość i usytuowane są po jednej stronie kinocylium. Położenie kinocylium względem stereocyliów definiuje płaszczyznę polaryzacji komórki, a tym samym kierunek w którym jest ona najbardziej wrażliwa na przepływ płynu[3]. Sąsiadujące komórki czuciowe zwrócone są kinocyliami w strony przeciwne (kąt 180°), tworząc dla całego neuromstu jedną oś największej wrażliwości na bodźce[2][3]. Zespół komórek czuciowych i podporowych otacza galaretowaty osklepek[1], który zapewnia mechaniczne połączenie między środowiskiem wodnym a rzęskami komórek[3].
Zasadniczo wyróżnia się dwa typy neuromastów: powierzchniowe i kanałowe[3].
Neuromasty powierzchniowe występują u wszystkich ryb. Znajdują się w naskórku, opierając się podstawą na skórze właściwej lub jej brodawkowatych wypukłościach[2]. Obecne są na głowie i tułowiu. Mają kształt owalny lub diamentowaty i osiągają rozmiary od około 10 do 50 μm. Tworzą zgrupowania, liniowe serie lub występują pojedynczo[3]. Są szczególnie liczne u ryb pelagicznych i zasiedlających wody o szybkim nurcie[1].
Neuromasty kanałowe występują u większości ryb[2]. Ukryte są w kanałach linii nabocznej biegnących w skórze, a nawet kościach, w głowie i po bokach ciała[2][1]. Mogą być okrągłe, owalne, diamentowate lub wydłużone i osiągają rozmiary od około 400 μm[3]. Są dominującą formą neuromastów u ryb przydennych i jaskiniowych[1].
Obok wymienionych, u niektórych ryb spodoustych występują także pojedyncze neuromasty w położonych w skórze właściwej zamkniętych pęcherzykach, zwanych pęcherzyzkami Saviego. Budową przypominają neuromasty kanałowe i przypuszczalnie odpowiadają za wychwytywanie zmian ciśnienia wody[1][2].
- ↑ a b c d e f g h Wincenty Kilarski: Anatomia ryb. Warszawa: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2012, s. 197-201.
- ↑ a b c d e f Zygmunt Grodziński: Anatomia i embriologia ryb. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1981, s. 197, 201-202.
- ↑ a b c d e f Fish Bioacoustics. Jacqueline F. Webb, Richard R. Fay, Arthur Popper (red.). Springer Science+Business Media, 2008, s. 148, seria: Springer Handbook of Auditory Research. ISBN 978-0-387-73028-8.