Wartości azjatyckie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Linia 3: Linia 3:
Za pomysłem opowiadali się [[Mahathir Mohamad]] (premier Malezji, 1981–2003, 2018–2020), który spopularyzował termin po użyciu go w swoim wystąpieniu w 1996 r.<ref>{{Cytuj |autor = Stanisław Zapaśnik |tytuł = Wystąpienie Mahatira bin Mohamada a funkcje sporu o wartości azjatyckie |czasopismo = Azja-Pacyfik |data = 1999 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1643-692X |numer = II |s = 180–185 |url = http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.cejsh-9b9d4cdd-9566-4cbc-9898-4826e30d7548 |język = PL}}</ref> oraz [[Lee Kuan Yew]] (premier Singapuru, 1959–1990),<ref>Kądzielska, Maria. "[https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/DP/article/viewFile/DP.2021.006/28724 Spór o azjatyckie wartości. Porządek aksjologiczny Singapuru w ujęciu Lee Kuan Yew]." ''Dialogi Polityczne'' 30 (2021): 115-132.</ref> a także niektórzy inni przywódcy azjatyccy, w późniejszych latach, zwłaszcza chińcy. Koncepcja ta została osłabiona na skutek konsekwencji [[Azjatycki kryzys finansowy|azjatyckiego kryzysu finansowego]] pod koniec XX-ego wieku, który tymczasowo osłabił prestiż i znaczenie wielu krajów azjatyckich,<ref>{{Cytuj |autor = Mark R Thompson |tytuł = Whatever Happened to "Asian Values"? |czasopismo = Journal of Democracy |data = 2001 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1086-3214 |wolumin = 12 |numer = 4 |s = 154–165 |doi = 10.1353/jod.2001.0083 |url = https://muse.jhu.edu/article/17169}}</ref> jednak wróciła na łamy dyskusji publicznych w latach późniejszych.<ref name=":1" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />
Za pomysłem opowiadali się [[Mahathir Mohamad]] (premier Malezji, 1981–2003, 2018–2020), który spopularyzował termin po użyciu go w swoim wystąpieniu w 1996 r.<ref>{{Cytuj |autor = Stanisław Zapaśnik |tytuł = Wystąpienie Mahatira bin Mohamada a funkcje sporu o wartości azjatyckie |czasopismo = Azja-Pacyfik |data = 1999 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1643-692X |numer = II |s = 180–185 |url = http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.cejsh-9b9d4cdd-9566-4cbc-9898-4826e30d7548 |język = PL}}</ref> oraz [[Lee Kuan Yew]] (premier Singapuru, 1959–1990),<ref>Kądzielska, Maria. "[https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/DP/article/viewFile/DP.2021.006/28724 Spór o azjatyckie wartości. Porządek aksjologiczny Singapuru w ujęciu Lee Kuan Yew]." ''Dialogi Polityczne'' 30 (2021): 115-132.</ref> a także niektórzy inni przywódcy azjatyccy, w późniejszych latach, zwłaszcza chińcy. Koncepcja ta została osłabiona na skutek konsekwencji [[Azjatycki kryzys finansowy|azjatyckiego kryzysu finansowego]] pod koniec XX-ego wieku, który tymczasowo osłabił prestiż i znaczenie wielu krajów azjatyckich,<ref>{{Cytuj |autor = Mark R Thompson |tytuł = Whatever Happened to "Asian Values"? |czasopismo = Journal of Democracy |data = 2001 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1086-3214 |wolumin = 12 |numer = 4 |s = 154–165 |doi = 10.1353/jod.2001.0083 |url = https://muse.jhu.edu/article/17169}}</ref> jednak wróciła na łamy dyskusji publicznych w latach późniejszych.<ref name=":1" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />


Proponenci teorii wartości azjatyckich odrzucają argument, że istnieją uniwersalne [[Wartość (filozofia)|wartości]], lub argumentują, że wartości uznane za uniwersalne są de fakto wartościami europejskimi (cywilizacji Zachodu), i że Zachód nie ma prawa narzucać Azji swojego systemu wartości. Krytycy tego podejścia twierdzą, że ich zwolennicy, często z krajów niedemokratycznych, w ten sposób próbują stworzyć moralne i filozoficzne uzasadnienie dla represji (np. naruszania praw człowieka) stosowanych wobec opozycji politycznej.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />
Proponenci teorii wartości azjatyckich odrzucają argument, że istnieją uniwersalne [[Wartość (filozofia)|wartości]], lub argumentują, że wartości uznane za uniwersalne są de fakto wartościami europejskimi (cywilizacji Zachodu), i że Zachód nie ma prawa narzucać Azji swojego systemu wartości. Krytycy tego podejścia twierdzą, że ich zwolennicy, często z krajów niedemokratycznych, w ten sposób próbują stworzyć moralne i filozoficzne uzasadnienie dla represji (np. naruszania praw człowieka) stosowanych wobec opozycji politycznej.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref>{{Cytuj |autor = Ann Kent |redaktor = Leena Avonius, Damien Kingsbury |tytuł = Chinese Values and Human Rights |data = 2008 |data dostępu = 2021-06-18 |isbn = 978-0-230-61549-6 |miejsce = New York |wydawca = Palgrave Macmillan US |s = 83–97 |doi = 10.1057/9780230615496_5 |url = https://doi.org/10.1057/9780230615496_5 |język = en}}</ref>


Według badań naukowych, istnieją pewne różnice w systemach wartości pomiędzy Azją a resztą świata,<ref>{{Cytuj |autor = So Young Kim |tytuł = Do Asian Values Exist? Empirical Tests of the Four Dimensions of Asian Values |czasopismo = Journal of East Asian Studies |data = 2010/08 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1598-2408 |wolumin = 10 |numer = 2 |s = 315–344 |doi = 10.1017/S1598240800003477 |url = https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-east-asian-studies/article/abs/do-asian-values-exist-empirical-tests-of-the-four-dimensions-of-asian-values/853FDA720D63633322D61B12C0F5902C |język = en}}</ref> jednak są one często wyolbrzymiane dla celów propagandowo-politycznych.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />
Według badań naukowych, istnieją pewne różnice w systemach wartości pomiędzy Azją a resztą świata,<ref>{{Cytuj |autor = So Young Kim |tytuł = Do Asian Values Exist? Empirical Tests of the Four Dimensions of Asian Values |czasopismo = Journal of East Asian Studies |data = 2010/08 |data dostępu = 2021-06-18 |issn = 1598-2408 |wolumin = 10 |numer = 2 |s = 315–344 |doi = 10.1017/S1598240800003477 |url = https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-east-asian-studies/article/abs/do-asian-values-exist-empirical-tests-of-the-four-dimensions-of-asian-values/853FDA720D63633322D61B12C0F5902C |język = en}}</ref> jednak są one często wyolbrzymiane dla celów propagandowo-politycznych.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />

Wersja z 10:55, 18 cze 2021

Wartości azjatyckie to ideologia polityczną która pojawiła się w latach 90. Określa ona elementy społeczeństwa, kultury i historii wspólne dla narodów Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej. Jej celem jest wykorzystanie podobieństw – na przykład zasady kolektywizmu – dla stworzenia panazjatyckiej tożsamości. Wartości azjatyckie są skontrastowane z "wartościami europejskimi" (Zachodu), takimi jak uniwersalne prawa człowieka.[1][2][3][4]

Za pomysłem opowiadali się Mahathir Mohamad (premier Malezji, 1981–2003, 2018–2020), który spopularyzował termin po użyciu go w swoim wystąpieniu w 1996 r.[5] oraz Lee Kuan Yew (premier Singapuru, 1959–1990),[6] a także niektórzy inni przywódcy azjatyccy, w późniejszych latach, zwłaszcza chińcy. Koncepcja ta została osłabiona na skutek konsekwencji azjatyckiego kryzysu finansowego pod koniec XX-ego wieku, który tymczasowo osłabił prestiż i znaczenie wielu krajów azjatyckich,[7] jednak wróciła na łamy dyskusji publicznych w latach późniejszych.[2][2][3][4]

Proponenci teorii wartości azjatyckich odrzucają argument, że istnieją uniwersalne wartości, lub argumentują, że wartości uznane za uniwersalne są de fakto wartościami europejskimi (cywilizacji Zachodu), i że Zachód nie ma prawa narzucać Azji swojego systemu wartości. Krytycy tego podejścia twierdzą, że ich zwolennicy, często z krajów niedemokratycznych, w ten sposób próbują stworzyć moralne i filozoficzne uzasadnienie dla represji (np. naruszania praw człowieka) stosowanych wobec opozycji politycznej.[1][2][3][4][8]

Według badań naukowych, istnieją pewne różnice w systemach wartości pomiędzy Azją a resztą świata,[9] jednak są one często wyolbrzymiane dla celów propagandowo-politycznych.[1][2][3][4]

Źródła

  1. ↑ a b c Adam Jelonek i inni, Wartości azjatyckie – jako platforma polityczna i przedmiot badań socjologicznych, „Azja-Pacyfik” (VII), 2004, s. 9–24, ISSN 1643-692X [dostęp 2021-06-18] (pol.).
  2. ↑ a b c d e Magdalena Trzebuniak, Prawa człowieka i wartości azjatyckie, „Znak” (643), 2008, s. 53–61, ISSN 0044-488X [dostęp 2021-06-18] (Błąd! Nieznany kod języka: Polish. Sprawdź listę kodów.).
  3. ↑ a b c d Przemysław Brzuszczak, Prawa człowieka z perspektywy Azji Południowo-Wschodniej w świetle koncepcji „azjatyckich wartości”, „Sprawy Międzynarodowe”, 73 (1), 2020, s. 115–134, ISSN 0038-853x [dostęp 2021-06-18] (Błąd! Nieznany kod języka: Polish. Sprawdź listę kodów.).
  4. ↑ a b c d “Asian Values” and the Universality of Human Rights, Routledge, 12 lipca 2017, DOI: 10.4324/9781315126357-17/asian-values-universality-human-rights-xiaorong-li, ISBN 978-1-315-12635-7 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
  5. ↑ Stanisław Zapaśnik, Wystąpienie Mahatira bin Mohamada a funkcje sporu o wartości azjatyckie, „Azja-Pacyfik” (II), 1999, s. 180–185, ISSN 1643-692X [dostęp 2021-06-18] (pol.).
  6. ↑ Kądzielska, Maria. "Spór o azjatyckie wartości. Porządek aksjologiczny Singapuru w ujęciu Lee Kuan Yew." Dialogi Polityczne 30 (2021): 115-132.
  7. ↑ Mark R Thompson, Whatever Happened to "Asian Values"?, „Journal of Democracy”, 12 (4), 2001, s. 154–165, DOI: 10.1353/jod.2001.0083, ISSN 1086-3214 [dostęp 2021-06-18].
  8. ↑ Ann Kent, Chinese Values and Human Rights, Leena Avonius, Damien Kingsbury (red.), New York: Palgrave Macmillan US, 2008, s. 83–97, DOI: 10.1057/9780230615496_5, ISBN 978-0-230-61549-6 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
  9. ↑ So Young Kim, Do Asian Values Exist? Empirical Tests of the Four Dimensions of Asian Values, „Journal of East Asian Studies”, 10 (2), 2010, s. 315–344, DOI: 10.1017/S1598240800003477, ISSN 1598-2408 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wartości_azjatyckie&oldid=63739021”