Atezolizumab
| ||
| Identyfikacja | ||
| Inne nazwy i oznaczenia |
Tecentriq | |
|---|---|---|
| numer CAS | ||
| DrugBank | ||
| Genetyka i fizjologia | ||
| Choroby | ||
| Klasyfikacja medyczna | ||
| ATC | ||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria D | |
| Uwagi terapeutyczne | ||
| Drogi podawania |
dożylnie, podskórnie | |
Atezolizumab (nazwa handlowa: Tecentriq, produkowany przez firmę Roche Pharma AG) – przeciwnowotworowy lek immunomodulujący, humanizowane przeciwciało monoklonalne klasy IgG1κ przeciwko PD-L1.
Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]
U osób zdrowych układ PD-1/PD-L1 (receptor-ligand) należy do ważnych mechanizmów regulacyjnych układu immunologicznego, stanowiący hamujący punkt kontrolny obecny na powierzchni limfocytów T. Powoduje on hamowanie odpowiedzi immunologicznej i promowanie tolerancji immunologicznej poprzez modulację aktywności limfocytów T, aktywację apoptozy antygenowo specyficznych limfocytów T, hamowanie apoptozy limfocytów T regulatorowych i produkcję cytokin. Blokada przez atezolizumab w mikrośrodowisku guza oddziaływania pomiędzy PD-1 i PD-L1 powoduje odblokowanie aktywności limfocytów T i prowadzi do niszczenia komórek nowotworowych[1].
Atezolizumab wywiera swoje działanie poprzez odmienny mechanizm niż wcześniejsze leki z tej grupy, takie jak niwolumab czy pembrolizumab (przeciw PD-1).
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Europejska Agencja Leków zatwierdziła atezolizumab do leczenia w Unii Europejskiej w następujących wskazaniach[2]:
- rak urotelialny
- niedrobnokomórkowy rak płuc
- we wczesnym stadium
- z przerzutami
- drobnokomórkowy rak płuca
- potrójnie ujemny rak piersi
- rak wątrobowokomórkowy
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła atezolizumab do leczenia następujących schorzeń[3]:
- niedrobnokomórkowy rak płuc
- drobnokomórkowy rak płuca
- rak wątrobowokomórkowy
- czerniak złośliwy
- mięsak pęcherzykowy
W 6 lat po zatwierdzeniu atezolizumabu do leczenia raka urotelialnego[4], w listopadzie 2022 roku firma Roche zdecydowała o wycofaniu leku z amerykańskiego rynku[5].
Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]
Najczęstsze działania niepożądane występujące przy stosowaniu atezolizumabu w monoterapii to: osłabienie, brak apetytu, nudności, wymioty, kaszel, duszność, biegunka, wysypka, gorączka, ból kręgosłupa, stawów, mięśni i kości, świąd skóry oraz zakażenie dróg moczowych[2].
Najczęstsze działania niepożądane podczas stosowania z innymi lekami przeciwnowotworowymi to: neuropatia obwodowa, nudności, niedokrwistość, neutropenia, małopłytkowość, wysypka, osłabienie, zaparcia, brak apetytu, biegunka i kaszel[2].
Przeciwwskazania, ostrzeżenia i środki ostrożności[edytuj | edytuj kod]
Atezolizumab jest przeciwwskazany przy znanej lub podejrzewanej alergii na substancję czynną lub jakąś z substancji pomocniczych.
Należy zwrócić szczególną uwagę na powikłania o podłożu immunologicznym w związku z leczeniem atezolizumabem[2]:
- zapalenie płuc na tle immunologicznym
- zapalenie wątroby na tle immunologicznym
- zapalenie jelita grubego na tle immunologicznym
- zaburzenia hormonalne na tle immunologicznym
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu na tle immunologicznym
- neuropatie na tle immunologicznym, także zespół miasteniczny lub zespół Guillaina-Barrégo
- zapalenie trzustki na tle immunologicznym
- zapalenie mięśnia sercowego na tle immunologicznym
- zapalenie trzustki na tle immunologicznym
- zapalenie nerek na tle immunologicznym
- zapalenie mięśni na tle immunologicznym
- ciężkie reakcje skórne na tle immunologicznym
- inne działania niepożądane na tle immunologicznym
Podstawą leczenia reakcji niepożądanych na tle immunologicznym jest stosowanie Kortykosteroidów.
Dawkowanie[edytuj | edytuj kod]
Zalecane dawkowanie to 1200 mg atezolizumabu, podawane we wlewie dożylnym trwającym 30–60 minut, co 3 tygodnie.
W 2023 r. brytyjska Medicines and Healthcare products Regulatory Agency dopuściła stosowanie leku w formie zastrzyku podskórnego[6].
Czas trwania leczenia: do czasu utraty korzyści klinicznej lub do wystąpienia niemożliwych do opanowania objawów niepożądanych.
Preparaty[edytuj | edytuj kod]
Nazwa handlowa Tecentriq – koncentrat do przygotowania roztworu do podawania dożylnego.
Ciąża i laktacja[1][edytuj | edytuj kod]
U kobiet w wieku rozrodczym konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji podczas leczenia atezolizumabem i przez 5 miesięcy po zakończeniu leczenia. Na podstawie mechanizmu działania leku i badań na myszach występuje ryzyko, że podanie leku w ciąży może spowodować uszkodzenie lub śmierć wewnątrzmaciczną płodu.
Nie ma informacji czy atezolizumab przenika do mleka kobiet karmiących, w związku z tym należy podjąć decyzję, czy zaprzestać karmienia piersią, czy przerwać leczenie, rozważając korzyści z karmienia piersią dla dziecka oraz z leczenia dla kobiety.
Nie ma danych klinicznych dotyczących możliwego wpływu atezolizumabu na płodność oraz toksycznym wpływem leku na reprodukcję i rozwój potomstwa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Atezolizumab [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2023-02-04].
- ↑ a b c d www.ema.europa.eu: Tecentriq - charakterystyka produktu leczniczego. [dostęp 2023-02-04].
- ↑ Center for Drug Evaluation and Research, FDA approves atezolizumab as adjuvant treatment for non-small cell lung cancer, „FDA”, 23 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-07] (ang.).
- ↑ FDA approves new, targeted treatment for bladder cancer [online], FDA, 24 marca 2020 [dostęp 2023-02-06] (ang.).
- ↑ Roche pulls Tecentriq in bladder cancer, completing sweep of ‘dangling’ accelerated approvals [online], BioPharma Dive [dostęp 2023-02-07] (ang.).
- ↑ Zastrzyk przeciwnowotworowy zastąpi dożylne podawanie leku [online], www.termedia.pl [dostęp 2023-09-08].