Bitwa pod Tewkesbury
Bitwa pod Tewkesbury – jedna z decydujących bitew Wojny Dwóch Róż pomiędzy Lancasterami a Yorkami. Miała miejsce 4 maja 1471 roku.
| Wojna Dwóch Róż | |||
 Bitwa pod Tewkesbury | |||
| Czas |
4 maja 1471 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Tewkesbury, Gloucestershire | ||
| Terytorium |
Anglia | ||
| Przyczyna |
Bunt hrabiego Warwick i odzyskanie władzy przez Henryka VI | ||
| Wynik |
Wygrana Yorków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Anglii  | |||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||
| 51°59′11″N 2°09′41″W/51,986389 -2,161389 | |||
Tło[edytuj | edytuj kod]
Edward IV York uzyskał władzę w Anglii w wyniku krwawej bitwy pod Towton w 1461 roku[1]. Edward wdał się w konflikt z 16. hrabią Warwick Richardem Neville'em, który w 1470 roku sprzymierzył się z Małgorzatą Andegaweńską i jej synem Edwardem oraz zajął Londyn. Królem ponownie został mąż Małgorzaty, Henryk VI, a Edward musiał uciekać z kraju, jednak wkrótce powrócił dzięki wsparciu swego szwagra, księcia Burgundii Karola Śmiałego[2]. 14 kwietnia 1471 roku pokonał Warwicka w bitwie pod Barnet, gdzie tamten zginął[3]. W tym samym dniu w Anglii wylądowała Małgorzata i Edward Westminster, o czym król dowiedział się 16 kwietnia 1471 r.[3] Edward IV wraz z braćmi, książętami Clarence i Gloucester a także z pasierbem Thomasem Grey'em i lordem Hastingsem ruszył przeciw nim[3][4].
Przed bitwą[edytuj | edytuj kod]
Lancasterowie starali się przedostać do Walii, gdzie czekały ich posiłki Jaspera Tudora, jednak Edward dogonił ich pod Tewkesbury. Obie armie były zbliżone i liczyły po około 6 tysięcy ludzi[5][6]. Do bitwy doszło 4 maja na terenie trudnym – pełnym żywopłotów i miejsc podmokłych. Lancasterowie zajęli pozycje obronne przed opactwem w Tewkesbury mając za plecami rzekę Avon. Lewą flanką opartą o rzekę Swilgate dowodził John Courtenay, 15. Hrabia Devon, prawą zaś dowodził Edmund Beaufort, 3. Książę Somerset. Centrum dowodził lord John Wenlock i książę Walii Edward Westminster. Małgorzata Andegaweńska nie była obecna na polu bitwy. Przednią strażą Yorków dowodził młody książę Gloucester Ryszard. Edward IV wraz z Jerzym, księciem Clarence dowodził główną częścią armii, podczas gdy tyłem dowodził baron William Hastings. Wysyłał też oddział dwustu konnych do zajęcia lasu na swej lewej flance[7].
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
Yorkowie rozpoczęli bitwę ostrzałem artylerii i łuczników. Somerstet zaatakował lewą flankę Edwarda IV, jednak jego siły zostały rozbite przez 200 konnych atakujących z lasu w momencie, gdy Ryszard dołączył do starcia. Siły Somerset rozpoczęły ucieczkę w kierunku rzeki Severn i zostały w dużej części wymordowane w miejscu znanym jako „Krwawa Łąka”[7]. Somerset ruszył do centrum i oskarżył Wenlocka o zdradę, i nie czekając na odpowiedź rozpłatał mu głowę mieczem[7]. Widząc mordujących się dowódców żołnierze Lancasterów zaczęli uciekać przez rzekę Avon, w której wielu utonęło. Ludzie księcia Clarence dogonili i zabili uciekającego księcia Edwarda Westminstera, który błagał swego szwagra o darowanie życia[8][3].
Skutki[edytuj | edytuj kod]
Lancasterowie stracili 2 tysiące ludzi[9], w tym hrabiego Devon. Somerset dostał się dwa dni później do niewoli i został ścięty kończąc tym samym linię Beaufortów. Pojmana została również Małgorzata, którą uwięziono w Tower. Wielu zabitych pochowano w Opactwie Tewkesbury. Po bitwie krewniacy Lancasterów, Tudorowie, uciekli z Walii do Francji. Edward IV zdecydował się też na zabicie Henryka VI, co zostało dokonane 21 maja[10]. Śmierć obalonego króla nastąpiła na rozkaz Edwarda IV; jest też możliwe, że król osobiście zamordował swego poprzednika lub uczynili to jego bracia lub przyjaciele[11].
Po bitwie zapanował pokój, który utrzymał się do śmierci Edwarda IV w 1483 roku.
W miejscu bitwy organizowany jest Tewkesbury Medieval Festival, jedno z większych tego typu wydarzeń w Europie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David Baldwin, Philippa Gregory, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 175, ISBN 978-83-245-8088-0.
- ↑ Dan Jones, Wojna dwóch roż, 2014, s. 278, ISBN 978-83-65280-39-8.
- ↑ a b c d Dan Jones, Wojna dwóch róż, 2014, s. 284-289, ISBN 978-83-65280-39-8.
- ↑ David Baldwin, Philippa Gregory, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 124, ISBN 978-83-245-8088-0.
- ↑ Christopher Gravett, Tewkesbury, 1471 : the last Yorkist victory, Praeger, 2005, s. 28, ISBN 0-275-98864-3, OCLC 60245400 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ Steven Goodchild, Tewkesbury 1471, Pen & Sword, 2005, s. 114, ISBN 1-84415-190-5, OCLC 57750134 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ a b c Philip Warner, British battlefields., Osprey, 1972, s. 96-98, ISBN 0-85045-080-2, OCLC 60058195 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ Jerzy książę Clarence był żonaty z Izabelą, siostrą Anny - żony Edwarda.
- ↑ Alison Weir, The Wars of the Roses, Random House, 1996, s. 407, ISBN 978-0-345-40433-6, OCLC 540643776 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ A.L. Rowse, Bosworth Field, London: Palgrave Macmillan UK, 1966, s. 170-171, DOI: 10.1007/978-1-349-00040-1_12, ISBN 978-1-349-00042-5 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ Philippa Gregory, David Baldwin, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 125, ISBN 978-83-245-8088-0.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Churchill, Winston, (1956),"Historia Ludów Anglojęzycznych",Cassell. ISBN 0-304-29500-0
- Gravett, Christopher, (2003), "Tewkesbury 1471: the last Yorkist victory", ISBN 1-84176-514-7
- Engish Heritage, (1995), "English Heritage Battlefield Report: Tewkesbury 1471"
- Rowse, A.L. (1966). Bosworth Field & the Wars of the Roses. Wordsworth Military Library. ISBN 1-85326-691-4