Clonaid
Clonaid – kontrowersyjne przedsiębiorstwo, które twierdzi, że opanowało technikę reproduktywnego klonowania ludzi i oferuje związane z tym usługi. Clonaid jest ściśle związane z raelianami, których filozofia głosi, że klonowanie ludzi to droga do nieśmiertelności.
Większość naukowców zajmujących się klonowaniem traktuje działania firmy z dużym sceptycyzmem z powodu braku rzetelnych dowodów jej osiągnięć.
Historia przedsiębiorstwa
Zgodnie z tym, co firma sama o sobie głosi, została ona założona na Wyspach Bahama w 1997 r. przez anonimową grupę inwestorów związanych z sektą raelian. Firma rozpoczęła swoją działalność od reklamy swoich działań w mass-mediach i zbieraniu potencjalnych chętnych, którzy chcieliby sklonować siebie albo swoje dzieci. Firma zapewnia, że udało się zebrać listę 250 osób, które zdecydowały się wpłacić spore kwoty pieniędzy tytułem przyszłego sklonowania. Po alarmujących artykułach francuskich dziennikarzy, opisujących próby uruchomienia pierwszych laboratoriów firmy, rząd Republiki Francuskiej nakazał jej zamknięcie w 2000 r. Firma przeniosła się wtedy do USA, do stanu Nevada, gdzie powstały jej pierwsze laboratoria. Zarząd nad laboratoriami powierzono dr Brigitte Boisselier, posiadającej doktorat z chemii fizycznej i biomolekularnej i będącej jednocześnie biskupem sekty raelian.
W styczniu 2001 r., po zarejestrowaniu firmy w USA, pewne małżeństwo, które chciało sklonować swoje dziecko, zmarłe w trakcie porodu, zdecydowało się wyłożyć firmie 500 000 USD na zorganizowanie laboratorium, które powstało po kilku miesiącach. Seria kontroli z urzędów federalnych USA, które rozpoczęły się latem 2001 r., zmusiła jednak firmę do przeniesienia laboratoriów do niesprecyzowanego kraju.
Formalnie, firma w USA jednak wciąż istnieje i jest zarejestrowana w urzędzie miejskim Las Vegas. W artykule z 23 kwietnia 2003, gazeta The Boston Globe ujawniła, że firma nie posiada żadnego adresu, nie zarejestrowała w sądzie składu swojej rady nadzorczej i zatrudnia tylko dwie osoby - dr Brigitte Boisselier i jej asystentkę. Gazeta znalazła też kilkanaście osób, które się przyznały do wpłacenia na konto firmy od 200 000 do 500 000 USD za umieszczenie ich w kolejce oczekujących na klonowanie.
Na firmie ciąży wyrok sądu USA z dnia 10 stycznia 2003, który nakazuje ujawnienie przekonujących dowodów na to, że pierwsze, sklonowane przez nią dziecko o imieniu Eve jest rzeczywiście klonem, pod groźbą zmuszenia firmy do sprostowania wszystkich informacji, które ogłaszała w tej sprawie w mediach i na swojej stronie WWW. Wyrok ten jest jednak zaskarżony do wyższej instancji i jako taki nie ma wciąż mocy prawnej.
Informacje firmy o udanym klonowaniu
27 grudnia 2002 dr Brigitte Boisselier ogłosiła w światowej prasie codziennej, że firmie udało się sklonować pierwszego człowieka. Według relacji Boisselier, dziewczynka o imieniu Eve została urodzona poprzez cięcie cesarskie, przez anonimową matkę, gdzieś poza granicami Stanów Zjednoczonych. Dr Boisselier nie ujawniła bliższych personaliów dziewczynki i jej matki oraz nie dostarczyła żadnych wiarygodnych dowodów na jej istnienie, oświadczyła jednak, że jest gotowa udostępnić próbki tkanek Eve do badań klinicznych pod warunkiem, że sposób przeprowadzenia tych badań zapewni pełną anonimowość dziecka i jej matki.
Klika laboratoriów biochemicznych z USA i Francji zgłosiło chęć wykonania testów mających potwierdzić czy Eve jest rzeczywiście klonem, jednak wszystkie one zostały przez Clonaid odrzucone pod pretekstem braku pewności, czy rzeczywiście zachowają one anonimowość dziecka. Wreszcie, 2 stycznia 2003 dr Boisselier oświadczyła w wywiadzie dla francuskiej telewizji, że amerykańscy rodzice Eve odmówili wykonywania na niej jakichkolwiek testów, gdyż mieszkają w stanie Floryda mającym bardzo restrykcyjne prawo w kwestii klonowania ludzi i obawiają się, że udowodnienie, że Eve jest klonem może być pretekstem do odebrania im tego dziecka.
Po historii z Eve, Clonaid jeszcze kilkakrotnie ogłaszał urodzenie kolejnych klonów, jednak zawsze bez ujawniania personaliów dzieci i rodziców. Aktualnie (grudzień 2004) firma na swojej stronie WWW twierdzi, że takich dzieci urodziło się już 13.
Wątpliwości naukowe
Większość naukowców, którzy zajmują się klonowaniem wyraża głęboki sceptycyzm, czy Clonaid rzeczywiście udało się kogokolwiek sklonować. Skłaniają ich do tego następujące przesłanki:
- Przy dotychczasowych próbach klonowania ssaków największym problemem jest bardzo duża liczba poronień po umieszczeniu sklonowanego embrionu w macicy samic. Np. w przypadku owcy Dolly dopiero setna próba urodzenia zdrowego klonu zakończyła się powodzeniem. Problem ten jest podstawową trudnością przy praktycznym zastosowaniu klonowania zwierząt i oczywiście jest jeszcze większym problemem przy ew. klonowaniu ludzi. Trudno sobie wyobrazić, że jakakolwiek kobieta zgodziłaby się przeżyć kilkadziesiąt poronień, po to aby w końcu urodzić zdrowe dziecko. Firma Clonaid twierdzi, że jej metoda klonowania jest niemal w 100% skuteczna i nie dochodzi do żadnych poronień.
- Wydaje się bardzo dziwne, że firma nie przeprowadziła najpierw testów swojej metody na zwierzętach. W odróżnieniu od klonowania ludzi, klonowanie zwierząt nie jest dotychczas zakazane w USA i firma z powodzeniem mogłaby udowodnić swoją skuteczność poprzez dostarczenie dowodów na faktyczne sklonowanie jakiegoś zwierzęcia, metodami rzekomo użytymi do klonowania ludzi.
- Firma jest związana z dość kontrowersyjną sektą raelian, która głosi, że ma bezpośredni kontakt z pewną pozaziemską cywilizacją, i że to właśnie ta cywilizacja dostarczyła Clonaidowi technologii do klonowania ludzi.