Dyptyk (starożytność)
Dyptyk (dyptych, gr. δίπτυχος díptychos – złożony we dwoje) – dwie czworokątne tabliczki połączone zawiasami i zamykane jak książka. W starożytności służyły jako tabliczki do pisania[1].
Od II wieku n.e. służyły jako dokument, w którym zapisywano neofitów, imiona zmarłych, dostojników świeckich i duchownych[1]. W sztuce wczesnochrześcijańskiej upamiętniano w nich nazwiska donatorów kościoła (w przypadku dłuższego wykazu zamieniano je na tryptyk), zdobiąc od wewnątrz malarsko lub płaskorzeźbieniem[2].
Od IV wieku n.e. jako ozdobny dokument wykonywano z kości słoniowej tzw. dyptyki konsularne, wręczane na początku nowego roku, czyli w dniu obejmowania przez konsula urzędu[1]. Miały one wysokość około 30-40 cm i szerokość jednego skrzydła 14 cm. Dekorowano je reliefami i inskrypcjami[3] (niekiedy portretową podobizną albo monogramem urzędnika)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Słownik terminologiczny sztuk pięknych (red. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz). Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, ISBN 83-01-12365-6, s. 94.
- ↑ Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych. Wyd. 4. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, ISBN 83-214-0590-8, s. 73.
- ↑ Janusz A. Ostrowski: Starożytny Rzym. Polityka i sztuka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, ISBN 83-01-12616-7, s. 452.