Ezra Carr

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ezra Slocum Carr
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1819
Stephantown, Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

27 listopada 1894
Pasadena, Kalifornia

Miejsce spoczynku

Mountain View Cemetery, Oakland

Zawód, zajęcie

profesor nauk o Ziemi i rolnictwa

Narodowość

amerykańska

Małżeństwo

Jeanne C. Smith

Dzieci

Ezra junior, Edward, John Henry, Albert

Ezra Slocum Carr (1819-1894) – profesor chemii, historii naturalnej, nauk przyrodniczych i rolnictwa najpierw na uniwersytecie Wisconsin w Madison (Wisconsin), następnie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley[1]. Jako geolog należał do nowego pokolenia amerykańskich naukowców, którzy opierając się na teoriach wypracowanych przez europejskich badaczy formułowali nauki o ziemi bez odwoływania się do wykładników biblijnych[2]. Był mentorem naukowym i doradcą Johna Muira podczas jego pobytu i studiów w Madison, pozostali przyjaciółmi do śmierci Carra. Muir był serdecznie zaprzyjaźniony z jego żoną, Jeanne C. Carr, a korespondencja między mi, rozciągająca się na cztery dekady, jest jednym z podstawowych źródeł wiadomości na temat John Muira[3].

Biografia[edytuj | edytuj kod]

Ezra Carr wywodził się z rozległego rodu sięgającego korzeniami czasów Wilhema Zdobywcy, natomiast pierwsi udokumentowani członkowie roku Carrów (również inne pisownie, np. Karr) przybyli do Ameryki Północnej w XVI wieku[4]. Rodzicami Ezry byli Peleg Slocum Carr i Deborah Goodrich Carr. Ezra Slocum przyszedł na świat 9 marca 1819 r. w Stephentown, w stanie Nowy Jork. Studiował, m.in. nauki medyczne, na politechnice Rensselaer Polytechnic Institute w Troy (Nowy Jork), dyplom magisterski uzyskał na Castleton College uniwersytetu Vermont w 1842 r. Był wykładowcą na kilku uczelniach medycznych we wschodnich stanach USA, Nowy Jork i Pensylwania, zanim w 1856 r. objął katedrę na uniwersytecie Wisconsin w Madison jako jeden z jej pierwszych wykładowców[1], by wykładać chemię i przyrodoznawstwo (historię naturalną)[5].

Jako badacz i jako pedagog przyjął jako metodę pracy i wykładu propagowaną przez szwajcarskiego geologa, jednego z najwybitniejszych w swoim pokoleniu, Luis Agassiza – pracę w terenie, przy czym bezpośrednia obserwacja zjawisk naturalnych miała poprzedzać tworzenie teorii. Przedstawiona przez Agassiza na przełomie tal 1830. i 1840. teoria wielkiego zlodowacenia w czwartorzędzie[6], wywoławszy z początku powszechne kontrowersje naukowe, z czasem zyskała uznanie w Europie. Od czasu, gdy Agassiz po serii wykładów na amerykańskich uniwersytetach objął w 1947 r. profesurę zoologii i geologii na uniwersytecie Harvarda w Cambridge (Messachusetts)[7], jego teorie glacjologiczne i geologiczne – wspierane cieszącymi się wzrastającym autorytetem pracami Charlesa Lyella – zaczęły uzyskiwać coraz większe uznanie w amerykańskich kręgach naukowych. Tacy amerykańscy badacze jak James Hall i James Dwight Dan przyczynili się do ich rozpowszechnienia i wykształcili nowe pokolenie naukowców – był wśród nich Ezra S. Carr – przekonanych o możliwości studiowania historii Ziemi bez odwoływania się do poglądów nienaukowych[8].

Ezra Carr był wykładowcą na uniwersytecie w Madison do 1867 r., mieszkając z żoną, Jeanne C. (Smith), i dwoma synami pod adresem 114 West Gilman Street[2]. W latach 1857-59 zasiadał w radzie nadzorczej uniwersytetu (board of regents[9]) jako jej członek (regent). Kiedy we wczesnych latach 1860. uczelnia ta przechodziła poważny kryzys, głównie finansowy[10], jej studentem był John Muir, późniejszy amerykański Father of National Parks[11]. Pełniący obowiązki rektora profesor John Sterling przystał na wpisanie Muira na listę studentów, mimo że mógł on opłacać jedynie minimalne czesne[8]. Muir uczęszczał na zajęcia i wykłady prowadzone przez Johna Carra. (Dalsze szczegóły w Ezra Carr i John Muir.) Fakultet nauk o Ziemi przeprowadził w latach 1857-63 trzecią turę prac w zakresie geologicznej kartografii stanu Wisconsin pod nadzorem trzech jego członków: Jamesa Halla (przewodniczącego komisji kartograficznej), Ezry S. Carra i Edwarda Danielsa[12]. Ceniono co prawda na uniwersytecie angażowanie się Ezry Carra w kwestie polityczne, medyczne czy dotyczące gospodarki rolnej, ale sposób, w jaki to czynił, budził kontrowersje[5]. Wobec nieprzydłużenia umowy profesorskiej na uniwersytecie w Madison, Carrowie przeprowadzili się do Kalifornii i zamieszkali w Oakland.

Od 1867 do 1873 r. Ezra Carr prowadził wykłady z rolnictwa na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, publikując równocześnie wiele artykułów z zakresu chemii i rolnictwa. Jako pierwszy na tej uczelni profesor rolnictwa skupiał się raczej na kwestiach praktycznych, służących bezpośrednio ulepszeniu metod upraw ziemi, niż na zagadnieniach teoretycznych[13]. W 1873 r. wdał się w kontrowersyjną działalność zmierzającą do reorganizacji samego uniwersytetu, co doprowadziło do utraty stanowiska[13]. Kolejnym nieszczęściem tego roku była śmierć pierwszego syna, Ezry juniora (Neda) w wyniku powikłań po chorobie, której nabawił się podczas pobytu w Amazonii[8]. Od 1875 r. przez pięć lat Ezra Carr pełnił funkcję kuratora oświaty stanu Kalifornia (California State Superintendent of Public Instruction). W 1876 r. Carrowie przeprowadzili się do Pasadeny, gdzie osiedli na 43-arowej posiadłości Carmelita, zbudowawszy tam dom[2], wokół którego Jeanne Carr założyła ogród z wieloma egzotycznymi gatunkami roślin (obecnie tereny Muzeum Norton Simon)[14]. Przez kilka lat z sukcesem prowadziła plantację i eksport pomarańcz, ale bez wystarczających efektów finansowych. Nowe przedsięwzięcie – pensjonat – okazało się bardziej udanym, przynajmniej pod względem towarzyskim, gdyż do ich gości należeli podobno m.in. Ralph Waldo Emerson, John Muir, William Keith, and Helen Modrzejewska[15]. Nie uratowało to jednak rodzinnej sytuacji materialnej i małżonkowie Carr sprzedali Carmelitę w 1892 r.[15] Ezra Carr zmarł w 1894 r., a Jeanne Carr w 1903 r. Oboje zostali pochowani na cmentarzu Mountain View Cemetry w Oakland; obecnie ich miejsce spoczynku nie jest oznaczone nagrobkiem[13].

Ezra Carr i John Muir[edytuj | edytuj kod]

W 1861 r. jako student pierwszego roku John Muir wybrał, obok łaciny i greki, zajęcia z chemii i geologii prowadzone przez dra Ezrę S. Carra. Obaj wiedzieli już o swoim istnieniu od żony Carra, Jeanne S. Carr, która zetknęła się po raz pierwszy z Muirem podczas targów stanu Wisconsin we wrześniu 1860 r., gdzie jego wynalazki zdobyły nagrodę[16], i opowiedziała o niezwykle utalentowanym młodzieńcu z rolniczej prowincji Wisconsin swojemu mężowi[8]. Aby wesprzeć nowego studenta, biednego lecz wybitnego w swych talentach, małżonkowie Carr zaproponowali mu cosobotnie zajęcie przy ich domu w Madison i zajmowanie się ich dwoma synami, Ezrą i Edwardem, oraz synem innego profesora uniwersytetu, Henrym Butlerem. Wkrótce pobyt w domu Carrów przydłużył się o pozostanie na obiad, a potem i na dłuższe wieczory[2]. Równocześnie Ezra Carr udostępnił Muirowi swoją domową, doskonale skompletowaną bibliotekę. Tamtejszym lekturom i tym w bibliotece uniwersyteckiej oraz wykładom Carra zawdzięcza Muir gruntowne zaznajomienie się z najnowszym stanem badań geologicznych i najnowszymi teoriami glacjologicznymi. Nowatorska forma zajęć wprowadzona przez Carra oznaczała studiowanie zjawisk bezpośrednio w terenie poprzez odczytywanie i interpretację elementów krajobrazu. W listach i dziennikach Muir wielokrotnie składał hołd swojemu "doktorowi" za tę lekcję sztuki patrzenia na krajobraz: „Nigdy nie zapomnę doktora [Carra], który jako pierwszy otworzył przede mną księgę natury” (I shall not forget the Doctor, who first laid before me the great book of Nature)[17].

Kariera uniwersytecka Muira mogła była przyjąć inny obrót w 1962 r., kiedy to okropności amerykańskiej wojny secesyjnej stały się codziennością życia w Madison i Muir postanowił zostać lekarzem. Podzielił się tym postanowieniem ze swoim profesorem, a ten w pełni je poparł, o ile Muir przez dodatkowe dwa semestry będzie studiował chemię. Do tego jednak nie doszło i zamiast przygotowywać się do studiowania medycyny na uniwersytecie Michigan w Ann Arbor, Muir wraz z dwojgiem przyjaciół udał się latem na wędrówkę geologiczno-botaniczną wzdłuż rzeki Wisconsin, a przez następne miesiące pomagał w domach rodzeństwa przy żniwach, aż w końcu porzucił ideę zostania lekarzem[8].

W sumie John Muir spędził zaledwie dwa i pół roku jako słuchacz uniwersytetu w Madison, ale jego kontakt z małżeństwem Carrów nie został zerwany dzięki ożywionej korespondencji z Jeanne Carr. Bezpośrednio zaingerowali w jego życie, kiedy w marcu 1867 r. John Muir uległ wypadkowi podczas pracy w fabryce i dzięki ich wstawiennictwu dostał się pod specjalistyczną opiekę lekarską. Także w początkach pisarskiej kariery John Muir skorzystał z pomocy Ezry Carra, gdy ten podsunął jego artykuł naczelnemu redaktorowi „Overland Monthly”; przyjęty entuzjastycznie tekst rozpoczął regularną współpracę Muira z tym miesięcznikiem[2].

Profesor Carr miał bez wątpienia decydujący wpływ na rozwój naukowy John Muira, ale głębiej sięgający kontakt intelektualny i emocjonalny wiązał Muira z Jeanne Carr – powierniczką najważniejszych jego myśli, mentorką literacką i towarzyską, doradczynią w sprawach międzyludzkich, a w końcu i jego swatką. Jeśli nazwisko Muira wiązane jest z nazwiskiem Carr to dotyczy to w pierwszym rzędzie Jeanne S. Carr.[18]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Ezra Carr | Photograph [online], Wisconsin Historical Society, 1 grudnia 2003 [dostęp 2020-06-13].
  2. ↑ a b c d e Linnie Marsh Wolfe, Son of the Wilderness. The Life of John Muir, New York: Alfred A. Knopf, 1945.
  3. ↑ Bonnie Johanna Gisel (red.), Kindred & Related spirits: The Letter of John Muir and Jeanne C- Carr, Salt Lake City: U of Utah P, 2001, ISBN 978-0-87480-682-3.
  4. ↑ Boston Public Library, The Carr family records. Embacing [sic] the record of the first families who settled in America and their descendants, with many branches who came to this country at a later date, Rockton, Ill., Herald printing house, 1894 [dostęp 2020-06-13].
  5. ↑ a b Carr, Ezra Slocum 1819 - 1894 [online], Wisconsin Historical Society, 8 sierpnia 2017 [dostęp 2020-06-14].
  6. ↑ Nowa encyklopedia powszechna PNW, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, ISBN 83-01-11096-1.
  7. ↑ Agassiz, Louis [online], hls-dhs-dss.ch [dostęp 2020-06-14] (niem.).
  8. ↑ a b c d e Frederick Turner, Rediscovering America. John Muir in His Time and Ours, New York: Viking, 1985, ISBN 0-670-80774-5.
  9. ↑ Board of Regents [online], Board of Regents, 8 grudnia 2016 [dostęp 2020-06-14] (ang.).
  10. ↑ The University of Wisconsin Collection: The University of Wisconsin : a history (Volume 1): 3. The aims of the founders [online], digicoll.library.wisc.edu [dostęp 2020-06-14].
  11. ↑ Travis McGuckin, John Muir: Father of the National Parks, Lulu.com, 2015, ISBN 978-1-329-55631-7.
  12. ↑ History of the Department [online], Department of Geoscience [dostęp 2020-06-15] (ang.).
  13. ↑ a b c Lives of the Dead: Mountain View Cemetery in Oakland [online], mountainviewpeople.blogspot.com [dostęp 2020-06-15] (ang.).
  14. ↑ Sculpture Garden » Norton Simon Museum [online], www.nortonsimon.org [dostęp 2020-06-15].
  15. ↑ a b Guide to the Carr Family Collection, 1870-1936 [online], oac.cdlib.org [dostęp 2020-06-15].
  16. ↑ An Ingenious Whittler - from the Wisconsin State Journal, 1860 September 25 - John Muir Exhibit (John Muir Education Project, Sierra Club California) [online], vault.sierraclub.org [dostęp 2020-06-15].
  17. ↑ University of California Libraries, The writings of John Muir, Boston : Houghton Mifflin, 1916 [dostęp 2020-06-15].
  18. ↑ Bonnie Johanna Gisel, Spiritual Intimacy: John Muir and Jeanne C. Carr, [w:] Sally M. Miller (red.), Spiritual Intimacy: John Muir and Jeanne C. Carr, New York: Peter Lang Publishing, 1999, s. 35-62, ISBN 0-8204-4008-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ezra_Carr&oldid=71795211”