Famadihana
Famadihana – malgaski obrzęd pogrzebowy, regularne ceremonie ekshumacji kości zmarłego, owinięcia w świeży jedwabny całun lamba mena i ponownego pochówku; u Meriny często związany z przeniesieniem do grobu rodzinnego w ziemi przodków. Na ceremonię przybywa rodzina i przyjaciele zmarłego, którzy tańczą ze zmarłym, śpiewają i ucztują, oddając zmarłemu hołd.
Opis[edytuj | edytuj kod]
W kulturze ludu Merina famadihana ma miejsce najczęściej w przypadkach, gdy zmarły został pochowany z dala od domu rodzinnego. Ceremonia ma na celu przeniesienie kości zmarłego do grobu rodzinnego w ziemi przodków[1]. W kulturze ludu Betsileo famadihana organizowana jest najczęściej dla przeniesienia kości tymczasowo pochowanych zmarłych do nowo wybudowanego grobu[1]. Ponadto famadihana urządzana jest regularnie co ok. siedem lat[2], by złożyć hołd zmarłemu[1]. Zgodnie z obowiązującym prawem, ceremonia może odbywać się jedynie w porze suchej – od czerwca do września[2].
Podczas ceremonii, trwającej nawet tydzień[2], rodzina zmarłego lub zmarłych wyciągają ich szczątki z grobów, układają na matach i owijają w nowy, jedwabny całun lamba mena[1]. Członkowie rodziny obnoszą szczątki zmarłego po okolicy, „pokazując mu”, co się zmieniło i informując o nowych wydarzeniach w rodzinie[2][1]. Zmarły chowany jest ponownie przed zmierzchem[1].
Merina „goszczą” swoich zmarłych w domu, by następnie przenieść ich szczątki w procesji i złożyć do rodzinnego grobu w czasie największej glorii, czyli w samo południe – o godzinie 15:00[3]. Panuje atmosfera strachu przed kontaktem ze zmarłymi i grobami[3]. Szczątki zmarłych niosą na ramionach kobiety „zmuszane” przez mężczyzn do procesji i do tańca na specjalnie przygotowanych scenach[3]. Po dojściu do grobu, mężczyźni wydobywają szczątki innych zmarłych, które również obnoszone są przez kobiety kilkakrotnie wokół grobu[3]. Następnie kobiety siadają wokół grobu, trzymając szczątki zmarłych na kolanach, a mężczyźni przemawiają, prosząc przodków o błogosławieństwo, tzw. tsodrano i informując o tym, kto z obecnych podarował jaki całun[4]. Po przemowach kobiety ponownie tańczą ze szczątkami[4]. Atmosfera zmienia się – strach przeradza się w radość, szczątki zmarłych są podrzucane, a następnie składane do grobu przez mężczyzn[4].
W kulturze malgaskiej przodkowie odgrywają ważną rolę. Według lokalnych wierzeń duchy przodków, jeśli są traktowane z należytym szacunkiem, opiekują się potomkami, zapewniając im dobrobyt i szczęście[1]. Ceremonia famadihana jest przejawem szacunku dla przodków, których doczesne szczątki muszą być otoczone należytą opieką[1]. Podczas ceremonii kobiety, które starają się zajść w ciążę, zabierają fragment starego całunu i chowają go pod materacem łóżka, wierząc że sprowadzi nań płodność[2].
Społeczności Sakalawa pielęgnują podobne tradycje – Menabe Sakalawa co dziesięć lat przeprowadzają ceremonię fitmapoha, podczas której ekshumowane są szczątki królewskie i obmywane w rzece[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Peter Tyson: Madagascar - The Eighth Continent: Life, Death and Discovery in a Lost World. Bradt Travel Guides, 2013, s. 135. ISBN 978-1-84162-441-9. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Hilary Bradt, Daniel Austin: Madagascar. Bradt Travel Guides, 2014, s. 18. ISBN 978-1-84162-498-3. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c d Maurice Bloch, Jonathan Parry: Death and the Regeneration of Life. Cambridge University Press, 1982, s. 216. ISBN 978-0-521-27037-3. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c Maurice Bloch, Jonathan Parry: Death and the Regeneration of Life. Cambridge University Press, 1982, s. 217. ISBN 978-0-521-27037-3. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- BBCNews: Madagascar's dance with the dead. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- Barry Bearak. Ambohimirary Journal: Dead Join the Living in a Family Celebration. „The New York Times”, 2010-09-05. (ang.).