Formacja Santana

Formacja Santana (port. Formação Santana) – formacja geologiczna składająca się ze skał osadowych, występująca w północno-wschodniej Brazylii (stany Pernambuco), Piauí i Ceará), w basenie Araripe (port. Bacia do Araripe). Jej wiek oceniany jest na późną kredę. Znana z występowania licznych skamieniałości^[1].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa formacji pochodzi od miejscowości Santana do Cariri, gdzie skały te odkryto i opisano po raz pierwszy.

Wiek[edytuj | edytuj kod]

Wiek formacji został oznaczony na górną kredę (dolny cenoman – ok. 92 mln lat temu).

Opis[edytuj | edytuj kod]

Formacja Santana składa się głównie ze skał osadowych.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Formacja Santana należy do grupy Araripina (port. Grupo Araripina).

Poniżej zalega formacja Crato (port. Formação Crato).

Skamieniałości[edytuj | edytuj kod]

W skałach formacji Santana oznaczono liczne, dobrze zachowane skamieniałości (Fossillagerstätte), często pozwalające określić warunki środowiska. W 1996 r. został opisany nowy gatunek maniraptora^[1].

Oznaczone gatunki[edytuj | edytuj kod]

Dinozaury[edytuj | edytuj kod]

Wiele gatunków wymarłych zwierząt zostało opisanych w Estado do Ceara^[2].

Dinozaury i ptaki formacji Santana
Rodzaj	Gatunek	Występowanie	Uwagi	Wizualizacja
Angaturama^[2]	A. limai^[2]	Estado do Ceara, Brazylia^[2].	Spinosauridae. Rostralna część czaszki^[3]. Synonim Irritator challengeri.
Irritator^[2]	I. challengeri^[2]	Estado do Ceara, Brazylia^[2].	Spinosauridae. Fragmenty czaszki^[3].
Mirischia^[2]	M. asymmetrica^[2]	Estado do Ceara, Brazylia^[2].	Compsognathidae
Santanaraptor^[2]	S. placidus^[2]	Estado do Ceara, Brazylia^[2].	Fragmenty szkieletu pozaczaszkowego^[4].

Pterozaury[edytuj | edytuj kod]

Pterodaktyle formacji Santana
Rodzaj	Gatunek	Występowanie	Opis	Wizualizacja
Araripedactylus	Araripedactylus dehmi			Tropeognathus Tupuxuara leonardii i Tupuxuara longicristatus
Araripesaurus	Araripesaurus castilhoi
Barbosania^[5]	Barbosania gracilirostris
Cearadactylus	Cearadactylus atrox
Pricesaurus	"Pricesaurus megalodon"
Santanadactylus	Placeholder placeholder
Tapejara	Tapejara wellnhoferi
Tropeognathus	Tropeognathus mesembrinus
Tupuxuara	T. deliradamus T. leonardii T. longicristatus	Romualdo Member

Żółwie[edytuj | edytuj kod]

Żółwie formacji Santana
Rodzaj	Gatunek	Występowanie	Opis	Wizualizacja
Santanachelys			Protostegidae, Cryptodira	Santanachelys

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Skały formacji Santana były eksploatowane jako surowce ceramiczne. Obecnie trwa nielegalny handel skamieniałościami pozyskiwanymi z tej formacji.

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

W trakcie wietrzenia skał formacji Santana powstaje gleba o nietypowym składzie, poza tym niespotykana nigdzie w tym regionie.

W górach pada do Araripe występuje endemiczny gatunek ptaka skoczek królewski (Antilophia bokermanni).

Zobacz[edytuj | edytuj kod]

Santana Formation fossils
American Museum of Natural History:. amnh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-04)]. Brazilian fossil fishes

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Maisey, J.G., Rutzky, I., Blum, S. & W. Elvers (1991): Laboratory Preparation Techniques. In Maisey, j:G. (ed): Santana Fossils: An Illustrated Atlas, Tfh Pubns Inc. ISBN 0-86622-549-8. pp 99–103
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Weishampel, David B; et al. (2004). "Dinosaur distribution (Early Cretaceous, South America)." In: Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.): The Dinosauria, 2nd, Berkeley: University of California Press. Pp. 563-570. ISBN 0-520-24209-2.
↑ ^a ^b "Table 4.1," in Weishampel, et al. (2004). Page 73.
↑ "Table 5.1," in Weishampel, et al. (2004). Page 114.
↑ Ross A. Elgin and Eberhard Frey (2011) A new ornithocheirid, Barbosania gracilirostris gen. et sp. nov. (Pterosauria, Pterodactyloidea) from the Santana Formation (Cretaceous) of NE Brazil Swiss Journal of Palaeontology (advance online publication) DOI: 10.1007/s13358-011-0017-4 [1]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Grimaldi David A. (red.) 1990. Insects from the Santana Formation, Lower Cretaceous, of Brazil, Bulletin of the American Museum of Natural History no. 195
Maisey John G. (red.) 1991. Santana Fossils – An Illustrated Atlas (T.H.F. Publ.)
Maisey, John G., Rutzky, I., Blum, S. & W. Elvers (1991): Laboratory Preparation Techniques. In Maisey, j:G. (red): Santana Fossils: An Illustrated Atlas, Tfh Pubns Inc.ISBN 0-86622-549-8. pp 99–103
Martill David M., 1993. Fossils of the Santana and Crato Formations, Brazil (Field Guide to Fossils no. 5) (The Palaeontological Association) ISBN 0-901702-46-3

[Maisey-1] Maisey, J.G., Rutzky, I., Blum, S. & W. Elvers (1991): Laboratory Preparation Techniques. In Maisey, j:G. (ed): Santana Fossils: An Illustrated Atlas, Tfh Pubns Inc. ISBN 0-86622-549-8. pp 99–103

[cretaceousdistribution-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Weishampel, David B; et al. (2004). "Dinosaur distribution (Early Cretaceous, South America)." In: Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.): The Dinosauria, 2nd, Berkeley: University of California Press. Pp. 563-570. ISBN 0-520-24209-2.

[table-4-1-73-3] "Table 4.1," in Weishampel, et al. (2004). Page 73.

[table-5-1-114-4] "Table 5.1," in Weishampel, et al. (2004). Page 114.

[5] Ross A. Elgin and Eberhard Frey (2011) A new ornithocheirid, Barbosania gracilirostris gen. et sp. nov. (Pterosauria, Pterodactyloidea) from the Santana Formation (Cretaceous) of NE Brazil Swiss Journal of Palaeontology (advance online publication) DOI: 10.1007/s13358-011-0017-4 [1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]