Frieren. U kresu drogi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frieren. U kresu drogi
jap. 葬送のフリーレン
(Sōsō no Furīren)
Gatunekfantasy, dramat, przygodowy[1]
Manga
AutorKanehito Yamada
ArtystaTsukasa Abe
WydawcaShōgakukan
Polski wydawcaStudio JG
Odbiorcyshōnen
Drukowana wShūkan Shōnen Sunday
Wydawana28 kwietnia 2020obecnie
Liczba tomów12
Telewizyjny serial anime
ReżyserKeiichirō Saitō
ScenariuszTomohiro Suzuki
MuzykaEvan Call
StudioMadhouse
Stacja telewizyjnaNippon TV
Premierowa emisja29 września 202322 marca 2024
Liczba odcinków28

Frieren. U kresu drogi (jap. 葬送のフリーレン Sōsō no Furīren)manga napisana przez Kanehito Yamadę i zilustrowana przez Tsukasę Abe, publikowana na łamach magazynu „Shūkan Shōnen Sunday” wydawnictwa Shōgakukan od kwietnia 2020. Na jej podstawie powstał serial anime wyprodukowany przez studio Madhouse, który emitowano od września 2023 do marca 2024.

W Polsce prawa do dystrybucji mangi nabyło Studio JG. Prawa do streamingu wersji anime posiada w Polsce serwis Crunchyroll.

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Historia opowiada o elfiej czarodziejce Frieren, byłej członkini grupy poszukiwaczy przygód, którzy pokonali króla demonów i przywrócili harmonię na świecie. W przeszłości do drużyny oprócz Frieren należeli: ludzki bohater Himmel, krasnoludzki wojownik Eisen oraz ludzki kapłan Heiter. Przed rozstaniem wszyscy wspólnie obserwują Meteory Ery, deszcz meteorytów, który zdarza się raz na 50 lat. Frieren zgadza się zobaczyć z nimi ponownie i proponuje, że zabierze ich w lepsze miejsce, aby mogli obserwować to wydarzenie przy powtórnym jego wystąpieniu. Następnie Frieren odchodzi i podróżuje po świecie w pogoni za magiczną wiedzą.

Frieren wraca do stolicy 50 lat później, stwierdzając, że miasto się zmieniło, a jej dawni towarzysze wyraźnie się postarzeli. Po ostatnim obejrzeniu deszczu meteorytów wraz z towarzyszami, Himmel umiera ze starości. Podczas jego pogrzebu Frieren wyraża poczucie winy, że nie próbowała poznać go lepiej. Następnie składa wizytę swoim pozostałym towarzyszom. Przyjmuje ofertę nauczania i opieki nad Fern, osieroconym dzieckiem adoptowanym przez Heitera. Otrzymuje również zaproszenie do podróży daleko na północ, do miejsca spoczynku dusz, aby godnie pożegnać Himmela i wyrazić swoje uczucia. Aby spełnić te prośby, Frieren wyrusza w podróż razem z Fern, jednocześnie kontynuując swoją pasję do poznawania magii.

Bohaterowie[edytuj | edytuj kod]

Drużyna Frieren[edytuj | edytuj kod]

  • Frieren (jap. フリーレン Furīren)
Seiyū: Atsumi Tanezaki[2]
Elfia czarodziejka i była członkini drużyny, która pokonała króla demonów. Chociaż wygląda na bardzo młodą, należy do długowiecznej rasy elfów i żyje od ponad tysiąca lat. Ponieważ jej poczucie czasu jest odmienne od ludzkiego, nie ma skrupułów, by pracować miesiącami, jeśli nie latami. Ponad tysiąc lat temu, kiedy wioska Frieren została zaatakowana przez demony, została uratowana przez potężną czarodziejkę Flamme, która wzięła ją na swoją uczennicę. To traumatyczne przeżycie zaszczepiło we Frieren głęboko zakorzenioną odrazę do demonów, która pragnie wyplenić je z powierzchni ziemi. Po śmierci króla demonów, poświęciła się badaniom nad magią przeciwko demonom, kontynuując zabijanie ich, kiedy tylko mogła. Jako osoba, która zgładziła najwięcej demonów w historii, zyskała przydomek „Frieren Odsyłająca do Grobu”, budząc postrach wśród ich rasy. Po śmierci Himmela, członka rozwiązanej dawno już drużyny, żałowała, że nie poznała go lepiej podczas ich dziesięcioletniej przygody. W rezultacie wyruszyła w nową podróż w towarzystwie swojej uczennicy Fern, aby dowiedzieć się więcej o ludzkości. Jako elfka jest często postrzegana jako niewrażliwa na ludzkie emocje. Jej okazjonalna niezdarność w interakcjach społecznych prowadzi do tego, że inni błędnie określają ją jako zdystansowaną, ale w rzeczywistości posiada życzliwą i opiekuńczą naturę.
  • Fern (jap. フェルン Ferun)
Seiyū: Kana Ichinose[3]
Jedyna uczennica Frieren. Jest sierotą wojenną z południowego kraju, która straciła rodziców i była bliska popełnienia samobójstwa, skacząc z rozpaczy z wąwozu. Została uratowana przez Heitera, pod okiem którego później zaczęła trenować magię, aby stać się samodzielną. Mając 9 lat poznała Frieren, która odwiedzała wówczas Heitera. Fern poprosiła elfkę o nauczenie jej magii, aby mogła stać się pełnoprawnym magiem. Po śmierci Heitera, w wieku 15 lat wyruszyła w podróż jako uczennica Frieren. Później została magiem pierwszej klasy, zdając egzamin jeszcze jako nastolatka.
  • Stark (jap. シュタルク Shutaruku)
Seiyū: Chiaki Kobayashi[3], Arisa Kiyoto (dziecko)[4]
Młody wojownik, który został wychowany przez Eisena i zastąpił go w nowej przygodzie Frieren. Ponieważ Eisen odrzucił zaproszenie ze względu na swój podeszły wiek, Stark przyjął rolę wojownika walczącego w zwarciu, do czego Frieren i Fern, jako czarodziejki, nie są przystosowane. Pomimo swojej nieśmiałości, Stark okazuje się być silnym i zdolnym wojownikiem, lojalnym wobec swoich towarzyszy.
  • Sein (jap. ザイン Zain)
Seiyū: Yūichi Nakamura[5]
Kapłan z północnych krain, który dołącza do drużyny Frieren. Pomimo wyjątkowego talentu, łatwo ulega własnym nałogom, takim jak zamiłowanie do alkoholu, papierosów, hazardu i starszych kobiet. Przez pewien czas podróżuje z grupą Frieren, ale ostatecznie opuszcza ją tymczasowo, aby szukać swojego najlepszego przyjaciela, który dawno temu wybrał się na samotną przygodę.

Drużyna bohaterów[edytuj | edytuj kod]

Grupa bohaterów, do której należała Frieren. Podróżowali razem przez 10 lat, aż w końcu wypełnili swoją misję zabicia króla demonów, a następnie rozstali się.

  • Himmel (jap. ヒンメル Hinmeru)
Seiyū: Nobuhiko Okamoto[2]
Zmarły ludzki członek oryginalnej drużyny bohaterów. Był liderem grupy, którego cechował egocentryzm i pewność siebie, ale jednocześnie głęboka życzliwość i bezinteresowność. Po wspólnym obejrzeniu deszczu meteorytów on i Frieren obiecali sobie, że jeszcze się spotkają. Zmarł wkrótce po ich ponownym spotkaniu 50 lat później.
  • Heiter (jap. ハイター Haitā)
Seiyū: Hiroki Tōchi[2]
Drugi zmarły ludzki członek drużyny bohaterów. Był kochającym alkohol kapłanem, który znalazł, adoptował i wychował Fern po rozwiązaniu grupy.
  • Eisen (jap. アイゼン Aizen)
Seiyū: Yōji Ueda[2]
Jedyny żyjący członek oryginalnej drużyny bohaterów oprócz Frieren. Eisen jest krasnoludem, który, choć nie tak długowieczny jak elfy, wciąż ma znacznie dłuższą długość życia niż ludzie. Ponieważ jednak był już w kwiecie wieku i starzał się, nawet jak na krasnoludzkie standardy, odrzucił zaproszenie Frieren do ponownej wyprawy, decydując się spędzić pozostałe dni w spokoju, polecając swojego ucznia Starka jako swojego zastępcę.

Demony[edytuj | edytuj kod]

Rasa potworów, która niegdyś terroryzowała świat, prowadzona przez króla demonów, dopóki ten nie został zabity przez drużynę bohaterów. Od tego czasu niedobitki sił, choć osłabione, nadal prowadzą wojnę z innymi rasami. Demony są indywidualistycznymi stworzeniami, których hierarchia społeczna opiera się wyłącznie na sile i chociaż wykazano, że są zdolne do odczuwania emocji, te różnią się od ludzkich, co sprawia, że są niezgodne z ludzkimi normami moralnymi. Ostatecznie udają one okazywanie ludzkich uczuć, aby zwodzić innych.

  • Aura (jap. アウラ)
Seiyū: Ayana Taketatsu[6]
Dawna nemezis Frieren i drużyny bohaterów, którą udało im się wypędzić wiele lat temu. Posiada Szale Posłuszeństwa, broń, która pozwalała jej zdominować przeciwników i zamieniać ich w marionetki, umożliwiając odcięcie im głów, stąd przydomek „Gilotynniczka”. Kiedy Aura próbuje użyć Szal Posłuszeństwa na Frieren, zamiast tego wpada pod jej kontrolę i na rozkaz Frieren odcina sobie głowę.
  • Qual (jap. クヴァール Kuvāru)
Seiyū: Hiroki Yasumoto[7]
Qual, znany jako „Starzec Rozkładu”, był jednym ze sług króla demonów, który został zapieczętowany przez drużynę bohaterów, ponieważ był zbyt silny, aby go pokonać. Kilkadziesiąt lat później został odpieczętowany przez Frieren, która ostatecznie zniszczyła go z pomocą Fern. Jest twórcą potężnej magii ofensywnej znanej jako „Zoltraak”, która stała się standardowym zaklęciem używanym przez magów po tym, jak została zbadana i rozszyfrowana przez ludzkich badaczy w czasie, gdy był zapieczętowany.
  • Lügner (jap. リュグナー Ryugunā)
Seiyū: Jun’ichi Suwabe[6]
Demon służący Aurze, który pod przykrywką „wysłannika pokoju” ma za zadanie zlikwidować barierę antydemoniczną w mieście. Zostaje zgładzony przez Fern przy użyciu zaklęcia zabijającego demony, którego nauczyła ją Frieren.
  • Linie (jap. リーニエ Rīnie)
Seiyū: Manaka Iwami[6]
Jedna z asystentek Lügnera. Jest demonem zdolnym do odczytywania many przeciwnika i wykorzystywania jej przeciwko niemu. Została zabita przez Starka podczas tej samej bitwy, w której Lügner zmierzył się z Fern.
  • Draht (jap. ドラート Dorāto)
Seiyū: Kōki Ōsuzu[6]
Jeden z asystentów Lügnera, który wszedł do celi więziennej Frieren, próbując ją zabić. Z powodu jego arogancji, która była przyczyną upadku Lügnera i Linie, został stracony przez samą Frieren.

Inni[edytuj | edytuj kod]

  • Flamme (jap. フランメ Furanme)
Seiyū: Atsuko Tanaka[7]
Legendarna czarodziejka i twórczyni ludzkiej magii. Była uważana za postać mitologiczną, a jej istnienie jest często kwestionowane. Wiele przypisywanych jej grymuarów uważa się za fałszywe, ale w rzeczywistości istniała około tysiąclecia przed początkiem historii. Była mentorką Frieren i uczennicą wielkiej czarodziejki Serie.
  • Granat (jap. グラナト Guranato)
Seiyū: Shunsuke Sakuya
Obecny graf miasta Granat, którym władała również jego długa linia przodków. Próbuje doprowadzić do rozmów pokojowych z demonami, zwłaszcza z wysłannikami Aury, ale skrycie żywi do nich nienawiść i szuka zemsty za śmierć syna.
  • Kraft (jap. クラフト Kurafuto)
Seiyū: Takehito Koyasu[8]
Elfi mnich, który został uwięziony w chatce w górach Schwer. Frieren i jej drużyna spotkali go, gdy szukali schronienia przed zamiecią i pozostali z nim przez sześć miesięcy, zanim ich drogi się rozeszły.
  • Starszy brat Seina
Seiyū: Daisuke Hirakawa[9]
Kapłan w małej wiosce w lesie Alt, który samotnie wychowywał Seina po tym jak stracili rodziców. Mimo zaproszenia Heitera, odrzucił możliwość zostania kapłanem w świętym mieście, aby poświęcić się opiece nad bratem, czego nigdy nie żałował.
  • Stoltz (jap. シュトルツ Shutorutsu)
Seiyū: Takuya Eguchi[10]
Starszy brat Starka. W przeciwieństwie do innych mieszkańców wioski, którzy postrzegali Starka jako nieudacznika, Stoltz zawsze traktował brata z życzliwością i pomagał mu odpowiednio trenować. Zginął, gdy legion demonów najechał ich wioskę i zrównał ją z ziemią, dając Starkowi czas na ucieczkę.
  • Przywódczyni Wioski Miecza (jap. 剣の里の里長 Ken no Sato no satoosa)
Seiyū: Konomi Kohara[10]
Młoda przywódczyni odosobnionej wioski, która chroni święty miecz przeznaczony dla legendarnego bohatera. Jest wnuczką poprzedniej liderki wioski, która powitała Himmela i jego drużynę podczas ich podróży w celu pokonania króla demonów.

Manga[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy rozdział mangi został opublikowany 28 kwietnia 2020 w magazynie „Shūkan Shōnen Sunday[11]. W styczniu 2023 ogłoszono, że publikacja serii zostanie tymczasowo wstrzymana[12]. Wydawnictwo Shōgakukan zebrało jej rozdziały w pojedyncze tankōbony, których pierwszy tom opublikowano 18 sierpnia 2020[13]. Według stanu na 18 grudnia 2023, do tej pory wydano 12 tomów[14].

17 lutego 2023 wydawnictwo Studio JG ogłosiło, że nabyło prawa do dystrybucji mangi w Polsce[15], premiera odbyła się zaś 12 maja tego samego roku[16].

Od 22 do 26 maja 2023 w magazynie internetowym „Sunday Webry” ukazało się pięć spin-offów w formie one-shotów różnych autorów[17]:

  • Chūbō no Frieren (jap. 厨房のフリーレン Chūbō no Furīren) – Kassan (22 maja)
  • Yūsha Himmel no bōkentan (jap. 勇者ヒンメルの冒険譚 Yūsha Hinmeru no bōkentan) – Ren Miura (23 maja)
  • Frieren wa ningen wo shiritai (jap. フリーレンは人間を知りたい Furīren wa ningen wo shiritai) – Jona (24 maja)
  • Himmel Tabi Nikki (jap. ヒンメル旅にっき Hinmeru tabi nikki) – Kazumi Yamaguchi (25 maja)
  • Yorimichi no Frieren (jap. 寄り道のフリーレン Yorimichi no Furīren) – Sōichi Igarashi (26 maja)

Anime[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2022 na okładce 9. tomu mangi ogłoszono, że seria otrzyma adaptację w formie anime[18][19]. Później ujawniono, że będzie to serial telewizyjny[20] wyprodukowany przez studio Madhouse i wyreżyserowany przez Keiichirō Saitō. Scenariusz napisał Tomohiro Suzuki, postacie zaprojektowała Reiko Nagasawa, a muzykę skomponował Evan Call. Seria była emitowana od 29 września 2023 do 22 marca 2024 w bloku programowym Kin’yō Road Show stacji Nippon TV[21][22][23]. Pierwszym motywem otwierającym jest „Yūsha” (jap. 勇者) autorstwa Yoasobi, końcowym zaś „Anytime Anywhere” w wykonaniu Milet[24]. W pierwszym odcinku jako motyw końcowy został wykorzystany utwór „Bliss” również autorstwa Milet[25]. Drugi motyw otwierający, zatytułowany „Haru” (jap. 晴る), wykonał duet Yorushika[26], podczas gdy drugim motywem końcowym jest inną część utworu „Anytime Anywhere”[27]. W Polsce prawa do streamingu anime posiada serwis Crunchyroll[28].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

W poradniku Kono manga ga sugoi! (edycja 2021 roku) seria znalazła się na 2. miejscu w rankingu 20 najlepszych mang dla chłopców[29], natomiast w rankingu z kolejnego roku uplasowała się na 6. miejscu[30]. Manga zajęła 2. miejsce w rankingu rekomendowanych komiksów ogólnonarodowych pracowników księgarń z 2021 roku prowadzonym przez Honya Club[31]. W tym samym roku zajęła również 17. miejsce na liście „książka roku” prowadzonej przez magazyn Da Vinci[32]. Na liście z 2022 roku zajęła 10. miejsce[33].

Sprzedaż[edytuj | edytuj kod]

Data 2021 2022 2023
marzec[34] luty[35] czerwiec[36] wrzesień[37] marzec[38] wrzesień[39] grudzień[40]
Liczba sztuk 2 000 000 5 600 000 6 000 000 7 200 000 8 000 000 10 000 000 17 000 000

Opinie[edytuj | edytuj kod]

Rebecca Silverman z Anime News Network przyznała pierwszemu tomowi ocenę A-. Pochwaliła koncepcję Frieren, która przeżywa swoich towarzyszy i jest zmuszona do życia, starając się zrozumieć ludzki świat i własne emocje, nazywając to „interesującym ujęciem gatunku fantasy”. Silverman skomentowała jednak, że rysunki nie są „w stanie całkowicie sprostać emocjonalnym zadaniom tej historii” i że uczennicy Frieren, Fern, „brakuje osobowości”[41].

Wolfen Moondaughter z Sequential Tart przyznała pierwszemu tomowi 9 punktów na 10. Recenzentka podkreśliła obyczajowy charakter historii, pomimo założenia, które obejmuje „przygody w stylu D&D”, chwaląc również interakcje między postaciami i rysunki, kończąc: „Jeśli chcesz odpocząć od scen walki, a chcesz czegoś bardziej pogodnego i kontemplacyjnego, ta książka powinna ci dobrze służyć! To także urocza opowieść o czczeniu pamięci o utraconych bliskich i radzeniu sobie z żałobą”[42]. Sheena McNeil z tej samej strony internetowej dała pierwszemu tomowi ocenę 7/10. Doceniła koncepcję „co się dzieje z drużyną, gdy zadanie się kończy?” nazywając ją interesującą. McNeil porównała również tempo i odczucia serii do Haibane renmei[43]. Redakcja The Fandom Post nazwała ją szóstą najlepszą mangą 2021 roku[44].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Rok Ceremonia Rezultat Źródło
2021 New Manga Award 2. miejsce [45]
Manga Taishō Wygrana [46][47][48]
Nagroda Kulturalna im. Osamu Tezuki Wygrana [49][50][51]
eBook Initiative Japan Manga Award 2. miejsce [52][53]
Nagroda Kōdansha Manga Nominacja [54]
Tsutaya Comic Award 5. miejsce [55]
Next Manga Award 3. miejsce [56]
2022 Nagroda Kōdansha Manga Nominacja [57]
2023 Nagroda Shōgakukan Manga Wygrana [58]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. VIZ: The Official Website for Frieren: Beyond Journey’s End [online], Viz Media [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  2. a b c d Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Anime Reveals More Cast, Character Visual [online], Anime News Network, 14 czerwca 2023 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
  3. a b Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Anime Reveals Cast for Fern, Stark [online], Anime News Network, 7 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-23] (ang.).
  4. アニメ『葬送のフリーレン』声優一覧|全キャスト66人を網羅&随時更新 [online], Abema Times, 23 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-31] (jap.).
  5. Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Anime Casts Yūichi Nakamura as Sein [online], Anime News Network, 28 listopada 2023 [dostęp 2023-12-31] (ang.).
  6. a b c d Alex Mateo, Frieren: Beyond Journey's End Anime Reveals 4 New Cast Members, Visual [online], Anime News Network, 13 października 2023 [dostęp 2023-12-31] (ang.).
  7. a b Egan Loo, Frieren: Beyond Journey's End Anime Casts Atsuko Tanaka, Hiroki Yasumoto [online], Anime News Network, 23 września 2023 [dostęp 2023-09-29] (ang.).
  8. Crystalyn Hodgkins, Frieren: Beyond Journey's End Anime Casts Takehito Koyasu as Kraft [online], Anime News Network, 16 listopada 2023 [dostęp 2023-12-31] (ang.).
  9. Crystalyn Hodgkins, Frieren: Beyond Journey's End Anime Casts Daisuke Hirakawa as Sein's Older Brother [online], Anime News Network, 30 listopada 2023 [dostęp 2023-12-31] (ang.).
  10. a b Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Anime Casts Takuya Eguchi, Konomi Kohara [online], Anime News Network, 23 listopada 2023 [dostęp 2023-12-31] (ang.).
  11. 魔王を倒した勇者一行の“その後”描く「葬送のフリーレン」サンデーで開幕 [online], Natalie, 28 kwietnia 2020 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  12. Rafael Antonio Pineda, Frieren: Beyond Journey's End Manga Goes on Hiatus [online], Anime News Network, 18 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  13. 葬送のフリーレン 1 [online], Shōgakukan [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  14. 葬送のフリーレン 12 [online], Shōgakukan [dostęp 2023-12-31] (jap.).
  15. Kolejna piątka WFM-owych nowości! [online], Studio JG, 17 lutego 2023 [dostęp 2023-02-18] (pol.).
  16. Frieren. U kresu drogi #1 [online], Studio JG [dostęp 2023-05-12] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-27] (pol.).
  17. Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Series Gets 5 1-Shot Spinoff Manga [online], Anime News Network, 23 maja 2023 [dostęp 2024-03-25] (ang.).
  18. Crystalyn Hodgkins, Frieren: Beyond Journey's End Manga Listed With Anime [online], Anime News Network, 9 września 2022 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  19. Rafael Antonio Pineda, Frieren: Beyond Journey's End Manga's Anime Adaptation Confirmed [online], Anime News Network, 12 września 2022 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  20. Egan Loo, Frieren: Beyond Journey's End Anime Confirmed as 2023 TV Series [online], Anime News Network, 28 listopada 2022 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  21. アニメ『葬送のフリーレン』2023年秋に放送決定。主人公・フリーレンを演じるのは種崎敦美。制作は『ワンパンマン』などを手掛けるマッドハウスが担当 [online], Famitsu [dostęp 2023-03-20] (jap.).
  22. Rafael Antonio Pineda, Frieren: Beyond Journey's End Anime's Promo Video Reveals Cast, Staff, Fall Premiere [online], Anime News Network, 7 marca 2023 [dostęp 2023-03-20] (ang.).
  23. Egan Loo, Frieren: Beyond Journey's End Anime's 2nd Video Unveils 2-Hour September 29 Debut [online], Anime News Network, 29 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-30] (ang.).
  24. Rafael Antonio Pineda, Frieren: Beyond Journey's End Anime's Promo Video Reveals Theme Songs [online], Anime News Network, 31 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-01] (ang.).
  25. Joanna Cayanan, Frieren: Beyond Journey's End Anime Reveals Half-Year Run, Premiere's Special Ending Song [online], Anime News Network, 27 września 2023 [dostęp 2024-03-22] (ang.).
  26. Crystalyn Hodgkins, Frieren: Beyond Journey's End Anime Reveals New Video, 11 More Cast Members for 'First Class Mage Exam' Arc [online], Anime News Network, 22 grudnia 2023 [dostęp 2024-03-22] (ang.).
  27. ヨルシカとmiletが主題歌担当する「葬送のフリーレン」第2クールのノンクレジット映像公開(動画あり) [online], Natalie, 6 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-22] (jap.).
  28. Watch Frieren: Beyond Journey's End [online], Crunchyroll [dostęp 2024-02-15] (ang.).
  29. Alex Mateo, Kono Manga ga Sugoi! Editors Unveil 2021 Rankings [online], Anime News Network, 17 grudnia 2020 [dostęp 2023-02-19] (ang.).
  30. 『このマンガがすごい!2022』1位に『ルックバック』『海が走るエンドロール』 藤本タツキ氏は2年連続 [online], Oricon [dostęp 2023-02-19].
  31. 全国書店員が選んだおすすめマンガ、今年の1位は「わたしの幸せな結婚」 [online], Natalie, 29 stycznia 2021 [dostęp 2023-02-19] (jap.).
  32. Alex Mateo, Demon Slayer Tops Da Vinci Manga Ranking for 2nd Consecutive Year [online], Anime News Network, 6 grudnia 2021 [dostęp 2023-02-19] (ang.).
  33. Rafael Antonio Pineda, Spy×Family Tops Da Vinci Manga Ranking [online], Anime News Network, 6 grudnia 2022 [dostęp 2023-02-19] (ang.).
  34. マンガ大賞受賞作「葬送のフリーレン」4巻明日発売、読売新聞朝刊に全面広告も(動画あり) [online], Natalie, 16 marca 2021 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  35. 【特装版帯付き書影公開!】 [online], Twitter, 25 lutego 2022 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  36. 新章開幕「葬送のフリーレン」8巻、色鮮やかなステッカー20種付き特装版も登場(動画あり) [online], Natalie, 17 czerwca 2022 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  37. 「葬送のフリーレン」アニメ化決定!勇者一行の“その後”の世界を描くファンタジー(コメントあり) [online], Natalie, 13 września 2022 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  38. アニメ『葬送のフリーレン』2023年秋に放送決定。主人公・フリーレンを演じるのは種崎敦美。制作は『ワンパンマン』などを手掛けるマッドハウスが担当 | ゲーム・エンタメ最新情報のファミ通.com [online], Famitsu [dostęp 2023-04-06] (jap.).
  39. 『葬送のフリーレン』最新刊11巻発売! 作中に出てくる一風変わった魔法をモチーフにした魔導書型ミニノート(全8種)がもらえる書店ノベルティフェア開催! [online], PR Times, 13 września 2023 [dostęp 2023-12-16] (jap.).
  40. Anita Tai, Frieren Manga Adds 7 Million Copies to Circulation in 2 Months Since Anime's Premiere [online], Anime News Network, 4 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  41. Rebecca Silverman, Frieren: Beyond Journey's End GN 1 [online], Anime News Network, 9 listopada 2012 [dostęp 2023-02-19] (ang.).
  42. Sequential Tart: A Comics Industry Web Zine - The Report Card [online], www.sequentialtart.com [dostęp 2023-02-19].
  43. Sequential Tart: A Comics Industry Web Zine - The Report Card [online], www.sequentialtart.com [dostęp 2023-02-19].
  44. Antonio Mireles, Fandom Post Manga of the Year Awards 2021 [online], The Fandom Post, 29 grudnia 2021 [dostęp 2023-02-19] (ang.).
  45. 第一位は“文句なしの新世代王道漫画”!新刊マンガ大賞2021ランキングを発表します|東京マンガレビュアーズ|note [online], note, 5 marca 2021 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  46. Rafael Antonio Pineda, 14th Manga Taisho Awards Nominate 10 Titles [online], Anime News Network, 24 stycznia 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  47. Crystalyn Hodgkins, Frieren: Beyond Journey's End Wins 14th Manga Taisho Awards [online], Anime News Network, 15 marca 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  48. マンガ大賞2021、大賞は山田鐘人・アベツカサ「葬送のフリーレン」 [online], Natalie, 16 marca 2021 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  49. Egan Loo, Demon Slayer, Jujutsu Kaisen, Promised Neverland Nominated for Tezuka Osamu Cultural Prize [online], Anime News Network, 25 lutego 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  50. Rafael Antonio Pineda, Land, Frieren, Demon Slayer Manga Win Tezuka Osamu Cultural Prizes [online], Anime News Network, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  51. フリーレン作者、新生賞に喜び「手塚治虫先生の…」:朝日新聞デジタル [online], 朝日新聞デジタル, 23 kwietnia 2021 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  52. 第1回ebookjapanマンガ大賞受賞作が決定! [online], PR Times [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  53. ebookjapanマンガ大賞2021 - 無料まんが・試し読みが豊富!ebookjapan [online] [dostęp 2023-02-18].
  54. Rafael Antonio Pineda, 45th Annual Kodansha Manga Awards' Nominees Announced [online], Anime News Network, 7 kwietnia 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  55. お知らせ | ライフスタイル情報発信ポータル TSUTAYA [online], TSUTAYA [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  56. Lynzee Loveridge, Kaiju No. 8, Oshi no Ko Win Next Manga Awards Web, Print Categories [online], Anime News Network, 24 sierpnia 2021 [dostęp 2023-02-18] (ang.).
  57. 第46回講談社漫画賞の最終候補作14作品が決定 [online], Natalie, 7 kwietnia 2022 [dostęp 2023-02-18] (jap.).
  58. 第69回小学館漫画賞に「葬送のフリーレン」「逃げ上手の若君」など4作品 部門は廃止 [online], Natalie, 18 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-24] (jap.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]