GTLS
GTLS (ang. Gas Tritium Light Sources), znane również pod nazwą handlową trigalight – samowystarczalne źródło światła o niskim natężeniu wykorzystujące zjawisko radioluminescencji spowodowanej rozpadem beta trytu. GTLS ma formę szklanej rurki wypełnionej radioaktywnym gazem – trytem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Technologia samowystarczalnego źródła światła trytowego (GTLS, trigalight) została wynaleziona w latach 60. XX wieku. Największym producentem technologii GTLS jest szwajcarska firma mb-microtec AG[1].
Zasada działania[edytuj | edytuj kod]
W technologii GTLS stosowane są szklane rurki wykonane ze szkła borokrzemianowego, które od wewnątrz powlekane są luminoforem, a następnie wypełniane trytem. Rurki są następnie przycinane i uszczelniane za pomocą lasera gazowego (laser CO2). Wewnątrz rurki tryt ulega rozpadowi beta, uwalniając elektrony, które aktywują proszek luminescencyjny, tworząc w ten sposób długotrwałą luminescencję[2].
Żywotność[edytuj | edytuj kod]
Światło GTLS jest samowystarczalne, autonomiczne i nie wymaga zasilania zewnętrznego. Czas połowicznego rozpadu trytu wynosi 12,32 lat[3]. Oznacza to, że źródło GTLS po 12 latach traci 50% swojej intensywności. Po 25 latach świeci z intensywnością mniejszą o 75% w stosunku do wartości początkowej.
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Produkty wykorzystujące technologię GTLS są całkowicie bezpieczne. Tryt nie stanowi bezpośredniego zagrożenia radiacyjnego, jeśli jest zamknięty w szczelnych rurkach.
Nawet w przypadku wydostania się z rurki ryzyko napromieniowania jest bardzo małe. Tryt emituje promieniowanie beta o bardzo małej energii (18 keV). Jego zasięg powietrzu wynosi maksymalnie 6 mm[4]. Zagrożenie promieniowaniem wystąpić może tylko w przypadku kontaktu ze skórą lub połknięcia rurki z trytem.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Oświetlenie trytowe nie wymaga energii elektrycznej, dlatego znalazło szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu m.in. sektorze zbrojeniowym i zegarmistrzostwie[potrzebny przypis].
Rurki GTLS umieszczane są na wskazówkach i indeksach zegarków naręcznych, a także stosowane są w brelokach, spławikach wędkarskich, latarkach[5] czy znakach ewakuacyjnych[6]. GTLS stosowany jest również w produkcji sprzętu wojskowego m.in. przyrządów w samolotach, kompasach, soczewek do czytania map w ciemności czy celownikach do broni[potrzebny przypis].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Home - mb-microtec - EXCELLENCE IN MICROTECHNOLOGIES [online], mb-microtec [dostęp 2022-06-28] (niem.).
- ↑ Zasada działania GTLS (trigalight) [online], Traser [dostęp 2022-06-28] (pol.).
- ↑ tryt, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-06-28].
- ↑ OECD, Decisions on the Adoption of Radiation Protection Standards for Gaseous Tritium Light Devices, OECD/LEGAL/0110 [online], 2022 [dostęp 2022-06-28] (ang.).
- ↑ EUROPEAN COMMISSION, A Review of Consumer Products Containing Radioactive Substances in the European Union [online], 2007 [dostęp 2022-06-28] (ang.).
- ↑ OAR US EPA, Tritium in Exit Signs [online], www.epa.gov, 26 listopada 2018 [dostęp 2022-06-28] (ang.).