Ziemiozorek czarniawy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd |
Geoglossales |
| Rodzina |
Geoglossaceae |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ziemiozorek czarniawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Geoglossum nigritum (Pers.) Cooke Mycogr., Vol. 1. Discom. (London)(no. 5): 205 (1878) | |
Ziemiozorek czarniawy (Geoglossum nigritum (Pers.) Cooke) – gatunek grzybów z monotypowej rodziny Geoglossaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoglossum, Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Clavaria nigrita. Obecną nazwę nadał mu Mordecai Cubitt Cooke w 1878 r.[1]
- Clavaria fragilis var. nigrita (Pers.) Link 1833
- Clavaria nigrita Pers. 1797
- Clavaria nigrita var. ophioglossoides Pers. 1801
- Clavaria ophioglossoides Vill. 1789
- Geoglossum nigritum var. cheoanum F.L. Tai 1944[2].
Nazwa rodzajowa Geoglossum pochodzi od słowa geo oznaczającego ziemię i glossum oznaczającego język. Nazwa gatunkowa nigritum oznacza czarniawy. Polską nazwę ziemiozorek czarniawy zarekomendowała Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wysmukły, maczugowaty, czarniawy, o wysokości 2–7 cm składający się z płodnej główki i sterylnego trzonu. Główka stanowi od 1/4 do 1/3 części wysokości, ma grubość 0,5–1 mm i wysokość 1,5–2,5 cm, jest lancetowata, bocznie spłaszczona, często bruzdowato-pęcherzykowata. Powierzchnia gładka lub drobno oprószona, brązowoczarna do czarnej. Cylindryczny trzon ma średnicę 0,1–0,2 cm, jest mniej więcej równy do lekko wykrzywionego, bez wyraźnego przejścia z główką, niemal gładki, siatkowaty do drobno łuskowatego, tej samej barwy co główka[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki z 8 zarodnikami ułożonymi równolegle z amyloidalnymi szczytami. Askospory cylindryczne, gładkie, z 7–8 przegrodami, brązowe, 65–80 × 5–6 µm. Wysyp zarodników brązowy. Parafizy cylindryczne, z przegrodami, czasem lekko maczugowate do gruszkowatych, nieco zakrzywione i brązowe na wierzchołkach[4].
- Gatunki podobne
Pewna identyfikacja różnych gatunków ziemiozorków możliwa jest tylko badaniem cech mikroskopowych. Ziemiozorek czarniawy charakteryzuje się zarodnikami zawsze z 7–8 przegrodami, parafizami ledwie maczugowatymi i zakrzywionymi na wierzchołku[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Ziemiozorek czarniawy występuje na wszystkich kontynentach poza Afryką i Antarktydą[5]. W Polsce po raz pierwszy jego stanowisko podano w 2000 r.[6], w późniejszych latach znaleziono jeszcze inne stanowiska tego gatunku[7].
Grzyb naziemny[6], saprotrof występujący na wilgotnej, żyznej glebie, pomiędzy trawami i mchami, rzadko na spróchniałym drewnie. Owocniki tworzy latem i jesienią[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-21] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-21] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 21 lutego 2021.
- ↑ a b c d Geoglossum nigritum (Fr.) Cooke Mycographia seu Icones Fungorum, Vol. 1. Discomycetes (London): 205, 1879. [online], Mycoquébec.org [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Występowanie Geoglossum nigritum na świecie (mapa) [online], Discover Life maps [dostęp 2023-02-21].
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-21].