Iacopo da Lentini
Iacopo (Giacomo) da Lentini zwany też Il Notaro (zm. przed 1250) – poeta włoski tworzący w XIII wieku, główny przedstawiciel szkoły sycylijskiej, uważany za twórcę formy sonetu.
Iacopo da Lentini był notariuszem na dworze cesarza Fryderyka II Hohenstaufa i z inspiracji cesarskiej organizatorem ruchu literackiego mającego na celu przeszczepienie na grunt języka sycylijskiego dokonań poezji prowansalskiej, znanego w historii literatury jako szkoła sycylijska[1]. Kilkakrotnie wzmiankowany w dokumentach z lat 1233-1240, zmarł przed 1250 rokiem[2].
Z jego twórczości zachowało się około 30 utworów. Obejmuje ona różne gatunki i style: od podniosłych kancon (Troppo son dimnorato – Zbyt długo pozostawałem lub Madonna, dir vo voglio – Pani, rzec wam chcę) poprzez sonety i utrzymane w szybkim rytmie kanconetty (Maravigliosamente amor mi distringe – Cudownie miłość nade mną panuje) po dialogi (Dolce cominciamento – Słodkie początki) i descort (Dal cor mi vene – Z serca przychodzi). Daje w nich dowód, zarówno doskonałej znajomości rzemiosła poetyckiego, jak i umiejętności posługiwania się motywami zaczerpniętymi z poezji trubadurów. Chętnie sięga po ironię i charakterystyczne metafory nawiązujące do bestiariuszy i lapidariów, co być może stanowi wynik zainteresowania dworu Fryderyka II naukami przyrodniczymi[1]. Świadomie eliminuje natomiast ze swej poezji treści polityczne, jak i obrazy życia codziennego. Dzięki pozostawionym utworom przypominającym budową strukturę sonetu jest uważany za twórcę tego gatunku[3].
Twórczość Iacopa da Lentini wyznacza też krąg zainteresowań poetów szkoły sycylijskiej. Jej główną tematyką jest miłość rodząca się pod wpływem widoku pięknej kobiety i prowadząca do serca. Pisze: Miłość to z serca zrodzone pragnienie / kiedy rozkoszy obfitość doznaje: / oczu jest sprawą jego narodzenie / potem mu serce pożywienie daje[4]. Związek pomiędzy wrażeniami sensualnymi a miłością noszoną w sercu podkreśla poeta i na innym miejscu: W niezwykły sposób / zniewala mnie miłość / [...] w sercu, o piękna / noszę twoją postać[4]. Chciałby trafić do raju w towarzystwie swej damy "jasnookiej, pięknolicej". Bez niej nie może zaznać szczęścia, gdy z nią rozmawia zdaje mu się, że umiera i jako król wkracza do raju kochanków[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Piotr Salwa: Historia literatury włoskiej. P. Salwa (red.). T. 1. s. 15.
- ↑ a b Krzysztof Żaboklicki: Historia literatury włoskiej. s. 20.
- ↑ Józef Heistein: Historia literatury włoskiej. s. 19.
- ↑ a b tłum. M. Woźniak, Przed Petrarką. Antologia trzynastowiecznej poezji włoskiej, Kraków 2005, s. 41
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Heistein: Historia literatury włoskiej. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-0402122-6.
- Mały słownik pisarzy włoskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969.
- Piotr Salwa: Szkoła sycylijska. W: Historia literatury włoskiej. P. Salwa (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2002. ISBN 83-89100-09-6.
- Krzysztof Żaboklicki: Literatura włoska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
- Krzysztof Żaboklicki: Historia literatury włoskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15525-4.