Józef Dura
Józef Dura (ur. 1 grudnia 1832 w Jaszczurowej[1], powiat wadowicki, zm. 15 listopada 1885 w Rabce) – polski duchowny katolicki, proboszcz w Poroninie i Rabce, ornitolog.
Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Jana Andrzeja i Zofii z domu Putek. Ukończył szkołę elementarną w Wadowicach, do gimnazjum uczęszczał kolejno w Bochni, Nowym Sączu i Krakowie. Po studiach teologicznych we Lwowie i Tarnowie, przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Józefa Alojzego Pukalskiego w 1858 w Tarnowie. Jego placówkami duszpasterskimi były wikariaty w Krościenku, Łącku (1860 i ponownie w 1862), Szaflarach (1861) oraz przy katedrze tarnowskiej (1865). Był także katechetą w szkole na tarnowskim Rzędzinie. Z początkiem lutego 1866 objął probostwo parafii św. Marii Magdaleny w Poroninie. Zasłużył się tam odnowieniem ołtarza, ufundowaniem nowych paramentów liturgicznych oraz troską o miejscowy cmentarz[2].
W marcu 1870 został proboszczem w Rabce po śmierci ks. Marcina Kasprowicza. Jako przewodniczący miejscowej rady szkolnej doprowadził do budowy nowej szkoły. Stosowny wniosek przyjęto do realizacji w 1876, kiedy placówka nie miała już charakteru szkółki parafialnej, a szkoły gminnej. Z braku parceli sprawa opóźniła się o wiele lat: budowę, po poświęceniu przez proboszcza Durę kamienia węgielnego, rozpoczęto dopiero w 1884 na parceli zakupionej od parafii, a zakończono jesienią 1890, już po śmierci proboszcza-inicjatora[3].
Ks. Dura prowadził amatorskie obserwacje ornitologiczne oraz kolekcjonował ptaki. Swoje zbiory przekazał muzeum zdrojowemu w Rabce. Współpracował z Komisją Fizjograficzną Akademii Umiejętności w Krakowie, w „Sprawozdaniach Komisji Fizjograficznej” opublikował Spostrzeżenia fenologiczne w r. 1868 w Poroninie (1869)[4].
Od 1881 pełnił funkcję notariusza dekanatu makowskiego. Otrzymał godności kanonika (1878) oraz rokiety i mantoletu (1882)[2]. Zmarł w Rabce na zapalenie płuc 15 listopada 1885, pochowany został na miejscowym cmentarzu parafialnym. W nekrologach prasowych był wspominany jako „gorliwy i wymowny, w tamtejszej okolicy perła pośród duchowieństwa”[5], „powszechnie kochany i szanowany jako zacny kapłan i obywatel”[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Datę urodzenia 1 grudnia 1832 podają Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786–1985 oraz Słownik biograficzny Rabki. Słownik biologów polskich podaje datę urodzenia: 14 września 1832.
- ↑ a b Słownik biograficzny kapłanów..., dz. cyt., s. 170.
- ↑ Słownik biograficzny Rabki, s. 57.
- ↑ Słownik biologów..., dz. cyt., s. 141.
- ↑ „Pogoń” (Tarnów), nr 24, 22 listopada 1885, s. 5.
- ↑ „Czas” (Kraków), nr 264, 18 listopada 1885, s. 3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Nowak, Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786–1985, tom II: A–J, Tarnów 2000, s. 169–170.
- Maria Olszowska, Elfryda Trybowska, Słownik biograficzny Rabki, wydanie II, Kraków–Rabka-Zdrój 2012, s. 56–57.
- Słownik biologów polskich (pod redakcją Stanisława Feliksiaka), Warszawa 1987, s. 141.