Jakub Marley

Jakub Marley

Duch Jakuba Marleya składa wizytę Ebenezerowi Scrooge'owi (ilustracja Johna Leecha z pierwszego wydania Opowieści wigilijnej, 1843)
Twórca	Charles Dickens
Wystąpienia	Opowieść wigilijna
Dane biograficzne
Płeć	mężczyzna

Jakub Marley (ang. Jacob Marley) – postać drugoplanowa opowiadania Karola Dickensa Opowieść wigilijna wydanego w 1843 roku. Był jedynym przyjacielem i wspólnikiem Ebenezera Scrooge'a. Razem z nim założył firmę „Marley & Scrooge”.

Czytelnik poznaje Marleya siedem lat po jego śmierci. Zjawia się on pewnego wieczoru, niedługo przed świętami Bożego Narodzenia i zarazem w rocznicę swojej śmierci w domu Scrooge’a. Na początku Ebenezer nie daje wiary, że widzi swojego dawno zmarłego wspólnika, lecz po rozmowie przekonuje się, że jest to rzeczywiście duch Jakuba.

Wygląd

Marley, gdy przyszedł do Scrooge’a, wyglądał tak samo, jak za życia. Odziany był w ten sam zniszczony płaszcz i buty. Ciało Marleya było przezroczyste. Jednak jeden szczegół przykuł wzrok Ebenezera – były to doczepione skrzynki na pieniądze, portmonetki, liczne klucze, księgi rachunkowe, a wszystko to zaczepione było na ciężkich łańcuchach. Zjawa twierdziła, że sam przez całe życie nakładał nieświadomie na siebie te rzeczy, a teraz musi cierpieć i pokutować za swoje złe i niegodziwe życie.

Cel przyjścia Marleya

Duch Jakuba zjawił się w domu Scrooge’a, aby go ostrzec, że nie może być tak bezdusznym i okrutnym człowiekiem, jakim jest teraz i jakim Marley był kiedyś. Powiedział, że interesy i sprawy doczesne są nieważne, że celem życia człowieka jest miłość i pomoc bliźniemu. Marley pouczał Scrooge’a, że jeśli nie zmieni swojego życia, to podzieli jego los i razem z nim będzie skazany na wieczną tułaczkę. Mówił:

Przeznaczeniem człowieka (...) jest żyć wspólnym życiem z braćmi swymi, ludźmi; razem z nimi pracować dla wspólnego dobra, razem cierpieć w niedoli, dzielić ich radość i cieszyć się ich szczęściem. Kto się od swoich bliźnich odłącza za życia, ten po śmierci skazany jest na wieczne tułactwo (...), staje się martwym świadkiem tych wszystkich spraw i rzeczy, w których nigdy nie brał udziału (słowa Marleya do Scrooge’a, fragment „Opowieści Wigilijnej”)

Rola Marleya w opowieści

Marley jest postacią tragiczną. Za życia był złym człowiekiem i obojętnym na cierpienie i potrzeby innych ludzi, interesowały go tylko pieniądze. Siedem lat po śmierci zjawił się u Scrooge’a i przekonywał go, że takie życie, jakie do tej pory prowadził Scrooge, jest bezwartościowe i bezowocne. Mimo że zjawie wraz z pomocą kolejnych trzech duchów udaje się zmienić życie Scrooge’a, to Marley nadal jest skazany na wieczne cierpienia, tułaczkę i nikt nie może mu pomóc. Choć zrozumiał swoje błędy i żałował ich, było już za późno, by naprawił całe zło, które wyrządził bliźnim. Było to pierwsze i zarazem ostatnie spotkanie ducha Jakuba z Ebenezerem Scrooge’em.