Jan Kania
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Gatunki |
muzyka ludowa |
| Zawód |
muzyk-harmonista |
| Aktywność |
choreograf, propagator kultury kurpiowskiej |
| Instrument | |
| harmonia pedałowa | |
Jan Kania (ur. 19 maja 1960 w Lipnikach) – polski muzyk-harmonista, animator kultury kurpiowskiej, instruktor ds. prowadzenia tańca ludowego. Założyciel Kapeli Jana Kani z Lipnik oraz Orkiestry Kurpiowskiej[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jest synem Konstantego Kani i Stanisławy z domu Olszewskiej. Pochodzi z rodziny chłopskiej. Z racji tego, że był najmłodszy z rodzeństwa, w wieku 15 lat pozostał na gospodarstwie i pomagał rodzicom w jego prowadzeniu[1]. W tym czasie objawił zainteresowanie muzyką ludową. Namówił ojca na zakup używanej harmonii pedałowej i zaczął się uczyć gry na instrumencie. Jest samoukiem. Nauczył się też zapisu nutowego[2].
Mąż Zofii z domu Zera oraz ojciec 3 synów i 3 córek[1].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Wielokrotnie grał na harmonii pedałowej na zabawach wiejskich w Lipnikach i okolicznych wsiach[1]. Współpracuje z wieloma zespołami ludowymi, twórczyniami i twórcami ludowymi oraz instytucjami, głównie Gminnymi Ośrodkami Kultury. W 1980 założył dwuosobową Kapelę Jana Kani, która w latach największego rozwoju grała dla 3 zespołów dziecięcych, jednego zespołu młodzieżowego, jednego pokoleniowego zespołu. Poza tym przewodził 5 grupom śpiewaczym kobiet. W 2004 Kapela Jana Kani zdobyła I miejsce w Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych. Reprezentowała Kurpie w Białorusi, Litwie, Niemczech, Włoszech, Francji, Szwajcarii, Ukrainie oraz Rosji[3]. W 2003 Kania występował jako harmonista we Włoszech na Międzynarodowych Targach Turystycznych. W 2004 uczestniczył w Prezentacjach Polskiej Kultury we Francji[1]. W 2009 założył Orkiestrę Kurpiowską[4].
Jest prowadzącym zespoły: „Serasiniaki” z Serafina, „Młode Kurpie” w Rozogach, „Turoślanie” w Turośli i „Nowe Latko” w Lelisie. Jest instruktorem zespołu Burśtynki” w Klonie oraz współzałożycielem zespołu „Puszcza Zielona” w Łysych, w którym pełnił funkcję kierownika, choreografa oraz instruktora[4]. Tworzy widowiska i gadki, propaguje tradycje regionalne[1].
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Jako harmonista pedałowy wystąpił w nagraniach do płyty Etnofonie Kurpiowskie. Tribute to Szymanowski i Skierkowski (2011) projektu Weroniki Grozdew-Kołacińskiej[5].
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
Laureat licznych konkursów regionalnych, festiwali folklorystycznych. Wielokrotnie uczestniczył w Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym i Przeglądach Zespołów Tanecznych w Warszawie[6]. Laureat wyróżnienia (z Mateuszem Dziczkiem oraz Maciejem Bakułą) w kategorii „Mistrz i Uczeń” na 54.Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych (2020)[7] oraz nagrody II stopnia (wraz z Dawidem Rolką) w kategorii „Mistrz i Uczeń” na 55.Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych (2021)[8]. Był też laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Zespołów Kurpiowskich w kategorii „soliści i instrumentaliści” (2013)[9].
Otrzymał m.in.
- Nagrodę Prezesa Związku Kurpiów w kategorii „Muzyka i taniec” (2009)[10]
- Doroczną Nagrodę Starosty Ostrołęckiego[11]
- Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako członek Zespołu Śpiewaczego z Turośli (2013)[12]
- Nagrodę im. Oskara Kolberga (2014)[13]
- Nagrodę Marszałka Województwa Mazowieckiego (2015)[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, Kadzidło 2003, ISBN 83-916349-2-2.
- ↑ Piotr Subotkiewicz, Jan Kania – człowiek, który wymodlił sobie talent [online], Witryna Wiejska, 7 lutego 2018 [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Lubelska Scena Tradycji: Kapela Jana Kani z Lipnik [online], KulturaLudowa.pl, 25 października 2016 [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ a b Jan Kania [online].
- ↑ Etnofonie Kurpiowskie | Pismo Folkowe [online], pismofolkowe.pl [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Jan Kania – laureat Nagrody Kolberga 2014 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA JURY 54. OGÓLNOPOLSKIEGO FESTIWALU KAPEL I ŚPIEWAKÓW LUDOWYCH z dnia 29 sierpnia 2020 roku [online], Powiat Suwalski, 2020 [dostęp 2022-04-08].
- ↑ PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA JURY 55. OGÓLNOPOLSKIEGO FESTIWALU KAPEL I ŚPIEWAKÓW LUDOWYCH z dnia 29 sierpnia 2021 roku [online].
- ↑ Wyniki Ogólnopolskiego Konkursu Zespołów Kurpiowskich [online], narew.info, 17 czerwca 2013 [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Dotychczasowi laureaci Kurpików (z lat 2001–2019) [online], zwiazekkurpiow.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Nagrody Starosty Ostrołęckiego [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla Zespołu Śpiewaczego z Turośli – Nasze Zespoły – Urząd Gminy Turośl [online], www.turosl.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Laureaci XXXIX edycji Nagrody im. Oskara Kolberga w 2014 roku | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Znamy laureatów Nagrody Marszałka Województwa Mazowieckiego [online], gpr24.pl, 11 listopada 2015 [dostęp 2023-04-08] (pol.).