Karno
| |
| Grupa |
uformowane (I) |
|---|---|
| Typ użytkowy |
wystawowy/mięsny |
| Numer w Federacji Europejskiej |
7 |
| Pochodzenie |
Francja, Belgia |
Karno (fr., niem. i ang. Carneau) – rasa gołębia należąca do grupy uformowanych (grupa I), pochodzących (jak wszystkie inne) od udomowionego gołębia skalnego[1]. Rasa wywodzi się z północnej Francji i południowej Belgii, gdzie została wyhodowana około IX wieku, a opisana w 1891 roku. Istnieją dwa typy rasy: europejski oraz amerykański. Karno jest gołębiem użytkowym, nierzadko wystawowym, a amerykański typ rasy jest przeznaczony do konsumpcji (z uwagi na dużą wagę i odporność reprodukcja jest wydajna)[2][3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pochodzenie, opis, typy[edytuj | edytuj kod]
W IX wieku na terenie Francji, zwłaszcza północnej, istniało wiele opactw karmelitów, w których mnisi zajmowali się m.in. hodowlą gołębi i byli właścicielami ogromnych gołębników[1]. Podczas rewolucji francuskiej dobra kościelne, w tym gołębie, zostały rozdzielone wśród ludności, a rasy uległy rozproszeniu[2]. Po raz pierwszy gołębia opisał w 1891 roku francuski hodowca Robert Fontaine, po odkryciu 10 osobników należących do niezakwalifikowanej wówczas rasy, która została zaprezentowana na wystawie rolniczej 3 lata wcześniej. Gołębiami carneaux nazywano największe i najbardziej umięśnione ptaki o czerwonobrązowej barwie[2][3]. W 1910 roku wywieziono dużą liczbę osobników karno do Ameryki, gdzie powstał przemysłowy typ gołębia – karno biały[1][2].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnymi nazwami, których używano w północnej Francji na określenie tej rasy, były „carniau”, „caniau” i „cainiau”[4]. Według J.C Periqueta niektórzy doszukują się źródła nazwy dla gołębia od „karmelitów”, choć on sam twierdzi, iż to mało prawdopodobne[2]. Zdaniem opisujących rasę słowo „carneau” pochodzi od łacińskiego „caro, carnis” (mięso) i odpowiada zastosowaniu gołębia[1][2].
Podział rasy na typy[edytuj | edytuj kod]
| Typ | Pochodzenie | Data powstania i opisu | Cechy szczególne | Źródło | Uznanie/rejestracja w Polsce |
|---|---|---|---|---|---|
| europejski | płn. Francja i płd. Belgia | około IX wieku; 1891 | (podane w artykule, pierwszy, bazowy typ gołębia) | [1][2] | tak |
| amerykański | Stany Zjednoczone | około 1910 | białe upierzenie, gołąb mięsny | [1][2] | tak |
| biały | – | 1986 | ma kogucią tęczówkę | [2] | brak danych w Polskim Związku Hodowców Gołębi[5][1], wspomniany w Gołębie. Zeszyt hodowcy[2] |
| „wystawowy” | Francja | – | stosowany na wystawach | [2] | brak danych w Polskim Związku Hodowców Gołębi[5][1]), wspomniany w Gołębie. Zeszyt hodowcy[2] |
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Opis[edytuj | edytuj kod]
Karno charakteryzuje się poziomą postawą, silnymi mięśniami piersiowymi i pleców oraz czerwonobrązowym upierzeniem. Ciało gołębia powinno być zwarte i klinowate, odznaczać się dwuboczną symetrią[1][2][3][6].
Głowa masywna i dobrze zaokrągloną od chrząstki do oka, średnio wydłużona oraz średniej wielkości. Dziób jest wysmukły, tworzy z czołem niemal prosty kąt. Tęczówka jasnopomarańczowa, ma zewnętrzną obwódkę czerwonego koloru. Woskówki są małe i przylegają do górnej części dzioba. Dobrze rozwinięty tył czaszki[1][2][6].
Szyja zwężająca się ku górze, nie może być zbyt mocna. W typie amerykańskim jest szeroka prawie na całej długości[1]. Pierś umięśniona, szeroka, charakteryzująca się głębokością, dosyć zakrzywiona[1][2][6]. Plecy tworzą jedną linię z ogonem, w kształcie klina, powinny tworzyć kąt 55-60 stopni od ramion do końca ogona w stosunku do poziomu[1][6]. Skrzydła szerokie, dobrze przystają do tułowia[1][6]. Nogi szeroko rozstawione, średniej długości[1][2].
Waga ciała wynosi u samców 550 g ± 50 g tolerancji[1][2][7], a u samic 575 g ± 50 g tolerancji[1][2][7].
Hodowla[edytuj | edytuj kod]
Hodowla gołębi karno jest łatwa. Są zdolne do lotu i plenne, dobrze odchowują pisklęta[1].
Choroby[edytuj | edytuj kod]
Odmiana mięsna (karno biały) może cierpieć z powodu nadmiaru cholesterolu na miażdżycę aorty[8]. J.Liebman i inni[9] wykazali metodami analizy patologicznej[10], iż pojawienie się wczesnych zmian miażdżycowych zostało opóźnione u zwierząt niedożywionych, w stosunku do grupy kontrolnej żywionej normalną dietą[9].
Nie wykazano większego wpływu tlenku węgla na zdrowie ptaków z normalnym poziomem cholesterolu, lecz u karno z hipercholesterolemią nasilenie miażdżycy tętnic wieńcowych było dużo większe (po 52 tygodniach sporadycznej ekspozycji, w porównaniu z wynikiem 84 tygodni dla zdrowych ptaków)[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Manfred Uglorz. Karno. „Rasowe gołębie, drób, króliki i inne zwierzęta. Internetowy kwartalnik dla hodowców”. 4, s. 4-6, 2014. [dostęp 2018-06-02]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Jean-Claude Periquet: Gołębie. Zeszyt hodowcy. Warszawa: Delta, s. 31; 108–109. ISBN 978-83-7175-671-9.
- ↑ a b c Carneau Pigeon Origin, Uses & Other Information | Modern Farming Methods, „Modern Farming Methods”, 16 stycznia 2017 [dostęp 2018-05-04] (ang.).
- ↑ Suzanne Gleeson, Kennon A. Lattal, Misdescribing the Carneau: A Perplexing Plurality, „The Behavior Analyst”, 10 (1), 1987, s. 111–112, ISSN 2520-8969, PMID: 22477965.
- ↑ a b Rasy Zarejestrowane. Gołębie. Karno (EE 7). Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza. [dostęp 2018-06-02]. (pol.).
- ↑ a b c d e Paul D. Kruse, Carneau Standard [online], www.angelfire.com [dostęp 2018-06-03].
- ↑ a b Les races de pigeons. Pigeon Carneau, „Poulailler bio”, 14 czerwca 2015 [dostęp 2018-05-04] (fr.).
- ↑ P.G. Yancey, R.W. St. Clair, Cholesterol efflux is defective in macrophages from atherosclerosis-susceptible White Carneau pigeons relative to resistant show racer pigeons, „Arteriosclerosis and Thrombosis: A Journal of Vascular Biology”, 12 (11), 1992, s. 1291–1304, ISSN 1049-8834, PMID: 1420089 [dostęp 2018-05-04].
- ↑ a b Effect of early underfeeding on the weight of the White Carneau pigeon: With some remarks on the possible inhibition of early atherosclerosis, „Atherosclerosis”, 11 (3), 1970, s. 439–449, DOI: 10.1016/0021-9150(70)90022-5, ISSN 0021-9150 [dostęp 2018-06-03] (ang.).
- ↑ Biologiczna i patologiczna analiza lęgu, Cz. 1. [w:] Veterynaria.pl > Hodowcy i miłośnicy zwierząt > Artykuły i publikacje [on-line]. [dostęp 2018-06-04].
- ↑ The effects of carbon monoxide on the development of atherosclerosis in the White Carneau pigeon, „Atherosclerosis”, 23 (2), 1976, s. 333–344, DOI: 10.1016/0021-9150(76)90107-6, ISSN 0021-9150 [dostęp 2018-06-03] (ang.).