Katechizm luterański
Katechizm luterański[1] (rum. Catehismul Luteran) – szesnastowieczny (datowany na rok 1544) druk rumuńskojęzyczny, który uchodzi za pierwszą drukowaną książkę rumuńską[2]. Informacje o książce i jej istnieniu pochodzą ze wzmianek i zapisków, nie jest jednak znany żaden jej egzemplarz, który dotrwałby do naszych czasów[2].
Książka została wydrukowana w drukarni w Sybinie, założonej w środowisku Sasów siedmiogrodzkich w 1529 r. Cyrylicki tekst książki, zawierającej przekład Małego katechizmu Marcina Lutra, przygotował Filip Moldoveanul[1] (znany także jako Filip Maler[2]), pełniący w kancelarii burmistrza miasta funkcję sekretarza i tłumacza[1].
Wydrukowanie katechizmu potwierdzają miejskie rejestry wydatków miasta, informujące pod datą 16 lipca 1544, iż Filip (tytułowany w dokumencie mistrzem Filipem - Magistro Philippo pictori), otrzymał za wydrukowanie katechizmu w języku rumuńskim 2 guldeny[3]. Istnienie przekładu katechizmu potwierdza również prywatny list, napisany w 1546 przez pastora Adalberta Wurmlocha z Bistrițy do swojego przyjaciela, księdza Johanna Hessa z Wrocławia, w którym Wurmloch informuje o katechizmie, przełożonym na język rumuński i wydanym w Sybinie czcionkami cyrylickimi[2][4]. Przyjmuje się, iż druk ten, zachowany jeszcze w 1838 r. w bibliotece klasztornej w Blaju (widział go tam wówczas filolog Timotei Cipariu[5]) najprawdopodobniej zaginął podczas rewolucyjnych wydarzeń w Rumunii w okresie Wiosny Ludów[6], aczkolwiek istnieją również podejrzenia, iż Cipariu odnalazł wówczas inny tekst[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Danuta Bieńkowska: Literatura rumuńska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 1. s. 1091.
- ↑ a b c d Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. s. 98.
- ↑ Christian Rother: Siebenbürgen und der Buchdruck im 16. Jahrhundert. s. 35.
- ↑ Christian Rother: Siebenbürgen und der Buchdruck im 16. Jahrhundert. s. 36.
- ↑ Mircea Păcurariu: Cărturari sibieni de altădată. s. 8.
- ↑ Cel dintai tipograf roman, Filip Moldoveanul
- ↑ Nicolae Iorga: Istoria bisericii româneşti şi a vietii religioase a Românilor. s. 166.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Danuta Bieńkowska: Literatura rumuńska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
- Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. Bukareszt: 1980.
- Christian Rother: Siebenbürgen und der Buchdruck im 16. Jahrhundert. Wiesbaden: 2002.
- Nicolae Iorga: Istoria bisericii românești și a vietii religioase a Românilor. T. 2. Bukareszt: 1908.
- Mircea Păcurariu: Cărturari sibieni de altădată. Cluj-Napoca: 2002.